Το περασμένο Σάββατο το Κοσσυφοπέδιο γιόρτασε τη 10η επέτειο από την ανακήρυξη της ανεξαρτησίας του, με την υπερηφάνεια και τον ενθουσιασμό να κυριαρχούν στους δρόμους της Πρίστινας.
Αλλά η χαρά για την επέτειο δεν μπορεί να συγκαλύψει τις σοβαρές προκλήσεις που αντιμετωπίζει η μερικώς αναγνωρισμένη χώρα, τόσο σε εγχώριο όσο και σε διεθνές επίπεδο. Η μετανάστευση, η ανεργία των νέων, τα ατιμώρητα εγκλήματα πολέμου και η εθνοτική κατανομή είναι μεγάλοι πονοκέφαλοι για τους διεθνείς υποστηρικτές του Κοσσυφοπεδίου, συμπεριλαμβανομένων της ΕΕ και των ΗΠΑ. Οι εδαφικές διαμάχες για το Κοσσυφοπέδιο φαίνονται τόσο δυσεπίλυτες, που μερικοί μιλάνε για νέο σχεδιασμό των βαλκανικών συνόρων –μια κίνηση που θα μπορούσε να προκαλέσει άλλον έναν γύρο πολεμικών συγκρούσεων.
Οι ηγέτες, τόσο στο Κοσσυφοπέδιο όσο και στην Αλβανία, χαιρέτισαν την επέτειο ως επιστέγασμα ενός ιστορικού αγώνα για την ανεξαρτησία των Αλβανών Κοσοβάρων, μιλώντας για τις φιλοδοξίες της ένταξης της περιοχής στην ΕΕ.
Ομως, υπάρχει μεγάλη ανησυχία μεταξύ πολλών Κοσοβάρων. Ο μέσος μηνιαίος μισθός είναι μόνο 360 ευρώ και η ανάπτυξη εξαρτάται από τα εμβάσματα που στέλνει η Διασπορά, με το 80% των άμεσων ξένων επενδύσεων να προέρχονται από τους Κοσοβάρους στο εξωτερικό –κυρίως για νέες κατοικίες και διαμερίσματα στην Πρίστινα. Η ανεργία είναι περίπου 30% και η ανεργία των νέων υπερβαίνει το 50%.
Το Κοσσυφοπέδιο έχει τη χαμηλότερη μέση ηλικία στην Ευρώπη, αλλά η οικονομία παράγει μόνο τον μισό αριθμό θέσεων εργασίας που χρειάζονται ετησίως για τους νέους που εισέρχονται στο εργατικό δυναμικό. Περίπου 190.000 Κοσοβάροι πιστεύεται ότι έχουν φύγει την τελευταία δεκαετία, παρά το αυστηρό καθεστώς των θεωρήσεων της ΕΕ.
Και η δυσαρέσκεια με τους πολιτικούς της εποχής του πολέμου που παραμένουν στην εξουσία αυξάνεται. Η Transparency International, μια ΜΚΟ, κατατάσσει το Κοσσυφοπέδιο ως μία από τις χειρότερες χώρες στην Ευρώπη σε θέματα διαφθοράς, με επιδόσεις χειρότερες από πολλές χώρες του αναπτυσσόμενου κόσμου.
Παρά τις προσπάθειες των συμμάχων του, το Κοσσυφοπέδιο παραμένει σε διεθνές κενό. Η Σερβία δεν αναγνωρίζει αυτό που αποκαλεί «μονομερή και παράνομη απόσχιση» και διατηρεί συνταγματική απαίτηση για το έδαφος του Κοσσυφοπεδίου. Πολλοί Σέρβοι βλέπουν το Κοσσυφοπέδιο ως το ιστορικό λίκνο της χώρας τους, καθώς μερικοί από τους σημαντικότερους πολιτιστικούς και θρησκευτικούς χώρους της Σερβίας βρίσκονται εκεί. Κάποιοι Σέρβοι στο Κοσσυφοπέδιο αισθάνονται ότι τα δικαιώματά τους δεν γίνονται σεβαστά και πολλοί πρόσφυγες δεν έχουν επιστρέψει ακόμη.
