Βραχυκύκλωμα στο Μαξίμου

Με τα σενάριά του να καίγονται σταδιακά, ο Αλέξης Τσίπρας από θέση παρατηρητή των γεγονότων πλέον αναζητεί πολιτική διέξοδο. Οι αρνητικές εξελίξεις στην οικονομία, το αδιέξοδο στο Σκοπιανό και η ελληνοτουρκική περιπλοκή, στην οποία προστέθηκε και η αιχμαλωσία των ελλήνων στρατιωτικών το τελευταίο δεκαήμερο, έχουν επιφέρει ένα βραχυκύκλωμα στην κυβέρνηση.

Η πρωτοβουλία κινήσεων έχει αφαιρεθεί από το Μέγαρο Μαξίμου και με αυτό το δεδομένο η ομάδα περί τον Πρωθυπουργό αποπειράται πλέον να καταστρώσει ένα σχέδιο αντίδρασης, το οποίο σε κάθε περίπτωση έχει ως απώτατο χρονικό ορίζοντα τις εκλογές.

Ο χρόνος τους εξακολουθεί να παραμένει άγνωστος. Παρά ταύτα, πληθαίνουν τα πολιτικά στελέχη, ακόμα και εντός του ΣΥΡΙΖΑ, τα οποία επισημαίνουν μία παράμετρο: ότι η κυβέρνηση βρίσκεται πλέον στον αστερισμό του «ατυχήματος». Με βάση τα όσα έχουν εξελιχθεί τις τελευταίες εβδομάδες, ένα ατύχημα μπορεί να έχει πολλές μορφές και απρόβλεπτες επιπτώσεις. Ειδικώς δε όσο γίνεται ολοένα και σαφέστερο ότι η σχέση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ έχει καταστεί προβληματική και δεν διασφαλίζει πλέον σταθερότητα και καθαρό ορίζοντα. Τα πεδία στα οποία ο Αλ. Τσίπρας βλέπει να έχουν εξαντληθεί τα περιθώρια των κινήσεών του πληθαίνουν.

Το σενάριο της επιστροφής στην ανάπτυξη και της εκτόξευσης των ρυθμών δεν επιβεβαιώνεται. Αντιθέτως, η αναιμική δραστηριότητα του 0,1% σε τριμηνιαία βάση και του 1,4% σε ετήσια κατά το τελευταίο τρίμηνο του 2017 έδειξε ότι η εφαρμοζόμενη πολιτική τείνει να φτάσει σε αδιέξοδο. Τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ την προηγούμενη εβδομάδα έδειξαν κατ’ αρχάς ότι δεν επιτυγχάνεται ο μνημονιακός στόχος του ετήσιου ρυθμού ανάπτυξης 1,6%, με ό,τι αυτό μπορεί να σημάνει για τις προοπτικές του επόμενου έτους και τις επιδιώξεις της επόμενης φάσης του μνημονίου. Απομένει να φανεί και ποια θα είναι η τελική εικόνα για το πλεόνασμα του 2017, σε μια στιγμή κατά την οποία είναι φανερό το αδιέξοδο, καθώς από τη μία πλευρά η φοροδοτική ικανότητα πολιτών και επιχειρήσεων εξαντλείται και από την άλλη ο στραγγαλισμός αυτός επιδρά αρνητικά στη συνολική οικονομική δραστηριότητα.

Η κυβέρνηση βρίσκεται, ως προς το πρώτο, ενώπιον ενός αδιεξόδου και ως προς το δεύτερο μπροστά στον κίνδυνο αρνητικών εξελίξεων για τη χώρα. Επειτα από μια περίοδο άτσαλων χειρισμών, ο κ. Τσίπρας είναι αντιμέτωπος με τις προσδοκίες που είχε καλλιεργήσει, αλλά και τη σκλήρυνση της στάσης από την πλευρά της κυβέρνησης των Σκοπίων. Είναι χαρακτηριστικό ότι την προηγούμενη εβδομάδα ο κατά τα άλλα διαλλακτικός πρωθυπουργός Ζόραν Ζάεφ αξίωσε από την Ελλάδα να συζητήσει αλλαγές στο Σύνταγμά της. Υπό αυτές τις συνθήκες, ένα ενδεχόμενο επίλυσης ως τον Ιούλιο δεν μοιάζει να συγκεντρώνει πολλές πιθανότητες. Το τι θα σημάνει δε κάτι τέτοιο δεν είναι προσδιορισμένο αυτή τη στιγμή, αλλά πάντως μια τέτοια εξέλιξη θα είναι αρνητική για τον κ. Τσίπρα και την κυβέρνησή του. Αφενός, θα καταστεί οριστικά όμηρος του εξαφανισμένου εσχάτως Πάνου Καμμένου και, αφετέρου, θα έχει υποστεί το κόστος της συσπείρωσης πληθυσμών κατά της κυβέρνησης, ειδικώς στις περιοχές της Βόρειας Ελλάδας.

