Στην κατσαρόλα του μέλλοντος

«G(astronomie) et Astronomie». Ηταν το λίγο μυστηριώδες λογοπαίγνιο μιας εντυπωσιακής αφίσας έξω από το πανεπιστημιακό εργαστήριο του Ραφαέλ Ομόν στο Σακλέ, ένα προάστιο 19 χιλιόμετρα στα νοτιοδυτικά του Παρισιού. «Από το πιάτο στους γαλαξίες» ήταν ο υπότιτλος. Στην ίδια επιφάνεια, φωτογραφίες από κέικ, μπισκότα αλλά και από τη διαστημική απεραντοσύνη και μια πρόσκληση σε διάλεξη, όπου ένας αστροφυσικός και ένας φυσικοχημικός θα έδειχναν στο κοινό ότι δύο επιστημονικά πεδία τόσο απόμακρα μεταξύ τους στο μυαλό πολλών ανθρώπων μοιράζονται κάποιες ταυτόσημες μεθόδους έρευνας αλλά και υπολογισμών.

Ο Ραφαέλ Ομόν, λίγο πριν τα 40 σήμερα, ξεκίνησε τη σταδιοδρομία του από ένα πανεπιστημιακό εργαστήριο φυσικοχημείας. Αλλά η συνάντησή του κάποια στιγμή με έναν διάσημο γάλλο μάγειρα, τον Τιερί Μαρξ, τον έκανε να στραφεί στην έρευνα για τη συμπεριφορά των υλικών που μπορούν να χρησιμοποιηθούν στο μαγείρεμα της τροφής μας. Σήμερα κατέχει την έδρα με τον εξαιρετικά ασυνήθιστο τίτλο «Κουζίνα του μέλλοντος» στο Πανεπιστήμιο του Σακλέ, που είναι πιο πολύ γνωστό για τις έρευνες σχετικά με την πυρηνική ενέργεια και τα στοιχειώδη σωματίδια. Εχει γράψει ήδη 5 βιβλία εκλαϊκευμένης μαγειρικής επιστήμης, το ένα για τα παιδιά, αλλά έχει αναδειχθεί και σε εξαιρετικά αναγνωρίσιμο τηλεοπτικό αστέρα. Με το να εξηγεί τα πιθανόν ανεξήγητα που συμβαίνουν όταν μαγειρεύουμε σε δημοφιλέστατα προγράμματα της France 2 και 3. Εκεί περνάει στον κόσμο που τον παρακολουθεί και την άποψή του για το πώς θα πρέπει μελλοντικά να αντιμετωπίζουμε το σύνθετο πρόβλημα «συνετή, υγιεινή και περιβαλλοντικά ορθή διατροφή».

Το εργαστήριό του δεν είναι μεγαλύτερο από 50 ή 60 τετραγωνικά, αλλά του έχει ανατεθεί η σοβαρότατη αποστολή να βρει λύσεις και να δώσει κατευθύνσεις για το πώς θα είναι να τρώμε στο 2030 και στο 2050. Και τα πειράματά του λαμβάνονται τόσο σοβαρά υπ’ όψιν, ώστε του επέτρεψαν να βρεθεί σε πτήση τρεισήμισι ωρών στο Airbus A310 Zero G, ιδιοκτησίας του Centre National d’ Etudes Spatiales, το οποίο, εκτελώντας στον αέρα 31 διαδοχικές παραβολικές καταβυθίσεις, των 20 δευτερολέπτων η καθεμία, απομιμείται τις συνθήκες έλλειψης βαρύτητας στο Διάστημα. Και εκεί να δοκιμάσει μια από τις προτάσεις του για το μέλλον.

