Τις απαραίτητες διευκρινίσεις σχετικά με τη χορήγηση της εθνικής σύνταξης και τον προσδιορισμό της διάρκειας μόνιμης και νόμιμης διαμονής στην Ελλάδα παρέχει εγκύκλιος του Ενιαίου Φορέα Κοινωνικής Ασφάλισης.
Συγκεκριμένα, με τη διάταξη της παρ. 2 του άρθρου 1 του Ν. 4488/2017 «Συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις Δημοσίου και λοιπές ασφαλιστικές διατάξεις, ενίσχυση της προστασίας των εργαζομένων, δικαιώματα ατόμων με αναπηρίες και άλλες διατάξεις», η οποία υπάγεται στο Κεφάλαιο «Συνταξιοδοτικές ρυθμίσεις Δημοσίου», μετά το δεύτερο εδάφιο της παρ. 6 του άρθρου 7 του Ν. 4387/2016, προστίθεται εδάφιο, στο οποίο ορίζεται ότι η προϋπόθεση της συμπλήρωσης 15 ετών ασφάλισης για την καταβολή της εθνικής σύνταξης δεν ισχύει για όσους ασφαλισμένους, σύμφωνα με τη συνταξιοδοτική νομοθεσία του Δημοσίου, θεμελιώνουν δικαίωμα σύνταξης γήρατος με τη συμπλήρωση χρόνου ασφάλισης μικρότερου των 15 ετών.
Στην περίπτωση αυτή, χορηγείται το ποσό εθνικής σύνταξης που αντιστοιχεί στα 15 έτη ασφάλισης (345,60 ευρώ).
Προσδιορισμός της διάρκειας μόνιμης διαμονής (κατοικίας) στην Ελλάδα για την εφαρμογή των διατάξεων της παρ. 2 του άρθρου 7 του Ν. 4387/2016
Επίσης, καθορίζονται τα κριτήρια και τα δικαιολογητικά τα οποία προσδιορίζουν τη διάρκεια της μόνιμης διαμονής στη χώρα μας για τους σκοπούς εφαρμογής του άρθρου 7, παρ. 2 του Ν. 4387/2016.
Με βάση αυτές τις οδηγίες, επισημαίνονται τα ακόλουθα:
α) Ο χρόνος ασφάλισης σε φορείς που εντάχθηκαν στον ΕΦΚΑ, δεν αποτελεί αμάχητο τεκμήριο μόνιμης διαμονής στη χώρα μας.
β) Το ποσό της εθνικής σύνταξης υπολογίζεται, βάσει του χρόνου ασφάλισης, χωρίς να εξετάζεται η διάρκεια της μόνιμης διαμονής στην Ελλάδα, η οποία θα θεωρείται ότι αντιστοιχεί σε 40 έτη στις ακόλουθες περιπτώσεις ασφαλισμένων στους οποίους χορηγείται σύνταξη, λόγω γήρατος, από 13/5/2016 και εφεξής, από τον ΕΦΚΑ:
– Η οποία αρχίζει να καταβάλλεται, πριν από τη συμπλήρωση του 55ου έτους της ηλικίας τους.
– Με τις ειδικές διατάξεις των Ν.Δ. 4377/1964 και 4378/1964, όπως τροποποιήθηκαν με τις διατάξεις του αρ. 23 του N. 2079/1992 και ισχύουν.
– Με τις διατάξεις του N. 612/1977, όπως ισχύουν, καθώς και με τις διατάξεις που παραπέμπουν σε αυτές.
– Με τις διατάξεις του τέταρτου εδαφίου της περ. α’ της παρ. 1 των άρθρων 1 και 26 του Π.Δ. 169/2007 είτε με βάση διατάξεις που παραπέμπουν σε αυτές, όπως ισχύουν, καθώς και όσων από τα πρόσωπα αυτά συνταξιοδοτούνται με τις διατάξεις του N. 2084/1992.
