Η Μέρκελ παραμένει «βασίλισσα της Ευρώπης»

Οσοι έσπευσαν να μιλήσουν για το «λυκόφως της Μέρκελ» στους πέντε μήνες που κράτησαν οι κοπιώδεις διαπραγματεύσεις για τον σχηματισμό νέας κυβέρνησης διαψεύστηκαν. Είναι ακόμη νωρίς για να ξεγράψουμε τη βετεράνο καγκελάριο της Γερμανίας, τη μακροβιότερη ηγέτιδα της ΕΕ, η οποία ανέλαβε για πρώτη φορά την εξουσία το 2005.

Η Μέρκελ αναμένεται να ανακάμψει το 2018 με μια νέα κυβέρνηση συνασπισμού με τους Σοσιαλδημοκράτες που θα δεσμευθεί να προωθήσει την ευρωπαϊκή ολοκλήρωση σε συνεργασία με τον Εμανουέλ Μακρόν. Η συμπόρευση με τον χαρισματικό νεαρό πρόεδρο της Γαλλίας μοιάζει να είναι η καλύτερη στρατηγική πολιτικής επιβίωσης για τη γερμανίδα καγκελάριο.

Υστερα από την κακή επίδοση στις εκλογές του Σεπτεμβρίου και την αποτυχία να σχηματίσει κυβέρνηση συνασπισμού με τους φιλελεύθερους Ελεύθερους Δημοκράτες (FDP) και τους Πράσινους, το «Der Spiegel» και η «Wall Street Journal» μίλησαν για «Merkel-Dämmerung», για το «λυκόφως της Μέρκελ».

Κάποιοι γερμανοί αναλυτές διάλεξαν τον Κρίστιαν Λίντνερ, τον 38χρονο «σκληρό» ηγέτη του FDP, ο οποίος αποχώρησε από τις συνομιλίες συνασπισμού μαζί της, ως το πρόσωπο που «είναι πιθανό να διαμορφώσει τον κόσμο μας το 2018». Αλλά ο Λίντνερ θα περάσει την επόμενη τετραετία στα έδρανα της αντιπολίτευσης. Μπορεί να δυσκολέψει τη ζωή της Μέρκελ, καταγγέλλοντας την πολιτική της για τη μετανάστευση και την Ευρώπη, αλλά δεν θα τη σταματήσει.

Οι Γερμανοί εξακολουθούν να εμπιστεύονται το προσεκτικό, μετριοπαθές στυλ ηγεσίας της Μέρκελ, το οποίο τής έχει χαρίσει το καθησυχαστικό προσωνύμιο «Mutti» («μαμά»). Παρά τη δυσαρέσκεια για την υποδοχή ενός εκατομμυρίου προσφύγων το 2015, δεν βιάζονται να την αντικαταστήσουν.

Οι συναινετικοί Γερμανοί εκτιμούν τη σταθερότητα πάνω από οτιδήποτε άλλο και η πολιτική τους έχει μεγαλύτερο χρονικό κύκλο απ’ ό,τι άλλα, πιο συγκρουσιακά συστήματα. Ο Κόνραντ Αντενάουερ ήταν καγκελάριος για 14 χρόνια, ο Χέλμουτ Κολ για 16 χρόνια και η Μέρκελ, ακόμη μόνο 63 ετών, μπορεί να τους ξεπεράσει.

Ως ηγέτης του SPD, ο Μάρτιν Σουλτς παρουσίασε την αναβίωση της Ευρωπαϊκής Ενωσης ως επείγουσα προτεραιότητα που δικαιολογεί την ανατροπή της αρχικής απόφασης του κόμματός του να περάσει στην αντιπολίτευση μετά τη συντριπτική ήττα τον Σεπτέμβριο. Ο πρώην πρόεδρος του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου, και πρώην ηγέτης πλέον του SPD, πιστώνεται με το ότι έπεισε τους συντρόφους του να διερευνήσουν έναν ανανεωμένο «μεγάλο συνασπισμό» με τους συντηρητικούς, χαράσσοντας τον στόχο των «Ηνωμένων Κρατών της Ευρώπης».

