Το οικοσύστημα startup στην Ελλάδα εμφανίζεται ως ένα από τα λιγότερο ανεπτυγμένα, καλύπτοντας το 0,3% του ΑΕΠ της Αθήνας έναντι ποσοστού ΑΕΠ περίπου 3-4% για τα μεσαίου μεγέθους οικοσυστήματα και άνω του 20% για τα μεγάλου μεγέθους (Λονδίνου και Βερολίνου). Κύριες αιτίες είναι τα θεσμικά ελλείμματα σε συνδυασμό με τη χαμηλή διαθεσιμότητα ιδιωτικών χρηματοδοτικών κεφαλαίων και την ασθενή διασύνδεση του επιχειρηματικού τομέα με ακαδημαϊκούς φορείς, που κρατούν χαμηλά τόσο τον αριθμό όσο και τη μέση αποτίμηση των ελληνικών startups.
Σε ό,τι αφορά στις μικρομεσαίες επιχειρήσεις, οι επενδύσεις σε ψηφιακή τεχνολογία είναι κατά 1/3 μικρότερες από αυτές του μέσου ευρωπαϊκού όρου και η απόκλιση αυτή παραμένει σταθερή την τελευταία πενταετία. Αυτό κοστίζει σημαντικά στην ανάπτυξη της οικονομίας, αλλά και στην αντοχή της απέναντι σε κρίσεις. Σύμφωνα με στοιχεία της Εθνικής Τράπεζας, οι τεχνολογικά ανεπτυγμένες μικρομεσαίες επιχειρήσεις είχαν κατά 18 ποσοστιαίες μονάδες μικρότερη πτώση του κύκλου εργασιών το διάστημα της μεγάλης ύφεσης (2008-2014), ενώ σημείωσαν και μικρότερες απώλειες κερδοφορίας (πτώση 4% στο μέσο περιθώριο λειτουργικού κέρδους έναντι 13% στις λοιπές).
Παρ’ όλα αυτά οι ελληνικές επιχειρήσεις δεν καινοτομούν. Οι δαπάνες σε έρευνα και ανάπτυξη (R&D) των επιχειρήσεων ανέρχεται στο 0,8% του AEΠ, δηλαδή κάτω από το μισό του μέσου όρου της Ευρωπαϊκής Ενωσης (2%). Είναι χαρακτηριστικό ότι μία στις τρεις επιχειρήσεις δεν χρησιμοποιεί κανένα ψηφιακό εργαλείο, όπως πληροφορικά συστήματα για τη βελτίωση των εσωτερικών λειτουργιών της και της παραγωγικής της διαδικασίας, αλλά ούτε και εργαλεία Διαδικτύου για την αναβάθμιση της επικοινωνίας της με τους προμηθευτές και κυρίως με τους πελάτες της (π.χ. e-commerce).
Ενώ δε η πανεπιστημιακή έρευνα στην Ελλάδα είναι σχετικά ικανοποιητική και κινείται στο 60% του ευρωπαϊκού μέσου όρου, τα ελληνικά πανεπιστήμια εμφανίζουν πολύ περιορισμένη συνεργασία με τις επιχειρήσεις, γεγονός που οφείλεται εν μέρει στην έλλειψη R&D δραστηριότητας των επιχειρήσεων και στον χαμηλό δείκτη καινοτομίας τους.
Σε αυτή την ανάγκη στήριξης της νέας, καινοτόμου και εξωστρεφούς επιχειρηματικότητας η Εθνική Τράπεζα πρωτοστατεί μέσα από το πρόγραμμα NBG Business Seeds. Το πρόγραμμα περιλαμβάνει δράσεις ανάδειξης και προβολής καινοτόμων ιδεών και έργων, εκπαίδευσης και καθοδήγησης ομάδων, παροχής υποδομών, δικτύωσης και χρηματοδότησης. Πέρα από τη διαγωνιστική φάση και τη βράβευση των προτάσεων μέσα από τον ετήσιο Διαγωνισμό Καινοτομίας και Τεχνολογίας, το πρόγραμμα NBG Business Seeds δίνει έμφαση στην υποστήριξη της υλοποίησης των projects ομάδων που έχουν διακριθεί.
Σε συνεργασία με το Οικονομικό Πανεπιστήμιο και τον ΣΕΒ, επιλεγμένες ομάδες παρακολουθούν τα εκπαιδευτικά προγράμματα «Διοίκηση και ανάπτυξη βιώσιμων καινοτόμων startups» και «Entrepreneurship bootcamp». Επιπλέον αποκτούν πρόσβαση σε δωρεάν υπηρεσίες και προϊόντα των Amazon, Microsoft, Facebook, υπηρεσίες e-commerce, ενώ ιδιαίτερη βαρύτητα δίνεται σε δράσεις καθοδήγησης σε συνεργασία με τις εταιρείες Amazon, Microsoft, Facebook, Google, Census, Grant Thornton, McKinsey, PWC, Watson Farley & Williams, το Israel Advanced Technology Industries (IATI), το Κέντρο Εθελοντών Μάνατζερ Ελλάδος, το Higgs, τη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση. Υποστήριξη παρέχεται και μέσα από τη συνδιοργάνωση εκδηλώσεων «Match & Develop a startup» σε συνεργασία με το Athens Center for Entrepreneurship and Innovation, το ΙΤΕ, το OKThess! και το PatrasIQ και από πρωτοβουλίες δικτύωσης σε συνεργασία με την Endeavor Greece και το Ελληνοαμερικανικό Επιμελητήριο. Εμφαση δίνεται και στην καθοδήγηση των ομάδων από στελέχη της Εθνικής Τράπεζας με επαγγελματική εμπειρία άνω των 20 ετών σε διαφορετικούς κλάδους, παρέχοντας στοχευμένες λύσεις για τη βελτίωση κάθε καινοτόμου προσπάθειας.
Επιπλέον εδώ και δύο χρόνια το πρόγραμμα NBG Business Seeds σε συνεργασία με το Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το Γραφείο Μεταφοράς Τεχνολογίας στηρίζει μέσω καθοδήγησης, πέντε ομάδες του Πανεπιστημίου για την εμπορική εκμετάλλευση των ερευνητικών τους αποτελεσμάτων. Σε αυτή την προσπάθεια το πρόγραμμα χρησιμοποιεί τους συνεργάτες του, όπως τη McKinsey για θέματα στρατηγικής και το KEMEΛ για θέματα πωλήσεων και μάρκετινγκ.
Οι ομάδες βρίσκονται σε πολύ διαφορετικά επίπεδα ωριμότητας. «Ξεκινώντας από μια εξαιρετική ιδέα για παιχνίδι προγραμματισμού, που βρίσκεται στο επίπεδο κατοχύρωσης της πνευματικής ιδιοκτησίας, σε μια πιο ώριμη ομάδα παραγωγής ενέργειας από καύση υπολειμμάτων οινοποιίας, που έχει προχωρήσει ήδη σε πιλοτική εφαρμογή και έχει μαζέψει κεφάλαια σε επίπεδο «angel financing», σε μια πολύ ώριμη προσπάθεια στην καινοτομία τροφίμων, όπου βοηθάμε στον καθορισμό της εταιρικής δομής και των καναλιών εσόδων (revenue streams), ενώ τέλος βοηθάμε μια ιδρυμένη εταιρεία στην αποτελεσματική προώθηση των προϊόντων και στην αύξηση των πωλήσεων» αναφέρουν οι εκπρόσωποι της Εθνικής Τράπεζας.
Χρηματοδότηση
Με αρχικό προϋπολογισμό €15 εκατ., το πρόγραμμα NBG Business Seeds παρέχει και οικονομική στήριξη στις νεοφυείς επιχειρήσεις που συμμετέχουν σε αυτό μέσω διαφορετικών μορφών χρηματοδότησης, οι οποίες καλύπτουν τις ανάγκες τους στα τρία βασικά στάδιά τους: δημιουργία και πρώτα βήματα, ωρίμαση και εξωστρέφεια.
Οι μορφές οικονομικής υποστήριξης που παρέχει το πρόγραμμα NBG Business Seeds είναι:
· Εquity financing, με συμμετοχή στο εταιρικό κεφάλαιο.
· Δάνεια ειδικού σκοπού για ανάπτυξη δραστηριοτήτων.
· Ομολογιακά δάνεια μετατρέψιμα σε μετοχές.
· Εξεύρεση χρηματοοικονομικών λύσεων και χρηματοδότησης μέσω παγκόσμιας εμβέλειας venture capital funds και άλλων επενδυτών.
Η Εθνική Τράπεζα μέσω του προγράμματος NBG Business Seeds συμμετέχει σε 4 από τα 9 νέα Venture Capitals (κεφάλαια επιχειρηματικών συμμετοχών) που ήδη έχουν ανακοινωθεί από το Equifund. Ενα από αυτά είναι το Unifund στο οποίο συμμετέχουν 8 πανεπιστήμια και βασικό στόχο έχει την προώθηση της μεταφοράς τεχνολογίας και τη διασύνδεση των πανεπιστημίων με την παραγωγή μέσω της στήριξης ερευνητικών ομάδων στη δημιουργία τεχνοβλαστών (spin-off). Μάλιστα μέσα στο 2018 θα προχωρήσει στη λειτουργία του i-fund, μιας νέας επενδυτικής πλατφόρμας Crowdfunding.
Η Εθνική Τράπεζα προτείνει: Πρακτικές συμβουλές για έναν startupper
1. Δημιούργησε ομάδα. Φρόντισε να αποτελείται από ανθρώπους με τις βασικές απαραίτητες δεξιότητες: προγραμματισμό, UI/UX, πωλήσεις, marketing.
2. Γίνε ενεργό μέλος του οικοσυστήματος startup, ώστε να επωφελείσαι της δικτύωσης και να έχεις πληροφόρηση.
3. Δοκίμασε την ιδέα σου σε πραγματικές συνθήκες αγοράς. Προσπάθησε μέσα σε τρεις μήνες να έχεις τους πρώτους χρήστες/πελάτες.
4. Ξεκίνα σε μικρή κλίμακα – γειτονιά, φίλοι, πανεπιστήμιο, πόλη – και επέκτεινε τις δραστηριότητες της επιχείρησής σου σιγά-σιγά ώστε να αντιληφθείς τα λάθη σου και να τα διορθώσεις.
5. Αν είσαι σε αρχικό στάδιο, υπόβαλε την πρότασή σου σε πολλούς διαγωνισμούς για να κερδίσεις προβολή και χρηματικά έπαθλα.
6. Να έχεις ως κύριο στόχο την κερδοφορία. Ακόμη και μια ΜΚΟ χρειάζεται έσοδα, ώστε να εξασφαλιστεί η συνέχεια της λειτουργίας της.
7. Σχετικά με την επιλογή των επενδυτών σου, δώσε προτεραιότητα σε αυτούς που θα σε βοηθήσουν στην ανάπτυξη της εταιρείας σου και στις επόμενες χρηματοδοτήσεις.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
