Είναι από τα πιο αγαπητά πτηνά, στις επόμενες δεκαετίες όμως ίσως να γίνουν και από τα πιο σπάνια. Οι βασιλικοί πιγκουίνοι (Aptenodytes patagonicus, δεύτερο μεγαλύτερο είδος πιγκουίνων μετά τους αυτοκρατορικούς) απειλούνται σοβαρά από την κλιματική αλλαγή. Νέα μελέτη εκτιμά ότι σε ποσοστό μεγαλύτερο από 60% – περίπου 1 εκατομμύριο ζεύγη πτηνών – οι πληθυσμοί τους θα χάσουν τους οικότοπους στους οποίους ζουν σήμερα. Ως αποτέλεσμα θα αναγκαστούν να αναζητήσουν νέους τόπους για να σχηματίσουν τις αποικίες τους. Αν δεν τους βρουν, θα οδηγηθούν στην εξαφάνιση.
«Βασιλικές» απαιτήσεις
Όπως ταιριάζει στο όνομά τους, οι βασιλικοί πιγκουίνοι είναι εκλεκτικά πτηνά. Για να σχηματίσουν τις αποικίες τους και να ζευγαρώσουν, να γεννήσουν τα αβγά τους και να μεγαλώσουν τα μικρά τους επί έναν χρόνο, χρειάζονται νησιά τα οποία έχουν ανεκτές θερμοκρασίες καθ’ όλη τη διάρκεια του έτους, δεν έχουν γύρω τους θαλάσσιους πάγους και διαθέτουν ομαλές ακτές με άμμο ή βότσαλα. Ακόμη πιο σημαντική προϋπόθεση είναι επίσης να έχουν σε κοντινή απόσταση μια σταθερή πηγή άφθονης τροφής ώστε να ταΐζουν τα μικρά τους.
Επί χιλιετίες οι βασιλικοί πιγκουίνοι επιλέγουν για τις αποικίες τους τα νησιά που βρίσκονται στη λεγόμενη «αδριατική σύγκλιση», μια ζώνη στον Νότιο Παγωμένο Ωκεανό όπου τα ψυχρότερα νερά που κινούνται από την Ανταρκτική προς τα βόρεια συναντώνται με τα θερμότερα νερά που κατεβαίνουν νότια, συγκεντρώνοντας τεράστιες ποσότητες ψαριών σε μια σχετικά μικρή περιοχή.
Εξαιτίας της κλιματικής αλλαγής ωστόσο το σημείο συνάντησης των νερών μετακινείται και απομακρύνεται από τα νησιά όπου ζουν οι βασιλικοί πιγκουίνοι. Τα ενήλικα πτηνά αναγκάζονται να κολυμπούν ολοένα και πιο μακριά για να βρουν τροφή, με αποτέλεσμα τα μικρά τους να παραμένουν νηστικά στις ακτές για ολοένα και μεγαλύτερα χρονικά διαστήματα. Η νέα μελέτη, η οποία δημοσιεύθηκε στην επιθεώρηση «Nature Climate Change», προβλέπει ότι για τις περισσότερες αποικίες που υπάρχουν σήμερα η διάρκεια των ταξιδιών των γονέων προς αναζήτηση τροφής σύντομα θα ξεπεράσει τα χρονικά περιθώρια αντοχής των μικρών χωρίς φαγητό. Ως συνέπεια οι πληθυσμοί των βασιλικών πιγκουίνων θα υποστούν μαζικές καταρρεύσεις, εκτός και αν βρουν άλλα μέρη να εγκατασταθούν.
Το παρελθόν και το μέλλον
Οι ερευνητές με επικεφαλής τον Εμιλιάνο Τρούκι από το Πανεπιστήμιο της Φεράρα στην Ιταλία και τη Σελίν Λε Μποέκ από το Πανεπιστήμιο του Στρασβούργου στη Γαλλία ανέπτυξαν ένα βιοφυσικό οικολογικό μοντέλο το οποίο συνδύασαν με αναλύσεις του γονιδιώματος για να ανασυνθέσουν τις αλλαγές που έχουν επέλθει στους πληθυσμούς των βασιλικών πιγκουίνων σε όλο τον πλανήτη τα τελευταία 50.000 χρόνια και να εντοπίσουν τις περιοχές που θα είναι πιο ευάλωτες στο μέλλον.
Οσον αφορά το παρελθόν είδαν ότι οι προηγούμενες κλιματικές αλλαγές που είχαν οδηγήσει σε μεταβολές των θαλάσσιων ρευμάτων και της κατανομής του θαλάσσιου πάγου στην ανταρκτική σύγκλιση συνδέονται όλες με κρίσιμα επεισόδια στην ιστορία των βασιλικών πιγκουίνων. Ωστόσο οι επιστήμονες επισημαίνουν πως το γεγονός ότι έχουν κατορθώσει να επιβιώσουν από τέτοιες σοβαρές κρίσεις αρκετές φορές μέχρι σήμερα, σημαίνει ότι οι δεύτεροι τη τάξει εκπρόσωποι των πιγκουίνων είναι «σκληρά» πτηνά και ενδεχομένως έχουν τον τρόπο να αντέξουν και πάλι.
Για το μέλλον, η εικόνα διαγράφεται ζοφερή. Σύμφωνα με τα αποτελέσματα, ως το 2100 το 41% των βασιλικών πιγκουίνων (αυτοί που αναπαράγονται στα νησιά του Κροζέ και του Πρινς Εντουαρντ) θα χάσουν τους οικοτόπους τους ολοκληρωτικά ενώ το 21% (αυτοί που αναπαράγονται στα νησιά του Κεργκελέν, των Φόκλαντ και της Γης του πυρός) θα δουν τους οικοτόπους τους να αλλάζουν δραματικά καθώς οι αποστάσεις που θα πρέπει να διανύουν για να βρουν τροφή θα αυξάνονται διαρκώς. Αν δεν βρουν νέα κατάλληλα μέρη για να εγκατασταθούν, οι πληθυσμοί τους θα οδηγηθούν σε μαζικές απώλειες.
