Το ερχόμενο Σαββατοκύριακο (16-18 Μαρτίου) πραγματοποιείται το ιδρυτικό συνέδριο του νέου φορέα της Κεντροαριστεράς, της Σοσιαλδημοκρατίας, του μεταρρυθμιστικού Κέντρου, της πολιτικής οικολογίας, του Κινήματος Αλλαγής (ΚΙΝΑΛ). Το Συνέδριο έρχεται μετά την άμεση εκλογή της ηγεσίας του φορέα που έγινε τον περασμένο Νοέμβριο και έφερε στις κάλπες 212.000 πολίτες, αριθμός-ρεκόρ για τα δεδομένα του χώρου. Στο εγχείρημα αυτό συνέπραξε, εκτός από το ΠαΣοΚ υπό τη Φώφη Γεννηματά, το σύνολο σχεδόν των κεντροαριστερών, προοδευτικών δυνάμεων και προσωπικοτήτων. Το Ποτάμι με τον Στ. Θεοδωράκη, ο δήμαρχος Αθηναίων Γ. Καμίνης, η ΔΗΜΑΡ υπό τον Θ. Θεοχαρόπουλο, το ΚΙΔΗΣΟ με τον Γ. Παπανδρέου, οι Κινήσεις Πολιτών για τη Σοσιαλδημοκρατία, κ.ά. Δημιουργήθηκε έτσι μια νέα προοπτική, μια νέα αισιοδοξία ότι ο ευρύτερος κεντροαριστερός χώρος, ο οποίος υπήρξε το κύριο θύμα της οικονομικής κρίσης, θα μπορέσει να ανασυγκροτηθεί για να αποτελέσει κύρια πρωταγωνιστική δύναμη-πυλώνα του πολιτικού συστήματος. Η συγκρότηση του πυλώνα αυτού συνιστά την προϋπόθεση για να βγει η Ελλάδα από το παρακμιακό αδιέξοδο που την έχουν οδηγήσει ΣΥΡΙΖΑ και ΑΝΕΛ αλλά και από τις συντηρητικές επιλογές της ΝΔ.
Το ιδρυτικό συνέδριο θα αποτελέσει το επόμενο κεντρικό βήμα στη διαδικασία αυτή. Εχοντας λύσει το θέμα της ηγεσίας (Φώφη Γεννηματά), το Συνέδριο θα ασχοληθεί με την οργανωτική συγκρότηση του νέου φορέα (ως πολυκομματικού μορφώματος επί του παρόντος), την ιδεολογική του φυσιογνωμία-ταυτότητα και τον προγραμματικό του λόγο. Λόγο που να μπορεί να απαντήσει στα προβλήματα και στις προκλήσεις της χώρας, και στις προσδοκίες των πολιτών για να κινητοποιήσει την κοινωνία. Θα ήθελα να ασχοληθώ εδώ λίγο με την ιδεολογική ταυτότητα του νέου φορέα-κόμματος. Πολλά και ενδιαφέροντα θα λεχθούν στο Συνέδριο, αλλά νομίζω πέντε κεντρικά στοιχεία-παράμετροι θα ορίσουν την ιδεολογική-προγραμματική ταυτότητα του νέου φορέα. Αυτές (θα πρέπει να) είναι:
Πρώτον, η σοσιαλδημοκρατική παράμετρος, ο νέος φορέας να εντάσσεται δηλαδή στην εν ευρεία εννοία κουλτούρα, αξιολογικό πρότυπο μιας νέας ευρωπαϊκής Σοσιαλδημοκρατίας και στο αριστερό τμήμα του πολιτικού φάσματος χωρίς να προσχωρεί στη μάλλον ρηχή αντίληψη περί υπέρβασης της διαχωριστικής γραμμής Αριστεράς –Δεξιάς αλλά και χωρίς δογματικές περιχαρακώσεις γύρω από μια έννοια. Ευελιξία όπως το απαιτεί η κοινωνική και πολιτική σύνθεση της σύγχρονης ελληνικής κοινωνίας. Αλλά για την καθημαγμένη ελληνική κοινωνία με τα απελπιστικά επίπεδα φτώχειας, περιθωριοποίησης, ανεργίας, ανέχειας και όλων των άλλων και πολλαπλών παθογενειών, μια δημοκρατική προοδευτική δύναμη δεν μπορεί παρά να προωθεί με την πολιτική, τον λόγο και το πρόγραμμά της τις κεντρικές σοσιαλδημοκρατικές αξίες της ισότητας, της αλληλεγγύης και της κοινωνικής συνοχής. Να προσφέρει έτσι τη ρεαλιστική προοπτική για μια «δίκαιη κοινωνία» σε όλες τις οικονομικές και πολιτικές της πτυχές.
