Το διαχρονικό πρόβλημα παραμένει: η Ευρώπη αποκτά περισσότερες αρμοδιότητες, χωρίς όμως να διαθέτει περισσότερους πόρους. Οι δυσκολίες εντείνονται με το Brexit, καθώς η αποχώρηση της Μ.Βρετανίας προκαλεί χρηματοδοτικό κενό που δεν αποκλείεται να φτάσει τα 100 δισεκατομμύρια ευρώ. Όπως επισημαίνει ο ευρωβουλευτής του ΣΥΡΙΖΑ και αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου Δημήτρης Παπαδημούλη «στην ατζέντα των καθηκόντων της ΕΕ έχουν προστεθεί το προσφυγικό, η αντιμετώπιση της τρομοκρατίας, νέοι στόχοι για την έρευνα και την καινοτομία, ενώ το Brexit θα φέρει και μία μείωση 15% στον προϋπολογισμό. Άρα χρειάζεται να αυξήσουμε τον προϋπολογισμό ως ποσοστό του ευρωπαϊκού ΑΕΠ».
Την Τετάρτη το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο ανακοινώνει, με ψήφισμά του, την επίσημη θέση του για την επικείμενη διαπραγμάτευση, ζητώντας προϋπολογισμό που φτάνει το 1,3% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ. Η Κομισιόν υπόσχεται ότι το 90% των προτάσεών του αντανακλάται στη δική της πρόταση, η οποία αναμένεται στις 2 Μαίου. Όλα δείχνουν ότι οι αγροτικές επιδοτήσεις και το ταμείο συνοχής θα περάσουν από αυστηρό έλεγχο υπό τη «δαμόκλειο σπάθη» των περικοπών ή, έστω, του «εξορθολογισμού» των δαπανών αυτών. Όπως λέει στην Deutsche Welle η ευρωβουλευτής της Ν.Δ. Μαρία Σπυράκη «ο κ.Έτινγκερ προσπαθεί να βρει τη χρυσή τομή. Δεν είναι πάντοτε εύκολο. Κι επειδή δεν είναι εύκολο, καλύτερα είναι η κάθε χώρα να παρουσιάσει ποιοί είναι οι τομείς εκείνοι στους οποίους εστιάζει την προσπάθειά της, ώστε να μην μειωθούν τα κονδύλια. Σε κάθε περίπτωση πρέπει να ξέρουμε ότι ο προϋπολογισμός θα είναι συγκεκριμένος, ότι το ποσό δείχνει ότι θα είναι μικρότερο απ΄ότι ήταν την περίοδο 2014-2020 και πρέπει να ετοιμαστούμε με όλα μας τα επιχειρήματα, ώστε να διεκδικήσουμε το καλύτερο για τη χώρα μας».
Πολιτικές κόντρες και σύνθετες συμμαχίες
Πάνω από 20 δισεκατομμύρια ευρώ εισπράττει η Ελλάδα από τα κοινοτικά ταμεία στην περίοδο 2014-2020. Για το επόμενο «πλαίσιο αναφοράς», που λογικά θα φτάνει μέχρι το 2027, το ποσό μπορεί να είναι μικρότερο, αν επικρατήσει η άποψη που ζητεί «εξορθολογισμό» των αγροτικών δαπανών, και του ταμείου συνοχής. Απαντώντας στο ερώτημα, εάν φοβάται ότι θα πρέπει να προϊδεάσει τους Έλληνες αγρότες για μείωση επιδοτήσεων, ο Δημήτρης Παπαδημούλης δηλώνει: «Εργαζόμαστε για να μη συμβεί. Εγώ εδώ, ως αντιπρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου έχω καθήκον να μη φοβάμαι, αλλά να εργάζομαι. Στο Κοινοβούλιο έχουμε διαμορφώσει μια πλατιά συμμαχία που στηρίζει την κοινή αγροτική πολιτική και τις πολιτικές συνοχής, που αντιτίθεται σε κάθε περικοπή. Θα γίνει μεγάλη κόντρα και θα έχουμε σύνθετες συμμαχίες. Οι διαχωριστικές γραμμές δεν θα προκύψουν μόνο με βάση τις πολιτικές οικογένειες, αλλά και με βάση το ‘Βορράς-Νότος̓».
