Ο Πούτιν «τσάρος» πασών των Ρωσιών

Για άλλη μία, πανηγυρική στέψη ετοιμάζεται ο «τσάρος» Βλαντίμιρ Πούτιν, ο οποίος αναμένεται να κερδίσει άνετα, άνευ πραγματικού αντιπάλου, τις προεδρικές εκλογές της ερχόμενης Κυριακής. Εχοντας βγάλει από τη μέση τον μόνο υπολογίσιμο ηγέτη της αντιπολίτευσης, τον 41χρονο ακτιβιστή κατά της διαφθοράς Αλεξέι Ναβάλνι, ο Πούτιν υπόσχεται δύο πράγματα για την επόμενη (τέταρτη!) θητεία του: άνοδο του βιοτικού επιπέδου του φτωχού λαού και μια πανίσχυρη, στρατιωτικά επανεξοπλισμένη πυρηνική Ρωσία, ικανή να ξαναγίνει το μεγάλο αντίπαλο δέος στη νέα, ψυχροπολεμική αντιπαράθεση με τη Δύση.

Πολύ χαμηλοί μισθοί (κάτω από 500 ευρώ κατά μέσον όρο) και ακόμα πιο μικρές συντάξεις, έλλειψη υποδομών και τεράστια, ενδημική διαφθορά είναι τα πιο καυτά εσωτερικά προβλήματα. Ετσι, ο Πούτιν υποσχέθηκε να μειώσει τουλάχιστον στο μισό, ως το 2024, το «απαράδεκτο» ποσοστό της φτώχειας, η οποία έχει αυξηθεί κι άλλο τα τελευταία χρόνια της οικονομικής ύφεσης. Τόνισε επίσης ότι είναι «ανάγκη να βελτιωθεί η ευημερία του πληθυσμού και να γίνουν επενδύσεις στις υποδομές και στην Υγεία».

Αλλά αυτό που ξεχώρισε στην πρόσφατη, προεκλογικού χαρακτήρα ομιλία του για την Κατάσταση του Εθνους ήταν η έμφαση στα υπερόπλα που έχει φτιάξει η Ρωσία. Ανάμεσά τους και έναν βαλλιστικό πύραυλο που «μπορεί να φτάσει παντού στον κόσμο».

Οπως είπε ο Πούτιν, το περασμένο φθινόπωρο έγινε δοκιμή πυραύλου «με απεριόριστη εμβέλεια» και ταχύτητα που του επιτρέπει να παρακάμπτει τις αμερικανικές αντιπυραυλικές ασπίδες σε Ευρώπη και Ασία. «Είναι αόρατος απ’ όλα τα αντιπυραυλικά και αντιαεροπορικά συστήματα που υπάρχουν και που θα δημιουργηθούν» τόνισε θριαμβευτικά.

Κατά τον Πούτιν, το νέο σύστημα Sarmat μπορεί να μεταφέρει ευρεία γκάμα πυρηνικών όπλων, ως τον Νότιο και τον Βόρειο Πόλο. Επιπλέον, αποκάλυψε ότι στο τέλος του 2017 η Ρωσία ξεκίνησε ανάπτυξη μικρών πυρηνικών κεφαλών που μπορούν να μεταφερθούν από πυραύλους Κρουζ.

Είπε επίσης ότι γίνονται δοκιμές για υποβρύχια drones, τα οποία μπορούν και αυτά να φέρουν πυρηνικές κεφαλές. Αφού ολοκλήρωσε την παρουσίαση του ρωσικού οπλοστασίου –έδειξε μάλιστα και ένα βίντεο -, ο Πούτιν διαμήνυσε ότι η οποιαδήποτε επίθεση εναντίον της Μόσχας θα απαντηθεί σκληρά και άμεσα. Παράλληλα, έχει εξαγγείλει αύξηση του ετήσιου αμυντικού προϋπολογισμού σε 65 δισ. δολάρια και «εκσυγχρονισμό του στρατιωτικο-βιομηχανικού συμπλέγματος» με 770 δισ. δολάρια σε βάθος δεκαετίας.

Με προεξοφλημένη τη νίκη στις 18 Μαρτίου, και χωρίς τίποτε να διακυβεύεται πραγματικά, το πιο πιεστικό πρόβλημα του Κρεμλίνου είναι να εξασφαλίσει υψηλό ποσοστό συμμετοχής στις κάλπες για να νομιμοποιηθεί η επανεκλογή του προέδρου –την ώρα που ο Ναβάλνι έχει απευθύνει εκκλήσεις για μποϊκοτάζ. Η επιθυμητή φόρμουλα είναι το λεγόμενο «70-70», ποσοστό επανεκλογής του Πούτιν με 70% των ψήφων, και συμμετοχή στο 70%, αν και αυτό το τελευταίο δεν είναι καθόλου βέβαιο. Δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι η συμμετοχή δύσκολα θα ξεπεράσει το 55%-60%, με μια γενική αδιαφορία να επικρατεί –ιδίως ανάμεσα στους νεότερους Ρώσους. Ο Ναβάλνι, ο οποίος είχε κινητοποιήσει έναν «στρατό» 200.000 νεαρών ακτιβιστών σε όλη τη χώρα, χαρακτήρισε απάτη αυτές τις εκλογές, στις οποίες τού έχει απαγορευθεί να συμμετάσχει, λέγοντας ότι στόχος είναι να γίνει ο Πούτιν «ισόβιος αυτοκράτορας». Επισήμως, στις εκλογές συμμετέχουν άλλοι επτά υποψήφιοι πρόεδροι, κανείς εκ των οποίων δεν φαίνεται να ξεπερνάει το 10%.

