Τα μυστικά των «υπό προστασία» μαρτύρων, τα «στοιχεία» για ενδεχόμενους χρηματισμούς πολιτικών στην Ελλάδα, η έρευνα σε 90 υπολογιστές της Novartis, το περίεργο εύρημα σε τραπεζικό λογαριασμό, οι πρόσφατοι εσωτερικοί έλεγχοι της εταιρείας και οι ρήξεις μεταξύ κεντρικών προσώπων της υπόθεσης. Αυτές είναι ορισμένες από τις νέες σημαντικές διαστάσεις του «σκανδάλου Novartis» που παρουσιάζει «Το Βήμα » μέσω απαντήσεων στα έξι βασικά ερωτήματα γύρω από την πολύκροτη υπόθεση.
– Ποιοι είναι τελικά οι περιβόητοι «μάρτυρες υπό προστασία» ή «κουκουλοφόροι» όπως τους αποκαλούν στελέχη της αντιπολίτευσης και κατηγορούμενοι υπουργοί;
Πλήρεις γνώστες των εσωτερικών διεργασιών της Novartis από την ανάγνωση της δικογραφίας και των καταθέσεών τους καταλήγουν στο συμπέρασμα ότι είναι πιθανόν πρώην στελέχη του Τμήματος Επικοινωνίας της φαρμακευτικής εταιρείας που είχαν απομακρυνθεί προ μερικών ετών και άτομα από την γραμματειακή υποστήριξη της φαρμακευτικής εταιρείας. Σύμφωνα με πληροφορίες ένας εξ αυτών είχε γίνει στόχος των υπηρεσιών ελέγχου της Novartis για παράτυπες διαδικασίες χορηγιών σε φορείς κι είχε τύχει τότε της υποστήριξης του διευθυντικού στελέχους Κωνσταντίνου Φρουζή. Ακόμη ύποπτος θεωρείται άλλο στέλεχος της Novartis που έχει επίσης αποχωρήσει σχετικά προσφάτως. Τα άτομα αυτά είχαν εξετασθεί ή ερευνηθεί από τους πράκτορες του FBI την περίοδο 2014 -2017 χωρίς ωστόσο να θεωρούντο «αξιοποιήσιμα». Εκείνο ωστόσο που προκαλεί ενδιαφέρον είναι ότι γνώστες της υπόθεσης Novartis υποστηρίζουν πως ο υπό προστασία μάρτυρας με το όνομα «Αναστασίου» είναι πρώην σημαντικός συνεργάτης του Υπουργείου Υγείας που θεωρείται «στόχος» για την ανάδειξη της διαφθοράς κι όχι αρωγός της έρευνας του FBI. Κάτι που ίσως δημιουργήσει ορισμένες επιπλοκές….
– Υπήρχαν πραγματικά δωροδοκίες πολιτικών από την Novartis και μπορεί να αποδειχθούν;
Η τετραετής έρευνα του FBI με την αρωγή του γραφείου Σαράκη αλλά και η μεταγενέστερη υποβοηθούμενη έρευνα της Εισαγγελίας Διαφθοράς έχει αναδείξει καταθέσεις και ενδεικτικά στοιχεία (εσωτερικές καταγραφές της Novartis, ευνοϊκές αποφάσεις κλπ.) για ένα καταγγελλόμενο σύστημα χρηματισμού Ελλήνων πολιτικών και υπηρεσιακών παραγόντων. Το σύστημα αυτό, όπως περιγράφεται, αφορά χρήματα σε ρευστό που έδιναν πίσω στην Novartis επιχορηγούμενες εταιρείες επικοινωνίας (σσ.: που είχαν συνεννόηση με στελέχη της εταιρείας) αφού παρακρατούσαν ποσοστό περίπου 20-30%. Επιπλέον «μαύρο χρήμα» φέρεται να παραγόταν από παράνομες εξαγωγές φαρμακευτικών προϊόντων σε συνεννόηση με ιατρούς και αποθήκες. Μία τέτοιου είδους μεθόδευση με εμπλοκή κεντρικής αποθήκης του ΙΚΑ και ιατρών από την Κρήτη, φέρεται να είχε ερευνηθεί αρχικά από