Την ίδια στιγμή η κράτηση των ελλήνων στρατιωτικών στην Τουρκία και η ένταση στο Αιγαίο διαμορφώνουν ένα πεδίο αβεβαιότητας και ανησυχίας, ενώ η κυβέρνηση επιχειρεί να καλλιεργήσει τον εφησυχασμό. Πέραν όλων των άλλων, η ένταση με την Τουρκία ήδη έχει αρχίσει να προκαλεί ανησυχίες και στο οικονομικό πεδίο, καθώς προκύπτει μια νέα παράμετρος ανησυχίας, με πολλαπλές επιπτώσεις είτε στο πεδίο των όποιων επενδυτικών προσδοκιών είτε στον τουρισμό και στις προκρατήσεις εν όψει καλοκαιριού.

Διορισμοί, παροχολογία και τεχνητά διλήμματα

Το ερώτημα των επόμενων εβδομάδων είναι η αντίδραση της κυβέρνησης. Επειτα από τις συζητήσεις για τη Novartis και την κλιμάκωση της σκανδαλολογίας, η επόμενη κίνηση αναμένεται να είναι μια επιστροφή στις υποθέσεις των οικονομικών των κομμάτων, μέσω των οποίων ο κ. Τσίπρας θεωρεί ότι θα κατορθώσει να πλήξει τη ΝΔ και το ΠαΣοΚ/ΔΗΣΥ.

Ταυτόχρονα – και εν αναμονή των εξελίξεων στο Κίνημα Αλλαγής έπειτα και από το συνέδριο της επόμενης εβδομάδας – θα επιχειρήσει εκ νέου να «ψαρέψει» στα νερά της Κεντροαριστεράς. Σύμφωνα με πληροφορίες, από τα τέλη του μήνα από την πλευρά του ΣΥΡΙΖΑ θα ενταθούν οι πολιτικοί εκβιασμοί και τα τεχνητά διλήμματα προς τον χώρο, με την ελπίδα ότι έτσι θα ψαλιδίσει μια ενδεχόμενη δυναμική του. Οσο θα εξελίσσονται αυτά, πληροφορίες συγκλίνουν στο ότι η κυβέρνηση θα επιχειρήσει με κάθε τρόπο να αποφύγει την προληπτική γραμμή χρηματοδότησης, η οποία θα σήμαινε ένα ακόμη μνημόνιο με υπογραφή Τσίπρα. Πληροφορίες της προηγούμενης εβδομάδας, σύμφωνα με τις οποίες οι κ.κ. Τσίπρας και Τσακαλώτος έχουν συζητήσει παρασκηνιακά την παράταση του Μνημονίου έως το τέλος του έτους, επιχειρήθηκε να διαψευστούν, με τρόπο όμως αμήχανο και χωρίς κατηγορηματικές διατυπώσεις.

Σε κάθε περίπτωση, η κυβέρνηση δείχνει ότι κινείται ήδη σε προεκλογικούς ρυθμούς, δεδομένου ότι έχει αποδυθεί σε μια εκστρατεία ανανέωσης συμβάσεων στο Δημόσιο και διορισμών στους ΟΤΑ. Οι διαδικασίες αυτές συνδυάστηκαν και με μια καθαρά προεκλογικού χαρακτήρα αναφορά του ίδιου του κ. Τσίπρα, την προηγούμενη Πέμπτη, περί μείωσης της φορολογίας. «Η σταδιακή μείωση της φορολογίας είναι αναγκαία προϋπόθεση για την επόμενη ημέρα της χώρας. Δεν έχουμε μαγικές λύσεις, αλλά υπάρχει ο “οδικός χάρτης” για την αποκλιμάκωση της φορολογικής επιβάρυνσης» είπε ο Πρωθυπουργός. Είναι η πρώτη φορά που συμβαίνει κάτι τέτοιο, έστω και με γενικές και αόριστες αναφορές, έπειτα από μια τριετία υπερφορολόγησης και κυνικών ομολογιών του Ευκλείδη Τσακαλώτου. Εως και πρόσφατα ο υπουργός Οικονομικών είχε καταστήσει σαφές ότι η μεσαία τάξη και οι επαγγελματίες δεν θα πρέπει να προσδοκούν κάποια φοροελάφρυνση. Πλέον, ο Πρωθυπουργός επιχειρεί ξεκάθαρα να καλλιεργήσει προσδοκίες, στοιχείο απαραίτητο εν όψει εκλογών και πάντως αναγκαίο, δεδομένου ότι κάτι τέτοιο αποτελεί μια από τις ελάχιστες εξαγγελίες του Κυριάκου Μητσοτάκη και της ΝΔ.

Παρά ταύτα, η πραγματικότητα περιπλέκει ως συνήθως την κατάσταση, καθώς είναι γνωστό σε όλους ότι επίκεινται νέες επιβαρύνσεις μέσω των αυξήσεων του ΕΝΦΙΑ και των αντικειμενικών αξιών, της μείωσης του αφορολογήτου και του οικονομικού στραγγαλισμού των επαγγελματιών μέσω των ασφαλιστικών εισφορών.