Αν και δοκιμάζει τα πάντα από αυτά που φτιάχνει, είναι πολύ αδύνατος και σε υποδέχεται στο εργαστήριό του με πολλή ευγένεια. Καθόλου ύφος και τεράστια σιγουριά στις κινήσεις. Κρατάει στα χέρια του μια ίδια διάφανη σφαίρα με αυτήν που είχε στη διάρκεια της πτήσης του Α310. Λέει ότι αυτό είναι ένα αποτέλεσμα βιομιμητικής. Παρατηρεί δηλαδή ο άνθρωπος μια ενδιαφέρουσα δομή στη φύση και κατασκευάζει κάτι βασισμένο στην ίδια αρχή. Εδώ το αντικείμενο της μίμησης ήταν μια ρώγα από σταφύλι ή μια ντομάτα. Εχουν ένα εξαιρετικά λεπτό περίβλημα, αλλά το κατά 90% υγρό τους περιεχόμενο δεν διαρρέει και τόσο εύκολα. Κατάφεραν λοιπόν στο εργαστήριο να δημιουργήσουν μια πολύ λεπτή αλλά ανθεκτικότατη μεμβράνη με πρώτη ύλη από φύκια. Της δίνουν σφαιρικό σχήμα και μέσα μπαίνει οτιδήποτε ρευστό, από νερό μέχρι γιαούρτι. Διατηρεί το σχήμα της έως ότου αδειάσει και μετά, σε αντίθεση με τα πλαστικά μπουκαλάκια ή κυπελλάκια, όπου και αν πεταχτεί αποδομείται εύκολα, γρήγορα και γίνεται ένα με το χώμα. Για το μέλλον λοιπόν έχει βρεθεί ο τρόπος να μεταφέρονται οι τροφές και στην επιφάνεια της Γης και στο Διάστημα, όπως έδειξαν οι δοκιμές με έλλειψη βαρύτητας. Διότι τρυπάς εύκολα το περίβλημα με ένα καλαμάκι και ρουφάς το περιεχόμενο χωρίς αυτό να σκορπίζεται παντού και σε χιλιάδες μικρές άχρηστες και βασανιστικά αιωρούμενες για τους αστροναύτες σταγόνες.

Ο Ραφαέλ Ομόν φτιάχνει μαρμελάδα μπροστά μας διαλύοντας ένα ολόκληρο πορτοκάλι μαζί με τον χυμό, το εξωτερικό και με το «άσπρο» όπως το λέμε, που είναι πλούσιο σε πηκτίνη. Προσθέτοντας λοιπόν στο διάλυμα μεταλλικό νερό πλούσιο σε ασβέστιο ο Ραφαέλ εκπλήσσει κάθε επισκέπτη ή τηλεθεατή. Από την αντίδραση που συμβαίνει σχεδόν ακαριαία προκύπτει μια μαρμελάδα πορτοκάλι χωρίς έναν κόκκο πρόσθετης ζάχαρης, αλλά με εξαιρετικά έντονη γεύση και άρωμα. Και το αστείο είναι πως δεν μπορείς να την πεις επίσημα «μαρμελάδα» αφού πρέπει, σύμφωνα με τον νόμο, να περιέχει 50% ζάχαρη. «Στο μαγείρεμα και στη χημεία με ενδιαφέρει πάντα η σχέση ανάμεσα στη δομή και στη συμπεριφορά» λέει. Και παραπέμπει επίσης στο ψύχος του Διαστήματος, κοντινό με τις θερμοκρασίες του υγρού αζώτου, που θεωρεί ότι θα χρησιμοποιείται όλο και περισσότερο στην κουζίνα του μέλλοντος.

Γι’ αυτό παίρνοντας έμπνευση από το πώς διαστέλλεται το Σύμπαν στο κενό, φτιάχνει πλέον και «μους σοκολάτας» χωρίς αβγά. Διαλύει 200 γραμμάρια σοκολάτας σε δοχείο θερμαινόμενο από νερό εξωτερικά (μπεν-μαρί), προσθέτει 200 ml υγρό από ό,τι φυσικό άρωμα θέλει, χυμό, τσάι ή σκέτο νερό, τοποθετεί το μείγμα σε ένα οπλισμένο με αμπούλες αερίου σιφόνι, το βάζει για λίγο στο ψυγείο και μετά πατώντας τη λαβή έχει όση μους θέλει.

Κοντά στα 9 δισεκατομμύρια άνθρωποι υπολογίζεται ότι θα ζουν στον πλανήτη Γη μέχρι το 2050. Και όσο θα πληροφορούνται, πολύ πιο εύκολα πλέον, το τι συμβαίνει γύρω τους, όλο και περισσότεροι θα θέλουν να τρώνε όλο και καλύτερα. Οπως υπολογίζεται από τον Διεθνή Οργανισμό Τροφίμων, στις λεγόμενες προηγμένες χώρες μέσα στο 2016 οι κάτοικοι κατανάλωσαν 66,8 κιλά κρέας ανά άτομο κατά μέσον όρο και αυτό το 2025 θα έχει γίνει τουλάχιστον 69,2, ενώ στις λεγόμενες υπανάπτυκτες χώρες τα αντίστοιχα νούμερα είναι από 26,6 σε 28. Μεγάλη διαφορά. Και για να κλείσει αυτό το χάσμα θα χρειαζόταν ατελείωτες εκτάσεις να εκχερσωθούν για να γίνουν βοσκότοποι ή να καλλιεργηθούν για ζωοτροφές. Και οι θάλασσες αδειάζουν και αυτές.