Το Βερολίνο, δήλωσε ο Σουλτς, έχει υποχρέωση να ανταποκριθεί θετικά στη φιλόδοξη ομιλία που εκφώνησε ο Μακρόν στη Σορβόννη τον Σεπτέμβριο, η οποία ήταν γεμάτη με προτάσεις για στενότερη ευρωπαϊκή ολοκλήρωση.

Οι Σοσιαλδημοκράτες ίσως δεν ενδιαφέρονται πολύ για τον Μακρόν ή για την Ευρώπη, αλλά το μήνυμα του Σουλτς ήταν σε αρμονία με το γερμανικό πολιτικό και επιχειρηματικό κατεστημένο, το οποίο θέλει μια σταθερή και ευρεία κυβέρνηση και βλέπει στον μεταρρυθμιστή γάλλο ηγέτη μια ευκαιρία που δεν πρέπει να χαθεί.

Για χρόνια, οι Γερμανοί παραπονιόνταν για την παρακμή και την παράλυση της Γαλλίας, η οποία τούς άφησε άβολα μόνους στην ηγεσία της ΕΕ. Τώρα, υπάρχει ελπίδα ότι οι Γάλλοι θα μπορέσουν τελικά να μεταρρυθμιστούν –ακόμα και αν η μείωση του ελλείμματος του Μακρόν οφείλεται περισσότερο στην κυκλική ανάκαμψη της οικονομίας παρά σε περικοπές δαπανών και μεταρρυθμίσεις στην αγορά εργασίας που δεν συγκρίνονται με τα ριζοσπαστικά μέτρα που υιοθετήθηκαν στη Γερμανία πριν από μία δεκαετία.

Τώρα, η Μέρκελ πιστεύει πως έχει επιτέλους έναν γάλλο εταίρο με τον οποίο μπορεί να εργαστεί για την ενίσχυση της ευρωζώνης, την ενίσχυση της ευρωπαϊκής άμυνας και τη μεταρρύθμιση των πολιτικών της ΕΕ για τη μετανάστευση και το άσυλο. Δεν χάνει ευκαιρία να προβάλλει ένα ενιαίο μέτωπο με τον γάλλο πρόεδρο.

Αυτό δεν σημαίνει ότι πρόκειται να προσυπογράψει τις υπερφιλόδοξες αρχικές προτάσεις του Μακρόν για έναν κοινό προϋπολογισμό της ευρωζώνης αξίας δεκάδων δισεκατομμυρίων ευρώ και έναν υπουργό Οικονομικών της ευρωζώνης που θα είναι υπόλογος σε ένα Κοινοβούλιο της ευρωζώνης. Οπως πάντα, θα προχωρήσει βήμα προς βήμα μέσα στους περιορισμούς του γερμανικού Συντάγματος και της κοινής γνώμης, ξεκινώντας με κινήσεις για την ολοκλήρωση της ημιτελούς τραπεζικής ένωσης της Ευρώπης.

Πηγές από τον στενό κύκλο της Μέρκελ έλεγαν ότι ήταν απρόθυμη να διεκδικήσει μια τέταρτη θητεία και το αποφάσισε μόνο αφότου ο Ντόναλντ Τραμπ κέρδισε την προεδρία των ΗΠΑ, δημιουργώντας φόβους για κενό ηγεσίας στον δυτικό κόσμο.

Αυτές οι ανησυχίες αποδείχθηκαν βάσιμες. Με την Αμερική να μην είναι πλέον αξιόπιστα αφοσιωμένη στο ελεύθερο εμπόριο, την πολυμερή διακυβέρνηση ή την οικονομική συνεργασία, και τη Βρετανία παραγκωνισμένη λόγω Brexit, η «αιώνια καγκελάριος της Γερμανίας» είναι η τελευταία έμπειρη πολιτικός στη Δύση που εγγυάται σταθερή ηγεσία σε έναν επικίνδυνο κόσμο.

Στην Ευρωπαϊκή Ενωση, πολλοί πιστεύουν ότι μόνο η Μέρκελ μπορεί να επιτύχει μια ισορροπία μεταξύ Βορρά και Νότου, Ανατολής και Δύσης, Αριστεράς και Δεξιάς. «Μη γελιέστε. Είναι ακόμη η βασίλισσα της Ευρώπης» λέει ένας βετεράνος διπλωμάτης της ΕΕ.