Δεύτερον, η μεταρρυθμιστική παράμετρος, φορέας με ένα ιδιόκτητο πρόγραμμα μεταρρυθμίσεων και αλλαγών για τον προοδευτικό οικονομικό, κοινωνικό, πολιτικό, ακόμη και πολιτιστικό εκσυγχρονισμό της ελληνικής κοινωνίας. Το ημιτελές έργο του εκσυγχρονισμού (του Κ. Σημίτη) θα πρέπει να συνεχιστεί και ολοκληρωθεί λαμβάνοντας υπόψη τα σημερινά δεδομένα της Ελλάδας της κρίσης και των πολλαπλών ευρωπαϊκών και παγκόσμιων προκλήσεων. Η Ελλάδα χρειάζεται νέες προοδευτικές δομές στη διοίκηση, στο πολιτικό σύστημα, στην εκπαίδευση και βεβαίως στην οικονομία και στις διαδικασίες παραγωγής και ανάπτυξης. Το νέο κόμμα οφείλει να λειτουργήσει ως η κατ’ εξοχήν μεταρρυθμιστική δύναμη-καταλύτης της ελληνικής κοινωνίας για τη ριζική, προοδευτική αναδιάταξη του ελληνικού σχηματισμού προκειμένου να ξεπεραστεί «ο τοξικός ελληνικός εξαιρετισμός» στην πολιτιστική και πολιτική του βάση. Και μια τέτοια προσέγγιση συνεπάγεται βαθιές αλλαγές κυρίως στον άξονα πολιτισμού-πολιτικής.
Τρίτον, η ευρωπαϊκή παράμετρος. Με την κατανόηση ότι (i) η Ελλάδα δεν έχει επιλογή έξω από τη συμμετοχή της στην Ευρωπαϊκή Ενωση (ΕΕ), (ii) ότι σημαντικές διαρθρωτικές αλλαγές σε αλληλεξαρτώμενο περιβάλλον δεν μπορούν να γίνουν έξω από το πλαίσιο της ΕΕ και (iii) ότι ισχυρή Ελλάδα μπορεί να υπάρξει μόνο σε μια ισχυρή Ευρωπαϊκή Ενωση, ο νέος φορέας της Κεντροαριστεράς οφείλει να είναι η πρωτοπόρα δύναμη για την ευρωπαϊκή ενοποίηση με έσχατο κεντρικό στόχο την οικοδόμηση της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Ενωσης ως ομοσπονδίας εθνικών κρατών (Ηνωμένες Πολιτείες της Ευρώπης). Στη βάση αυτή θα πρέπει να ξεπεραστούν επιφυλάξεις που συνδέονται με πτυχές κυριαρχίας. Θα πρέπει να μεταφέρουμε στην Ενωση όση κυριαρχία χρειάζεται για να οικοδομήσουμε την ευρωπαϊκή κυριαρχία. Γιατί μέσα από την κυριαρχία αυτή μπορούμε να αντλήσουμε ουσιαστική δύναμη, διαφορετικά η εθνική κυριαρχία στις σημερινές συνθήκες παραμένει ένα «πουκάμισο αδειανό» και πρόσφατες εξελίξεις το επιβεβαιώνουν. «Η ευρωπαϊκή ενοποίηση είναι το κατ’ εξοχήν αριστερό σχέδιο σήμερα» στο αλληλοεξαρτώμενο, παγκοσμιοποιημένο σύστημα και αυτό το σχέδιο οφείλει να προωθήσει δυναμικά ο νέος φορέας.
Τέταρτον, η πατριωτική παράμετρος, με την πλέον σύγχρονη εκδοχή του πατριωτισμού, μακριά από κάθε εθνικισμό, πρωτόγονο ή τοξικό. Στη λογική αυτή ο νέος φορέας βλέπει την προοπτική της χώρας όχι μέσα από οποιαδήποτε αντιπαλότητα αλλά στη βάση της δυναμικής της ενδυνάμωσης της ευρωπαϊκής της συμμετοχής, της ευρωστίας της κοινωνίας, της πολιτιστικής της άνθησης, της αποδοχής του νέου. Με αυτά τα δεδομένα μπορεί αποτελεσματικότερα να προστατεύσει την κυριαρχία της και να επιλύσει μέσα από διάλογο και διαπραγματεύσεις τα μείζονος σημασίας θέματα εξωτερικής πολιτικής. Πατριωτισμός είναι να αγαπάς την πατρίδα σου, εθνικισμός να μισείς τον άλλον. Και σε κάθε περίπτωση ο υγιής πατριωτισμός οικοδομείται στη βάση του αξιώματος πως «εθνικό είναι ό,τι είναι αληθινό». Δεν οικοδομείται στους μύθους και στα ψέματα.
Πέμπτον, η παράμετρος της δημοκρατικής κουλτούρας και αισθητικής. Πέραν όλων των άλλων, η διαχρονική ζημιά που επέφερε η διακυβέρνηση ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ αφορά το δημοκρατικό ήθος, τον πολιτισμό, την αισθητική. Εκχυδαιοποίησαν βάναυσα όλες τις πολιτιστικές και αισθητικές αξίες της Αριστεράς και της δημοκρατίας. Την κουλτούρα, το ήθος, την αισθητική θα (πρέπει να) επαναφέρει στο προσκήνιο ως κεντρική παράμετρο ο νέος φορέας. Θα μιλά περισσότερο με τον λόγο και το ήθος της Ελλάδας του Σεφέρη, του Ελύτη, του Ρίτσου, του Αναγνωστάκη κ.ά. Και λιγότερο από σκοτεινά υπόγεια. Και ταυτόχρονα θα αποκαταστήσει τη δημοκρατία, το κράτος δικαίου, τον σεβασμό στα ανθρώπινα δικαιώματα σε όλη τους την έκταση. Αλλά και θα εμβαθύνει τη δημοκρατία με διαφάνεια, λογοδοσία, ανοιχτότητα, ηλεκτρονική διαβούλευση, συμμετοχή.
Ο κ. Π. Κ. Ιωακειμίδης είναι ομότιμος καθηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