τους επιθεωρητές Υγείας το 2011 αλλά χωρίς συνέχεια. Όμως δεν υπάρχει κανένα σαφές στοιχείο για να τεκμηριωθεί ποιοι μεσάζοντες ακριβώς και πως παραλάμβαναν το επιστρεφόμενο «μαύρο χρήμα», που αυτό αποθηκευόταν πριν «παραδοθεί» στους πολιτικούς κλπ. Υπάρχουν ενδείξεις και περιγραφές αλλά όχι αποδείξεις σε αυτή την κρίσιμη «αφανή» διαδικασία. Η μόνη περίπτωση να τεκμηριωθεί κάτι τέτοιο –αν ισχύει – θα μπορούσε να ήταν από ομολογίες των ίδιων χειριστών του «μαύρου ρευστού» της Novartis. Κάτι που βεβαίως θεωρείται εξαιρετικά δύσκολο, για σειρά λόγων. Επιπλέον παραμένει άγνωστο τι θα αναδειχθεί από τυχόν ελέγχους μακράς διαρκείας σε off shore εταιρείες παραληπτών χρημάτων κλπ. Με μικρές ωστόσο προσδοκίες. Τέλος, σύμφωνα με πληροφορίες, προ μερικών μηνών δημιουργήθηκε σε δικαστικούς λειτουργούς η «εικόνα» ότι βρέθηκε καθοριστικό στοιχείο για τις ύποπτες χρηματοδοτήσεις. Επρόκειτο για ποσό προσαυξήσεων άνω των 25 εκατ. ευρώ σε τραπεζικούς λογαριασμούς πρώην υψηλόβαθμου στελέχους της Novartis. Ομως από την πορεία της έρευνας διαπιστώθηκε ότι επρόκειτο για λογιστικό λάθος (προσθέσεις και πολλαπλασιασμοί των ίδιων ποσών) και τα χρήματα που ήσαν στους λογαριασμούς του ήταν της τάξης του 1,5 εκατ. ευρώ.
– Τι τελικώς θα αποδειχθεί για το σκάνδαλο Novartis;
Αυτό που αναμένεται να τεκμηριωθεί με ισχυρά στοιχεία ήταν η παράνομη χρηματοδότηση τουλάχιστον 4500 Ελλήνων γιατρών -πολλοί από αυτούς πανεπιστημιακοί – από τη Novartis. Η τεκμηρίωση θα υπάρξει γιατί τα χρήματα αυτά διοχετεύονταν από τον τροφοδότη λογαριασμό της φαρμακευτικής εταιρείας που έχει ήδη ανοίξει κι υπάρχουν αναλυτικά παραστατικά για τις εισροές χρημάτων σε λογαριασμούς των ιατρών.
– Τι συμβαίνει στο εσωτερικό της Novartis;
Δύο σημαντικά ελληνικά δικηγορικά γραφεία παρακολουθούν με ιδιαίτερη προσοχή την υπόθεση εκ μέρους της εταιρείας και προχωρούν σε ευρεία εσωτερική έρευνα για ν αντικρουστούν οι κατηγορίες που αντιμετωπίζει. Εχουν προχωρήσει σε «συνεντεύξεις» περισσοτέρων από 50 υψηλόβαθμων στελεχών της Novartis, προκειμένου να διαπιστωθεί ποιες ήταν οι αναφερόμενες ύποπτες πρακτικές κι αν υπήρξαν οι χρηματισμοί πολιτικών που περιγράφονται στην δικογραφία. Σύμφωνα με ορισμένες πηγές «από αυτή την έρευνα δεν έχει ανακύψει κάποιο ιδιαίτερα σημαντικό στοιχείο». Ωστόσο διαφαίνεται μια τάση να επιρριφθούν ευθύνες προς το πρώην διευθυντικό στέλεχος Κωνσταντίνο Φρουζή και τις «πρωτοβουλίες» που είχε την περίοδο 2007-2015. Ομως αυτό φαίνεται να καταρρίπτεται από στοιχεία που έχουν αναδειχθεί κυρίως από τις έρευνες του FBI, ενώ αναμένεται και ο Φρουζής να στραφεί δικαστικώς εναντίον της εταιρείας και να ζητήσει αν υπάρχουν τελικώς στοιχεία που επιβαρύνουν την θέση του.