γ) Ένα ή περισσότερα από τα παρακάτω δικαιολογητικά, που, ενδεικτικά, αναφέρονται στο έγγραφο του ΥΠΕΚΑΑ, συνεκτιμώνται με τα υπόλοιπα στοιχεία του συνταξιοδοτικού φακέλου, προκειμένου να προσδιοριστεί η διάρκεια της μόνιμης διαμονής στη χώρα μας:
– Τυχόν χρόνος ασφάλισης ή κατοικίας σε άλλο κράτος.
– Βεβαίωση της αρμόδιας δημοτικής αρχής για τη μόνιμη κατοικία, σύμφωνα με τη διάταξη του άρθρου 279 του Ν. 3463/2006 (Α΄ 114), το άρθρο 4 παρ. 5 του Ν. 2647/1998 (Α΄ 237).
– Αντίγραφα των εντύπων Ε1 δήλωσης φορολογίας εισοδήματος ή των εκκαθαριστικών σημειωμάτων.
– Άδειες παραμονής, όταν πρόκειται για πολίτες τρίτων χωρών (υποβάλλεται υποχρεωτικά).
– Πιστοποιητικό μετοικεσίας.
– Αντίγραφο βιβλιαρίου υγείας.
– Μισθωτήριο συμβόλαιο, με μισθωτή το/τη δικαιούχο ή το/τη σύζυγό του, κατατεθειμένο στην αρμόδια ΔΟΥ ή, σε περίπτωση φιλοξενίας από συγγενείς α’ ή β’ βαθμού, αντίγραφο της αρχικής δήλωσης φορολογίας εισοδήματος του φιλοξενούντος που να το αποδεικνύει (και όχι τροποποιητικής δήλωσης, στην οποία δηλώνεται η φιλοξενία εκ των υστέρων).
– Βεβαίωση από την περιφερειακή διεύθυνση του ΟΑΕΔ από την οποία να προκύπτει η ημερομηνία κατάθεσης δικαιολογητικών για την καταβολή εφάπαξ επιδόματος ομογενών ή επιδόματος ανεργίας.
– Λογαριασμοί ΔΕΚΟ (ΔΕΗ, σταθερής τηλεφωνίας, ύδρευσης, κλπ).
– Οποιοδήποτε άλλο έγγραφο στοιχείο από το οποίο προκύπτει η μόνιμη διαμονή και εγκατάσταση στην Ελλάδα (π.χ. απολυτήριο Γυμνασίου/Λυκείου, στρατού, τίτλοι σπουδών, διαβατήρια, κ.ά.).
δ) Στις περιπτώσεις που δηλώνεται χρόνος σε κράτος-μέλος της ΕΕ, χώρα του ΕΟΧ, την Ελβετία ή σε χώρα με την οποία έχει συναφθεί Διμερής Σύμβαση Κοινωνικής Ασφάλειας (ΔΣΚΑ), αναζητείται υποχρεωτικά από τις αρμόδιες υπηρεσίες του ΕΦΚΑ το σχετικό ευρωπαϊκό/διακρατικό έντυπο με τις περιόδους ασφάλισης ή/και κατοικίας στο άλλο κράτος.
ε) Μέχρι την ενσωμάτωση των σχετικών με τη μόνιμη διαμονή πληροφοριών στην αίτηση συνταξιοδότησης του ΕΦΚΑ, θα πρέπει να ζητείται από τους ασφαλισμένους η συμπλήρωση υπεύθυνης δήλωσης.
στ) Σε ό,τι αφορά τους πολίτες κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εκτός από τα ενδεικτικά προαναφερθέντα δικαιολογητικά, με τα οποία προσδιορίζεται η διάρκεια μόνιμης διαμονής στη χώρα μας, σημειώνονται, επίσης, τα εξής:
Σύμφωνα με τις διατάξεις του Π.Δ. 106/2007 (Α’ 135), όπως ισχύει με τις διατάξεις των Νόμων 4055/2012 και 4071/2012, που ενσωματώνει την υπ’ αριθμ. 2004/38/ΕΚ Οδηγία του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου σχετικά με το δικαίωμα των πολιτών της Ένωσης και των μελών των οικογενειών τους να κυκλοφορούν και να διαμένουν ελεύθερα στην επικράτεια των κρατών-μελών, ανάλογα με το χρονικό διάστημα διαμονής τους στην ελληνική επικράτεια, οφείλουν να είναι εφοδιασμένοι και να κατέχουν κατά τις συναλλαγές τους με τις υπηρεσίες του Δημοσίου:
– Ισχύον δελτίο ταυτότητος ή διαβατήριο, για τη χρονική περίοδο τριών μηνών από την είσοδό τους στη χώρα.