Όπως και πολλοί άλλοι, ο αντιπρόεδρος του Ευρωκοινοβουλίου προτείνει να αυξηθούν οι «ίδιοι πόροι» της ΕΕ, δηλαδή τα έσοδα που δεν προέρχονται από εθνικές συνεισφορές. Σχετικές προτάσεις έχει διατυπώσει μία επιτροπή εμπειρογνωμώνων υπό την καθοδήγηση του πρώην επιτρόπου Μάριο Μόντι. «Να αξιοποιήσουμε την Επιτροπή Μόντι, η οποία έχει προτείνει μερικούς νέους πόρους, όπως είναι η φορολογία στις εκπομπές διοξειδίου του άνθρακος, η φορολογία στην κηροζίνη, ο φόρος στις βραχυπρόθεσμες χρηματοπιστωτικές συναλλαγές, έτσι ώστε από εκεί να έχουμε καινούρια έσοδα» λέει ο Δημήτρης Παπαδημούλης στην Deutsche Welle. «Συν το να αυξήσουν το μερίδιό τους οι χώρες καθαρής εισφοράς, που είναι και οι πλουσιότερες, οι οποίες κερδίζουν εδώ που τα λέμε και τα περισσότερα από την ευρωζώνη, την κοινή αγορά, την ΕΕ. Η νέα γερμανική κυβέρνηση το έχει κατ΄αρχήν συμφωνήσει».
Ευρωπαϊκή «προστιθέμενη αξία»
Στον αντίποδα βρίσκονται χώρες όπως η Αυστρία, η οποία όχι μόνο επιμένει να μην πληρώσει περισσότερα χρήματα, αλλά την ίδια στιγμή διεκδικεί και υψηλότερες επιδοτήσεις. Όπως συνέβη και παλαιότερα με τα πέντε εναλλακτικά σενάρια για το μέλλον της Ευρώπης, η Κομισιόν θα παρουσιάσει τον Μάιο όχι μία οριστική κατεύθυνση, αλλά περισσότερες, εναλλακτικές προτάσεις, θέτοντας προ των ευθυνών τους τα κράτη-μέλη. Όπως δηλώνει ο αρμόδιος επίτροπος Γκύντερ Έτινγκερ «είναι κάτι σαν τιμοκατάλογος και πρέπει να αποφασίσετε τί θα παραγγείλετε. Ο Ζαν Κλωντ Γιούνκερ, εγώ, οι συνάδελφοί μου, είμαστε οι σεφ και οι σερβιτόροι, περιμένουμε να δούμε τί θα πάρετε. Αν πάρετε το πλήρες μενού που περιλαμβάνει προστασία των εξωτερικών συνόρων, κοινωνική πολιτική, έρευνα και Εράσμους, θα εκπληρώσουμε την παραγγελία, αλλά θα σας στείλουμε τον λογαριασμό και θα περιμένουμε να πληρώσετε. Αλλά αυτό που πρέπει να αποφύγουμε είναι η αντιπαράθεση ανάμεσα στη συνοχή και τη μετανάστευση, ανάμεσα στην αγροτική και στην αμυντική πολιτική».
Βασικό κριτήριο για χρηματοδοτήσεις από το ταμείο συνοχής θα είναι η «ευρωπαϊκή προστιθέμενη αξία», η οποία όμως προϋποθέτει αυξημένη συμμετοχή του ιδιωτικού τομέα, επισημαίνει η ευρωβουλευτής της Ν.Δ. Μαρία Σπυράκη. «Η μεθοδολογία δεν είναι άγνωστη, αφορά τη λεγόμενη ‘προσθετικότητἀ̓ʼ και αφορά το άθροισμα των πόρων που προέρχονται από το ΕΣΠΑ, τον κοινοτικό προϋπολογισμό, το Ευρωπαϊκό Ταμείο Στρατηγικών Επενδύσεων, αλλά και από τον ιδιωτικό τομέα. Πρέπει δηλαδή σε κάθε περίπτωση στις πρωτοβουλίες συνοχής να πειστεί και ο ιδιωτικός τομέας ότι αυτές δίνουν προστιθέμενη αξία στις περιοχές στις οποίες εφαρμόζονται».
Γιάννης Παπαδημητρίου, Στρασβούργο