Υστερα από 18 χρόνια στην εξουσία άλλοι ηγέτες θα έβλεπαν το άστρο τους να δύει, αν δεν είχαν αποχωρήσει προ πολλού –όχι ο Πούτιν. Αυτός κυριαρχεί απόλυτα με πρόγραμμα την αποκατάσταση του «ρωσικού μεγαλείου» και μια ισχυρή οικονομία, που βασίστηκε για πολλά χρόνια στον ενεργειακό πλούτο. Δίωξη της αντιπολίτευσης, φίμωση των ΜΜΕ, αυταρχισμός, προσωπολατρία και, πάνω απ’ όλα, πίστη στην ισχυρή πατρίδα συμπληρώνουν την εικόνα.

Ο κόσμος μπροστά σε έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο

«Πού το πάει ο Πούτιν; Μήπως σε έναν νέο Ψυχρό Πόλεμο;». Η ερώτηση ακούγεται πάλι μετά την πολεμοχαρή ομιλία του περί πυρηνικών πυραύλων που μπορούν να απειλήσουν τις ΗΠΑ. Η θεωρία, σοβαρών αναλυτών, είναι ότι ο Πούτιν νιώθει πλέον αρκετά ισχυρός και θέλει να «επιστρέψει στις παλιές καλές μέρες» της ψυχροπολεμικής σύγκρουσης. Στην αρχή είχε επικεντρωθεί στην αποκατάσταση του ρωσικού κράτους μέσα στα σύνορά του, αλλά τα τελευταία χρόνια ο 65χρονος πρώην πράκτορας της KGB, ήδη ο μακροβιότερος ηγέτης της Ρωσίας μετά τον Στάλιν, επιδιώκει να αναστήσει τη Ρωσία ως αδιαφιλονίκητη υπερδύναμη στη διεθνή σκηνή. Μετέτρεψε πάλι το ΝΑΤΟ σε Νέμεση, παρουσιάζοντας τη διεύρυνσή του στις χώρες της Ανατολικής Ευρώπης ως απόλυτη προσβολή.

Χρησιμοποίησε βομβαρδιστικά στη Συρία, πυροβόλα και τανκς στη Γεωργία και στην Ουκρανία, και έναν συνδυασμό πολιτικής αποσταθεροποίησης και οικονομικής πίεσης σε όλες τις χώρες που ήταν μέρος της ΕΣΣΔ.
Σύμφωνα με την επίσημη Στρατηγική Εθνικής Ασφαλείας των ΗΠΑ του Τραμπ, Ρωσία και Κίνα είναι «ρεβιζιονιστικές» δυνάμεις, γνήσιοι γεωπολιτικοί αντίπαλοι που «προκαλούν την αμερικανική ισχύ, την επιρροή και τα συμφέροντα των ΗΠΑ». Από την πλευρά του, ο Πούτιν απέρριψε αμέσως το νέο αμερικανικό στρατηγικό δόγμα ως «ιμπεριαλιστικό λείψανο μιας παραληρηματικής υπερδύναμης».

Τέτοιες φραστικές επιθέσεις, μαζί με τη νέα κούρσα εξοπλισμών, επανέφεραν τη συζήτηση για Β’ Ψυχρό Πόλεμο, που ίσως είναι ακόμα χειρότερος από τον πρώτο, όχι επειδή μπορεί να οδηγήσει σε πυρηνική σύγκρουση, αλλά γιατί ο σημερινός κόσμος είναι πολύ πιο διασυνδεδεμένος, αυξάνοντας τους κινδύνους κρίσης μεταξύ των δύο δυνάμεων και πολλαπλασιάζοντας τους πιθανούς τομείς αντιπαράθεσης. Κάποιοι φέρνουν μάλιστα ως παράδειγμα τη διαβόητη ρωσική ανάμειξη στις αμερικανικές εκλογές. Αλλά ίσως η ιστορική αναλογία που εμπνέει περισσότερο τον Πούτιν δεν είναι τόσο ο διπολικός κόσμος του Ψυχρού Πολέμου όσο ο αυτοκρατορικός ανταγωνισμός των μεγάλων δυνάμεων του 19ου αιώνα. Στη μακρά διάρκεια της προεδρίας του, επικαλείται συστηματικά το ρωσικό μεγαλείο της τσαρικής και της σοβιετικής εποχής. Μόλις τις προάλλες είπε ότι αν είχε μια ευκαιρία να αλλάξει τη σύγχρονη ρωσική ιστορία, θα απέτρεπε την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης. Την οποία έχει χαρακτηρίσει τη «μεγαλύτερη γεωπολιτική καταστροφή του 20ού αιώνα».