Ετσι η πρόταση να περάσει στην εντομοφαγία ολόκληρος ο πλανήτης και όχι μόνο κάποια τμήματά του σε Αφρική, Ασία και Λατινική Αμερική, όπως γίνεται σήμερα, όχι μόνο αναφέρεται συχνότερα, αλλά άρχισαν οι νομοθεσίες να προσαρμόζονται ανάλογα. Η Ελβετία ήταν από τις πρώτες ευρωπαϊκές χώρες που θέσπισαν νόμο σχετικά το 2017 και η Ευρωπαϊκή Ενωση ακολουθεί το 2018. Ηδη στην Ολλανδία και στη Γαλλία τα εκτροφεία πληθαίνουν, κυρίως για σκουλήκια που τους αρέσει να ζουν μέσα στο αλεύρι. Στην Αθήνα μάλιστα αυτόν τον μήνα ένας νεαρός επιχειρηματίας από τη Γαλλία έφερε τις γνωστές μπάρες με μήλο και κανέλα που όμως ως βάση τους είχαν τριμμένο «αλεύρι» εντόμων.

Από το 2014 ο FAO, ο διεθνής οργανισμός για τα τρόφιμα και τις αγροτικές καλλιέργειες που υπάγεται στα Ηνωμένα Εθνη, έχει κυκλοφορήσει μια οδηγία με τον τίτλο «Edible Insects: Future Prospects for Food and Feed Security». Σε αυτή συνιστά 7 έντομα που θεωρεί ακίνδυνα για τον άνθρωπο. Μέσα σε αυτά τα γνωστά και ενδιαφέροντα για εμάς είναι:

˜
Πράσινες κάμπιες (Imbrasia Belina): Βράζονται και ξηραίνονται στον ήλιο. Περιέχουν νάτριο, κάλιο, φώσφορο, μαγνήσιο, ψευδάργυρο, χαλκό και στα 100 γραμμάρια περιέχονται 31 μιλιγκράμ σιδήρου, όταν στο βοδινό περιέχονται μόλις 6 μιλιγκράμ.

˜
Τερμίτες: Περιέχουν 38% πρωτεΐνη, σίδηρο, ασβέστιο, λιπαρά και αμινοξέα.

˜
Πράσινες ακρίδες: Προτείνεται να συλλέγονται για τροφή αντί να ψεκάζονται οι αγροί (!).

˜
Βρωμούσες: Ναι, έως και αυτές στο πιάτο μας! Αποκεφαλίζονται γιατί εκεί βρίσκεται το απωθητικό υγρό-όπλο τους και βράζονται.

˜
Τα σκουλήκια στο αλεύρι: Πλούσια σε χαλκό, νάτριο, κάλιο, ψευδάργυρο, σελήνιο, πρωτεΐνες, πολυακόρεστα. Αυτή είναι η ευρωπαϊκή πρόταση, μαζί με τους γρύλους, γιατί αντέχουν στο κλίμα της Γηραιάς Ηπείρου.

Μέχρι τώρα είδαμε την πρόταση που αντιπροσωπεύουν άνθρωποι όπως ο Ραφαέλ Ομόν με την ενθάρρυνση της γαλλικής κυβέρνησης. Να βρούμε δηλαδή περισσότερο ορθολογικούς τρόπους διατροφής και να μηδενίσουμε σχεδόν το τι πετάμε στα σκουπίδια από τους διάφορους καρπούς, ενώ καταγγέλλονται σταθερά πλέον το αλάτι και η ζάχαρη. Επίσης διατυπώνεται η προτροπή να κοιτάξουμε γύρω μας και να προσπαθήσουμε να φάμε ό,τι δεν τρώγαμε έως τώρα. Είτε πετάει είτε σέρνεται ή έστω είναι ακίνητο μέσα στις θάλασσες και στις λίμνες.

