Τα χειρουργικά εργαλεία «ένοχα» για μετάδοση πρωτεϊνών της Αλτσχάιμερ;

Τα χειρουργικά εργαλεία πιθανώς πρέπει να καθαρίζονται πιο εξονυχιστικά μετά από επέμβαση στον εγκέφαλο. Και αυτό διότι μια νέα μελέτη δείχνει ότι μπορούν να συντελέσουν στην εξάπλωση πρωτεϊνών που συνδέονται με τη νόσο Αλτσχάιμερ.

Δεν υπάρχουν αυτή τη στιγμή αποδείξεις σχετικά με το ότι η «μετάδοση» αυτών των πρωτεϊνών από το ένα άτομο στο άλλο μπορεί να προκαλέσει Αλτσχάιμερ. Ωστόσο, η μελέτη που αφορούσε οκτώ περιπτώσεις ασθενών μαρτυρεί ότι τα χειρουργικά εργαλεία που δεν έχουν καθαριστεί επαρκώς μπορεί κάποιες φορές να οδηγήσουν σε μια σπάνια και εν δυνάμει θανατηφόρα διαταραχή η οποία οδηγεί σε αιμορραγία του εγκεφάλου.

Οι ασθενείς με νόσο Αλτσχάιμερ εμφανίζουν πλάκες αμυλοειδών πρωτεϊνών στον εγκέφαλο, παρότι παραμένει ασαφές αν οι πλάκες αυτές αποτελούν αίτιο ή συνέπεια της νόσου. Οταν οι αμυλοειδείς πρωτεΐνες συσσωρευθούν στα αιμοφόρα αγγεία του εγκεφάλου, μπορεί ορισμένες φορές να καταστήσουν τα τοιχώματά τους τόσο «εύθραυστα» ώστε να εμφανίσουν διαρροή ή να υποστούν ρήξη. Η κατάσταση αυτή που ονομάζεται αμυλοειδική εγκεφαλική αγγειοπάθεια συνήθως εμφανίζεται μετά την ηλικία των 60 ετών. Ωστόσο, ο Σεμπάστιαν Μπράντνερ και η ομάδα του από το University College του Λονδίνου διερεύνησαν περιπτώσεις οκτώ ατόμων που εμφάνισαν αμυλοειδική εγκεφαλική αγγειοπάθεια πριν τα 60 χρόνια τους, όπως ανέφεραν σε δημοσίευσή τους στο επιστημονικό έντυπο «Acta Neuropathologica». «Ξεσκονίζοντας» τους ιατρικούς φακέλους αυτών των ασθενών οι ερευνητές ανακάλυψαν ότι και οι οκτώ είχαν υποβληθεί σε επέμβαση στον εγκέφαλο είτε στα παιδικά είτε στα εφηβικά τους χρόνια για διαφορετικούς λόγους.

Από τους οκτώ ασθενείς, τουλάχιστον τρεις είχαν ήδη πεθάνει εξαιτίας εγκεφαλικού επεισοδίου το οποίο μπορεί να οφείλεται στον συγκεκριμένο τύπο αγγειοπάθειας. Οι ασθενείς που απεβίωσαν ήταν ηλικίας 37-57 ετών.

Κανένας από τους ασθενείς δεν διέθετε κάποια γνωστή γονιδιακή παραλλαγή η οποία αυξάνει τον κίνδυνο πρώιμης εμφάνισης αμυλοειδικής εγκεφαλικής αγγειοπάθειας. Ο δρ Μπράντνερ και οι συνεργάτες του υποστηρίζουν ότι η πιο πιθανή εξήγηση είναι ότι οι αμυλοειδείς πρωτεΐνες «τρύπωσαν» στο σώμα των ασθενών κατά την επέμβαση στην οποία είχαν υποβληθεί στην παιδική τους ηλικία από εργαλεία που είχαν προηγουμένως χρησιμοποιηθεί σε άτομα με νόσο Αλτσχάιμερ. Η νόσος Κρόιτσφελτ-Γιάκομπ (CJD), η οποία προκαλείται από πρωτεΐνες πριόν, είναι ήδη γνωστό ότι εξαπλώνεται σε ασθενείς με παρόμοιο τρόπο.