Το Κοσσυφοπέδιο δεν είναι μέλος του ΟΗΕ –Ρωσία και Κίνα, μόνιμα μέλη του Συμβουλίου Ασφαλείας, εμποδίζουν την ένταξή του –και οι χώρες που δεν αναγνωρίζουν το Κοσσυφοπέδιο αντιπροσωπεύουν τα τρία τέταρτα του παγκόσμιου πληθυσμού.
Αν και η ΕΕ υπήρξε βασικός υποστηρικτής του Κοσσυφοπεδίου και η Πρίστινα φιλοδοξεί να ενταχθεί στο μπλοκ, πέντε κράτη-μέλη της ΕΕ δεν το αναγνωρίζουν.
Οι διεθνείς σχέσεις του Κοσσυφοπεδίου περιπλέκονται ακόμη περισσότερο από τις προσπάθειες των πολιτικών του να καταργήσουν ένα ειδικό δικαστήριο που ιδρύθηκε για να δικάσει τα μέλη του πρώην UCK για εγκλήματα πολέμου.
Η ΕΕ έχει καταστήσει σαφές ότι η «ομαλοποίηση» των σχέσεων μεταξύ Βελιγραδίου και Πρίστινας αποτελεί προϋπόθεση για την ένταξη της Σερβίας στην ΕΕ. Η διφορούμενη γλώσσα δεν ξεκαθαρίζει όμως αν αυτό συνεπάγεται ότι η Σερβία θα πρέπει να αναγνωρίσει πλήρως την ανεξαρτησία του Κοσσυφοπεδίου.
Εν τω μεταξύ, το Βελιγράδι έχει ξεκινήσει έναν «εσωτερικό διάλογο» για το θέμα, προσπαθώντας να βρει μια αμοιβαία αποδεκτή λύση.
Η προσοχή εστιάζεται όλο και περισσότερο στο βόρειο τμήμα του Κοσσυφοπεδίου, όπου το Βελιγράδι διατηρεί σημαντική επιρροή. Στη βόρεια όχθη του ποταμού Ιμπαρ, στη διαιρεμένη πόλη της Μιτρόβιτσα, οι δρόμοι είναι γεμάτοι με σημαίες της Σερβίας, τα καταστήματα και τα καφέ χρησιμοποιούν σερβικά δηνάρια και σερβικές κρατικές εταιρείες παρέχουν πολλές υπηρεσίες κοινής ωφέλειας.
Αλλά η εθνική κυριαρχία δεν είναι η μόνη ανησυχία. Ενα μεγάλο γκραφίτι τιμά τον Ολιβερ Ιβάνοβιτς, έναν τοπικό ηγέτη της αντιπολίτευσης που δολοφονήθηκε στο φως της ημέρας στις 16 Ιανουαρίου. Για τη δολοφονία του κατηγορήθηκαν εθνικιστές εξτρεμιστές και από τις δύο πλευρές, προβοκάτορες και στοιχεία του υποκόσμου που θεωρούνται ότι ελέγχουν την περιοχή.
Το τελευταίο διάστημα η συζήτηση μεταξύ διπλωματών και πολιτικών σχετικά με πιθανή διχοτόμηση του Κοσσυφοπεδίου –με τη Σερβία να διατηρεί το βόρειο τμήμα με αντάλλαγμα να επιτρέψει στο Κοσσυφοπέδιο να ενταχθεί στον ΟΗΕ –έχει ενταθεί.
Αλλά πολλοί φοβούνται ότι αυτό θα μπορούσε να προκαλέσει αλυσιδωτή αντίδραση και νέα σύγκρουση στα Βαλκάνια, με την πολυεθνοτική Βοσνία, την πΓΔΜ και τους Σέρβους του κεντρικού Κοσσυφοπεδίου να είναι ιδιαίτερα ευάλωτοι.
HeliosPlus