Η αβεβαιότητα όμως για το αν αυτά λύνουν ακόμη και μελλοντικά το πρόβλημα φέρνει στο προσκήνιο άλλες προτάσεις, οι οποίες φέρνουν μαζί τους και την επιβολή γενικότερων περιορισμών. Μια από αυτές έχει διατυπωθεί (και μέσα από αρκετά βιβλία) από τον Χάραλντ Λέμκε, έναν γερμανό καθηγητή Φιλοσοφίας στο Πανεπιστήμιο του Αμβούργου, που προσπαθεί να πείσει τον κόσμο ότι η φράση «το τι τρώω είναι προσωπική μου υπόθεση» δεν ισχύει.

Οχι, λέει ο κύριος Λέμκε σε αναρίθμητες συνεντεύξεις του. «Το τι τρώμε είναι πολιτική πράξη και έχει επιπτώσεις παγκόσμιες». Ενα πρόχειρο παράδειγμα θα ήταν το κυνήγι των τόνων στη Μεσόγειο, η οποία σχεδόν κοντεύει να αδειάσει από αυτό το ψάρι. Συλλαμβάνονται, οδηγούνται σε θαλάσσιες φάρμες στο Μαρόκο, υπερταΐζονται, παχαίνουν, στη συνέχεια πυροβολούνται στο κεφάλι με κανονικά όπλα και φορτώνονται στο αεροπλάνο για να οδηγηθούν στην Ιαπωνία, όπου είναι περιζήτητη λιχουδιά. Ενα κανονικό φαινόμενο πεταλούδας δηλαδή.

Ο Χάραλντ Λέμκε έριξε στην «αγορά» τον όρο «γαστροφιλοσοφία», επιμένοντας ότι το φαγητό μας συνδέεται με μια φιλοσοφία για το πώς θέλουμε να ζήσουμε. Κατηγορεί το κρέας ως τροφή που φέρνει παγκόσμια αναστάτωση. Ετσι έφθασε να ζητήσει το κρέας να αντιμετωπιστεί όπως το τσιγάρο. Να μπουν περιορισμοί στην κατανάλωση έμμεσα, αυξάνοντας τους φόρους επάνω σε αυτό, ίσως και περιορίζοντας τις διαφημίσεις. Η ταλαιπωρία των ζώων στα σφαγεία, η καταστροφή των παρθένων δασών, οι βλάβες στην υγεία από την υπερκατανάλωση κρέατος τον εξοργίζουν. Επίσης τον εξοργίζει το επιχείρημα ότι έγινε πιο φθηνό το κρέας και το τρώνε και οι φτωχότεροι. Διότι, κατ’ αυτόν, δεν το χρειάζεται κανείς. Οχι μόνο θεωρεί ότι ανέκαθεν ήταν φαγητό των ισχυρών, αλλά πάντα επιβλαβές, αλλά επίσης ότι είναι φθηνό γιατί ένα μέρος από το κόστος του καλύπτεται από δημόσιες επιχορηγήσεις (για νερό, ρεύμα).

Λίγο διαφορετική είναι η στάση των Μπιλ Γκέιτς και Ρίτσαρντ Μπράνσον στο θέμα αυτό. Ο Γκέιτς είχε δοκιμάσει πριν από πέντε χρόνια ένα κομμάτι «κοτόπουλο» φτιαγμένο στο εργαστήριο και ομολόγησε πως δεν κατάλαβε ότι δεν προερχόταν από κάποιο κανονικό κοτόπουλο. Διότι παίρνοντας εργαστηριακά πλέον βλαστικά κύτταρα, εμβρυακά ή ενηλίκου, επίσης μυοβλάστες, μέσα σε κατάλληλο περιβάλλον πρωτεΐνης μαζί με συντηρητικά, όπως το βενζοϊκό νάτριο, θεωρητικά είναι δυνατόν να παραχθούν μεγάλες ποσότητες με κόστος στο 1% του αυθεντικού. Πριν από λίγους μήνες οι δυο τους έγιναν, μαζί με άλλους, χρηματοδότες τις Memphis Meats, με έδρα τη Silicon Valley, που άντλησε εύκολα 22 εκατομμύρια δολάρια για την παραγωγή τέτοιου κρέατος. Και μάλλον κάτι βλέπουν και εκείνοι για το μέλλον.