– Βεβαίωση εγγραφής πολίτη κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εφόσον διαμένουν στην Ελλάδα χρονικό διάστημα, πέραν των τριών μηνών από την είσοδό τους.
– Έγγραφο πιστοποίησης μόνιμης διαμονής πολίτη κράτους-μέλους της Ευρωπαϊκής Ένωσης, το οποίο στις περισσότερες περιπτώσεις χορηγείται, μετά από πενταετή συνεχόμενη μόνιμη παραμονή τους στη χώρα μας από την αρχική σχετική καταγραφή.
Επομένως, τα εν λόγω πιστοποιητικά επικουρικά μπορούν να αξιοποιηθούν παράλληλα με τα υπόλοιπα δικαιολογητικά και στοιχεία του φακέλου για την πιστοποίηση της διάρκειας μόνιμης διαμονής στη χώρα μας των πολιτών κρατών-μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης και των μελών των οικογενειών τους.
Απόδειξη νόμιμης διαμονής στην Ελλάδα για τους πολίτες τρίτων χωρών
Όσον αφορά το αθροιστικά δεύτερο κριτήριο καθορισμού του ποσού της εθνικής σύνταξης, δηλαδή της νόμιμης διαμονής στη χώρα μας, θα πρέπει να ζητείται από τους υποψήφιους συνταξιούχους, πολίτες τρίτων χωρών, να προσκομίσουν βεβαίωση νόμιμης διαμονής από την αρμόδια Διεύθυνση Αλλοδαπών και Μετανάστευσης του υπουργείου Εσωτερικών και Διοικητικής Ανασυγκρότησης.
Προσδιορισμός διάρκειας μόνιμης διαμονής, πριν από τη συνταξιοδότηση
Τα ως άνω αναφερόμενα για τον προσδιορισμό της μόνιμης και νόμιμης διαμονής ισχύουν και στις περιπτώσεις αιτημάτων για χορήγηση προσυνταξιοδοτικών βεβαιώσεων ή των ειδικών εντύπων για την ΕΕ (Ε205/Ρ5000) και τις ΔΣΚΑ, με τα οποία βεβαιώνονται οι χρόνοι ασφάλισης και/ή κατοικίας στο κάθε κράτος, πριν από τη συνταξιοδότηση.
Σε κάθε περίπτωση, ο προσδιορισμός περιόδων μόνιμης κατοικίας στην Ελλάδα από τον ΕΦΚΑ προϋποθέτει την ύπαρξη ασφάλισης στον ΕΦΚΑ ή στους εντασσόμενους σε αυτόν τ. φορείς κοινωνικής ασφάλισης (ΦΚΑ), δηλαδή χρόνο ασφαλιστέας απασχόλησης ή ιδιότητας.
Στην εγκύκλιο τονίζεται ότι, μετά τον προσδιορισμό της διάρκειας της μόνιμης και νόμιμης διαμονής, με βάση τα κριτήρια και τα δικαιολογητικά που αναφέρονται ανωτέρω, οι αποφάσεις συνταξιοδότησης, μέσω του Ολοκληρωμένου Πληροφοριακού Συστήματος (ΟΠ) του ΕΦΚΑ, θα εκδίδονται πλέον, χωρίς επιφύλαξη, ως προς τον καθορισμό του ποσού της εθνικής σύνταξης. Για όσες περιπτώσεις είχε διατυπωθεί σχετική επιφύλαξη στο σώμα της απόφασης, θα πρέπει είτε να επαληθευτεί το ύψος του ποσού της εθνικής σύνταξης και να αρθεί η επιφύλαξη αυτή είτε να αναθεωρηθεί η απόφαση ως προς το ζήτημα αυτό.