– Θα καταθέσουν στην Προανακριτική Επιτροπή της Βουλής οι μάρτυρες υπό προστασία ή οι «πληροφοριοδότες» του FBI;
Οσον αφορά τους «πληροφοριοδότες» του FBI είναι βέβαιο ότι αν κληθούν «συμπτωματικά» από την Επιτροπή της Βουλής (στα πλαίσια κλήσεων των δεκάδων στελεχών της Novartis, υπηρεσιακών παραγόντων κλπ) θα παρουσιασθούν κανονικά και σε καμιά περίπτωση δεν θα επικαλεσθούν ότι είναι προστατευόμενοι μάρτυρες των αμερικανικών αρχών κλπ. Κύριο μέλημα των υπηρεσιών των ΗΠΑ είναι να μην αποκαλυφθεί ποτέ η ταυτότητα τους. Ωστόσο φέρεται να έχει δοθεί ήδη οδηγία ότι αν τους ζητηθεί να καταθέσουν, να δηλώσουν άγνοια για τα τεκταινόμενα και να μην πουν οτιδήποτε από αυτά που γνωρίζουν στο ελληνικό Κοινοβούλιο. Με κύριο ενδιαφέρον να περάσουν όσο το δυνατόν απαρατήρητοι. Οσον αφορά τους «μάρτυρες υπό προστασία» της Εισαγγελίας Διαφθοράς πιθανόν να υπάρξει και γι αυτούς η ίδια αρχική επιλογή. Ομως επειδή υπάρχουν ορισμένες ενδείξεις για την ταυτότητά τους –με βάση τις δημοσιοποιημένες καταθέσεις τους- και λόγω των πιέσεων που ασκούνται ουδείς μπορεί να αποκλείσει «εκπλήξεις» και αποκαλύψεις στη Βουλή.
– Ποιες είναι οι επόμενες φάσεις της έρευνας της Εισαγγελίας Διαφθοράς και του FBI;
Σύμφωνα με πληροφορίες κρίσιμα στοιχεία αναμένεται να δοθούν από τον έλεγχο 90 υπολογιστών –κυρίως φορητών- που έχουν κατασχεθεί από στελέχη της Novartis σε επιδρομές στα γραφεία της εταιρείας στην Μεταμόρφωση από την Οικονομική Αστυνομία και την Υποδιεύθυνση Δίωξης Οργανωμένου Εγκλήματος της Ασφάλειας Αττικής, σε συνεννόηση με την κυρία Ελένη Τουλουπάκη. Οι υπολογιστές αυτοί όπως και παρόμοια ηλεκτρονικά αρχεία από 40 εφόδους σε κατοικίες αναφερομένων εξετάζονται σταδιακά από τα Εγκληματολογικά Εργαστήρια της ΕΛ.ΑΣ. Επιπλέον εξετάζονται δεδομένα και συναλλαγές εταιρειών που φαίνεται να συνεργάζονταν με την Novartis κλπ. Όμως οι ελληνικές δικαστικές αρχές πιθανόν να μην έχουν σύντομα άλλη αρωγή από τις αμερικανικές αρχές και το FBI. Κι οι οποίοι θεωρείται ότι έχουν τουλάχιστον επταπλάσια δεδομένα από αυτά της ελληνικής Δικαιοσύνης. Είναι ενδεικτική η πρόσφατη δήλωση σε ΜΜΕ ατόμου που δηλώνει «πληροφοριοδότης Β» του FBI (σσ.: η γνησιότητα της δήλωσης του – φέρεται να έχει γίνει με την σύμφωνη γνώμη των αμερικανών αξιωματούχων – έχει επιβεβαιωθεί) που μιλά για «υφαρπαγή εκ μέρους του ιδίου και των άλλων δύο πληροφοριοδοτών του FBI των «μαύρων αρχείων» της Novartis». Η έρευνα των αμερικανών αναμένεται να ολοκληρωθεί στα τέλη του 2018, οπότε και αναμένεται να κληθεί σε απολογία η Novartis. Σε μία «κλειστή» διαδικασία από όπου και πάλι δεν θα μπορούν, πιθανότατα, να αντληθούν στοιχεία από τις ελληνικές αρχές.