Εχουν υπάρξει στο παρελθόν ενδείξεις σχετικά με το ότι οι πρωτεΐνες της Αλτσχάιμερ μπορεί να εξαπλώνονται σε άτομα που έχουν λάβει μόσχευμα εγκεφαλικού υλικού. Πέρυσι ετέθη το ερώτημα σχετικά με το αν οι αμυλοειδείς πρωτεΐνες μπορούν να εξαπλωθούν και μέσω μεταγγίσεων αίματος. Ωστόσο τα νέα ευρήματα είναι τα πρώτα που αναφέρουν ότι τα χειρουργικά εργαλεία μπορούν να αποτελέσουν μέσο μετάδοσης των πρωτεϊνών της Αλτσχάιμερ.

Πρέπει βέβαια να σημειωθεί ότι οι ερευνητές αναφέρουν ότι κανένας από τους οκτώ ασθενείς που μελέτησαν δεν ανέπτυξε νόσο Αλτσχάιμερ ή κάποια άλλη μορφή άνοιας μέχρι τον θάνατό του. Ωστόσο, αυτό –με δεδομένο μάλιστα ότι όλοι οι ασθενείς πέθαναν σε σχετικώς μικρές ηλικίες –δεν αποκλείει την πιθανότητα η Αλτσχάιμερ να εμφανιζόταν αργότερα στη ζωή τους.

Σύμφωνα με τον δρα Μπράντνερ θα ήταν θεμιτό να υπάρξει βελτίωση στις διαδικασίες αποστείρωσης των εργαλείων που χρησιμοποιούνται σε επεμβάσεις στον εγκέφαλο. Μια άλλη λύση θα ήταν να χρησιμοποιούνται χειρουργικά εργαλεία μιας χρήσεως. Μελέτες σε ζώα έχουν δείξει ότι οι αμυλοειδείς πρωτεΐνες αντέχουν στον βρασμό αλλά και στην έκθεση σε φορμαλδεΰδη.

Πάντως τα άτομα που έχουν υποβληθεί σε νευροχειρουργική επέμβαση δεν θα έπρεπε να ανησυχούν σοβαρά σχετικά με την εμφάνιση νόσων που συνδέονται με τις αμυλοειδείς πρωτεΐνες. Χρειάζεται πολύ μεγάλο διάστημα προκειμένου να γίνει συσσώρευση των πρωτεϊνών αυτών στον οργανισμό, με αποτέλεσμα, θεωρητικώς τουλάχιστον, τα παιδιά που υποβάλλονται σε τέτοιου είδους επεμβάσεις να κινδυνεύουν περισσότερο για εμφάνιση αυτού του είδους των νόσων κατά τη διάρκεια της ζωής τους. Ωστόσο, τα περισσότερα παιδιά υποβάλλονται σε νευροχειρουργικές επεμβάσεις σε παιδιατρικά νοσοκομεία, όπου τα χειρουργικά εργαλεία τα οποία χρησιμοποιούνται είναι λογικά απίθανο να έχουν έλθει σε επαφή με ασθενή με νόσο Αλτσχάιμερ.

«Οποιαδήποτε μελέτη που διερευνά πιθανή σύνδεση μεταξύ μολυσμένων εργαλείων τα οποία χρησιμοποιούνται σε νευροχειρουργικές επεμβάσεις και της μετάδοσης νόσων είναι ευπρόσδεκτα καθώς όσο περισσότερα κατανοούμε τόσο περισσότερο ελαχιστοποιούμε τους κινδύνους προς όφελος των ασθενών» ανέφεραν σε κοινή ανακοίνωση που εξέδωσαν μετά τη δημοσίευση της μελέτης το Βασιλικό Κολέγιο Χειρουργών της Βρετανίας και η Εταιρεία Βρετανών Νευροχειρουργών.