Δίπλα µου περπατούσαν µια νέα µαµά και το παιδί της, ένα κοριτσάκι το πολύ επτά-οκτώ χρόνων, πιασμένες χέρι-χέρι. Χωρίς να θέλω τις άκουσα. «Θα πάμε μαζί;» ρώτησε εκείνο. «Το άλλο Σαββατοκύριακο, Λένα» απάντησε η μαμά: «Αυτό το Σαββατοκύριακο είναι του μπαμπά, το άλλο, που θα σε έχω εγώ, θα πάμε». «Σιγά να μη γίνει!» ψιθύρισε το παιδί μέσα από τα δόντια του. «Γιατί είσαι πάντα τόσο απαισιόδοξη, βρε Λένα; Γεννημένη drama queen!» είπε θορυβημένη η μαμά, και ενώ σκεφτόμουν πως το απαισιόδοξη (και το drama queen) είναι μάλλον μια δύσκολη λέξη για να την αντιληφθεί ένα τόσο μικρό παιδί, άκουσα τη Λένα να απαντά: «Γιατί, μαμά, όλα ματαιώνονται, και αυτό είναι πολύ απογοητευτικό!». Και ματαίωση και απογοήτευση. Δύο δύσκολες έννοιες σε μία πρόταση.
Εντυπωσιάστηκα! Και συμπόνεσα το μικρό παιδί που μιλούσε σαν μεγάλος. Πότε πρόλαβε να εντάξει στο λεξιλόγιό του λέξεις με τόση αρνητική φόρτιση;
Σε επίσκεψη σε φιλικό σπίτι, προσπαθώντας να πιάσω κουβέντα με τη δεκάχρονη κόρη της οικοδέσποινας, κατέφυγα σε μία από τις χαζές ερωτήσεις με τις οποίες οι μεγάλοι προσπαθούν παραδοσιακά να διασκεδάσουν την αμηχανία και να σπάσουν τον πάγο της επικοινωνίας με τους μικρούς: «Τι θέλεις να κάνεις όταν μεγαλώσεις;». «Τίποτα». Επέμεινα: «Τώρα, τι σου αρέσει να κάνεις;». «Τίποτα». Στην ηλικία της ήθελα να γίνω αρχαιολόγος και να ανακαλύψω τη χαμένη Ατλαντίδα, όλες τις ιερές πόλεις των Μάγιας και τα διαστημόπλοια με τα οποία είχαν έρθει στη Γη πολλά χρόνια π.Χ. οι εξωγήινοι. Τόσο βλαμμένο! Σκέφτηκα πως η μικρή δεν είχε βεβαίως κανέναν λόγο να αποκαλύψει τα εσώψυχά της, τα σχέδια της ζωής της, στον ενοχλητικό κύριο που είχε αποφασίσει να την ανακρίνει. Την άφησα στην ησυχία της, το «τίποτα» όμως γύριζε στο μυαλό μου. Και ας μην έκανα κι εγώ τίποτα από αυτά που ονειρευόμουν ως παιδί.
Τώρα, όλο και πιο συχνά βλέπω γύρω µου αυτό το «τίποτα» γραμμένο στο κούτελο των νέων. Το αντιλαμβάνομαι ως μια αίσθηση αδράνειας, μια διαρκή πλήξη, μια κατάσταση κατατονίας, μια μόνιμη χειμερία νάρκη που σε κάνει βαρύ, αδιάφορο, απρόθυμο να κινηθείς, που σου στερεί το ενδιαφέρον για δημιουργία. Λένε πως τα παιδιά σήμερα τα έχουν όλα (τα έχουν;), γι’ αυτό και δεν εκτιμούν τίποτα. Ή πως η εξάρτησή τους από την τεχνολογία τα καθηλώνει: Αν ό,τι τα ενδιαφέρει το έχουν στην οθόνη του κινητού τους, δεν υπάρχει λόγος να δράσουν. Βαραίνουν, και αυτή η σωματική νωθρότητα γίνεται ίσως και νωθρότητα ψυχική, ενίοτε ακουμπάει την κατάθλιψη. Μπορεί να τα επιβαρύνει και ο τρόπος με τον οποίο (δεν) λειτουργεί μια σύγχρονη οικογένεια. Ενώ, θα μου πείτε, οι παλαιότερες οικογένειες λειτουργούσαν πάντα προς όφελος των παιδιών; Οχι.
«Οι ανικανοποίητοι και απογοητευμένοι γονείς φτιάχνουν απογοητευμένα παιδιά» διαβάζω σε κείμενο για τις οικογένειες την εποχή της κρίσης. Εκείνοι όμως έχουν προφτάσει να ζήσουν, ενώ τα παιδιά τους φέρουν τη θλίψη μιας ζωής που διαψεύστηκε προτού καν τη δοκιμάσουν. Διαβάζω και άλλα, για τον ρόλο των γονιών ή και του σχολείου την εποχή της κρίσης. Εχουν όλα μεγάλο ενδιαφέρον. Οπως και τα κείμενα σχετικά με το πώς επηρεάζουν η τεχνολογία και η ψηφιακή εποχή τα παιδιά. Είναι πολλά αυτά που συνέβησαν τις δύο τελευταίες δεκαετίες και που έφεραν τον κόσμο μας πάνω κάτω, θετικά (τεχνολογική επανάσταση με το Διαδίκτυο) και αρνητικά (οικονομική κρίση).
Εξετάζοντας τα πράγµατα υπό το πρίσμα της νέας εποχής, σκέφτομαι πως ίσως τελικά τα πράγματα να μην είναι τόσο στενόχωρα όσο μου φαίνονται. Μπορεί αυτά που εγώ παρατηρώ και σοκάρομαι, εν προκειμένω τον τρόπο με τον οποίο σκέφτονται και συμπεριφέρονται τα παιδιά, να είναι απλώς ο νέος τρόπος που θα τα οδηγήσει στο μέλλον, σε ένα μέλλον πιο ενδιαφέρον και δημιουργικό από αυτό που εγώ «προβλέπω». Επειδή μεγαλώνω, πιθανώς δεν κατανοώ αυτόν τον νέο τρόπο, τους νέους κώδικες. Ομως το γεμάτο πίκρα λεξιλόγιο της Λένας, με τη ματαίωση και την απογοήτευση, που εγώ στην ηλικία της δεν ήξερα (ευτυχώς) τι σημαίνουν, εξακολουθεί να ηχεί στα αφτιά μου ως σήμα κινδύνου για τις γενιές που έρχονται. Εκτός αν η Λένα είναι πράγματι μεγάλη drama queen.
* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 11 Μαρτίου 2018.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