Μια λύση του τύπου «γόρδιος δεσμός και με το σπαθί μας τον κόβουμε στα δύο» είναι αυτή που επέλεξε η κυβέρνηση της Χιλής, μιας χώρας 18 εκατομμυρίων κατοίκων. Μέχρι δηλαδή να βρούμε τα ιδανικά τρόφιμα για το μέλλον, επειδή η παχυσαρκία έχει πνίξει τη χώρα, βγάζουμε από τη μέση τα ανθυγιεινά του παρόντος με σιδερένιους νόμους, καθιερώνοντας νέες συνήθειες, ιδίως στα σχολεία. Ο πόλεμος ξεκίνησε το 2011, αλλά πριν από 2 χρόνια θεσπίστηκαν οι νόμοι, με πρωταγωνίστρια την πρόεδρο της Χιλής Μισέλ Μπατσελέ που είναι και παιδίατρος. Ο πόλεμος με τις εταιρείες κορυφώθηκε τώρα που έχει απαγορευθεί στα σχολεία να υπάρχουν παγωτά, σοκολάτες, τσιπς και από τον επόμενο χρόνο στοπ και οι διαφημίσεις στα Μέσα από τις 6 το πρωί έως τις 10 το βράδυ (αν το αφήσει έτσι ο επόμενος πρόεδρος που έρχεται τον Μάρτιο). Χίλια πεντακόσια προϊόντα αναγκάστηκαν να αλλάξουν σύσταση για να αποφύγουν τις υποχρεωτικές μαύρες ετικέτες στη συσκευασία που εφιστούσαν την προσοχή για υπερβολικές ποσότητες ζάχαρης και ακόρεστων λιπαρών. Οι μεγάλες και πασίγνωστες εταιρείες αναψυκτικών προσέφυγαν στα δικαστήρια –και δεν μπορείς να μην κάνεις τη σύγκριση με την ΕΕ που δεν τόλμησε να καταργήσει τον περασμένο Δεκέμβριο τη χρήση φωσφορικών αλάτων στα παρασκευάσματα κρέατος (γύρος, χοιρομέρι, λουκάνικα κ.λπ.), αν και κρίνεται επικίνδυνη λόγω οστικών αλλοιώσεων και καρδιαγγειακών παθήσεων που θεωρείται ότι προκαλεί.

Στο βιβλίο του «Φυσιολογία της γεύσης», το 1825, ο Ζαν Αντέλμ Μπριγά-Σαβαρέν, γάλλος δικηγόρος αλλά και διάσημος για την ενασχόλησή του με τη γαστρονομία, έγραφε ότι «η ανακάλυψη ενός νέου πιάτου κάνει περισσότερα για το ανθρώπινο είδος από την ανακάλυψη ενός νέου άστρου». Ο Σαβαρέν, που από τότε έλεγε ότι η ζάχαρη και το αλεύρι ήταν οι πηγές της παχυσαρκίας, υπερέβαλλε βέβαια, αλλά εδώ ο λόγος είναι πια όχι για νέα πιάτα, αλλά για ολόκληρες κατηγορίες τροφίμων.

Δημιουργώντας την κουζίνα του αύριο

Ο διευθυντής της «Κουζίνας του μέλλοντος», που είναι ένα αναγνωρισμένο επιστημονικό εργαστήριο ενταγμένο στο Université Paris Saclay, απαντά στις ερωτήσεις μας.

Προς ποια κατεύθυνση στρέφονται οι έρευνές σας σε σχέση με τη διατροφή τις επόμενες δεκαετίες;
«Εργαζόμαστε με στόχο μια μαγειρική πιο σταθερή και πιο υπεύθυνη, που ψάχνεται σε σχέση και με τα απόβλητά της και με τα παράλληλα παραγόμενα προϊόντα, με την ανακύκλωση του νερού, χωρίς να χάνει πρωταρχικά και την απόλαυση από το φαγητό».

-Ποιό είναι το συναρπαστικό στην κουζίνα του μέλλοντος;
«Πολλοί πίστευαν ότι ήδη στην πρώτη δεκαετία του 2000 το φαγητό μας θα ήταν μια σειρά από χάπια που θα έπαιρνε ο καθένας κατ’ ιδίαν (όπως γίνεται με τα φάρμακα). