Ο Αρχαιοπτέρυξ είναι το αρχαιότερο και πιο πρωτόγονο γένος πτηνών που γνωρίζουμε αν και τα τελευταία χρόνια έχουν εντοπιστεί απολιθώματα κάποιων όντων που φαίνεται ότι είχαν ικανότητα να πετούν και ήταν αρχαιότερα του αρχαιοπτέρυγα.
Ο Aρχαιοπτέρυξ έζησε στην ύστερη Ιουράσια περίοδο, περίπου πριν από 150-145 εκατομμύρια χρόνια. Είχε μέγεθος παρόμοιο με της κίσσας και μπορούσε να φτάσει περίπου μισό μέτρο σε μήκος. Παρά το μικρό του μέγεθος, τα φαρδιά φτερά και την τεκμαιρόμενη ικανότητά του να πετάει ή να αιωρείται, ο Aρχαιοπτέρυξ είχε περισσότερα κοινά με μικρά θηριόποδα παρά με τα σύγχρονα πτηνά. Τα τελευταία χρόνια έχουν γίνει διάφορες μελέτες για την ανατομία αλλά και τα χαρακτηριστικά του αρχαιοπτέρυξ όπως αυτή που αναφέρει ότι είχε μαύρο χρώμα.
Ομάδα επιστημόνων με επικεφαλής την παλαιοντολόγο Σόφι Σάντσεζ του Πανεπιστημίου της Ουψάλα στην Σουηδία μελέτησαν την δομή και την αρχιτεκτονική των φτερών του Aρχαιοπτέρυξ. Σύμφωνα με τους ερευνητές ο Aρχαιοπτέρυξ δεν ήταν ένας ικανός «αεροπόρος» που μπορούσε να πετάξει πολύ ψηλά και με μεγάλη ταχύτητα για πολύ ώρα.
Στο άρθρο τους που δημοσιεύουν στην επιθεώρηση «Nature Communications» οι ερευνητές αναφέρουν ότι ο Aρχαιοπτέρυξ χρησιμοποιούσε τις πτητικές του ικανότητες βασικά για να αποφεύγει τους εχθρούς του και όχι για να ταξιδεύει. Οι ερευνητές αναφέρουν ότι οι κινήσεις του Aρχαιοπτέρυγα στον αέρα ήταν παρόμοιες με αυτές του φασιανού. Εκτιμούν ότι ο Aρχαιοπτέρυξ όταν ένιωθε απειλή πετούσε από δέντρο σε δέντρο με τρόπο ανάλογο με αυτόν που πηδούν οι σκίουροι από κλαδί σε κλαδί.
Το παντελόνι
Μια παλαιότερη μελέτη ειδικών της Πολιτειακής Συλλογής Παλαιοντολογίας και Γεωλογίας της Βαυαρίας έδειξε ότι σε αντίθεση με τα σημερινά πτηνά ο Αρχαιοπτέρυγας ήταν ολόκληρος καλυμμένος με φτερά. Είχε δηλαδή φτερά ακόμη και στα πόδια του. Όπως χαρακτηριστικά ανέφεραν οι ερευνητές ο Αρχαιοπτέρυγας φορούσε… παντελόνι.
Σύμφωνα με τους ερευνητές η ολική κάλυψη του Αρχαιοπτέρυγα με φτερά δεν είχε να κάνει με πτητικούς λόγους αλλά για διάφορες άλλες χρήσεις όπως για μόνωση, καμουφλάζ, επώαση των αβγών, ωραιότερης εμφάνισης για προσέλκυση του αντίθετου φύλλου ή για να μπορεί να πραγματοποιεί μανούβρες όταν κινούταν με τα πόδια πάνω στο έδαφος. Υπάρχουν και κάποιοι ειδικοί πάντως που εκτιμούν ότι μπορεί η ολική κάλυψη φτερών να αναπτύχθηκε για πτητικούς λόγους και πιο συγκεκριμένα για να βοηθά στην απορρόφηση των κραδασμών όταν ο Αρχαιοπτέρυγας προσγειωνόταν.
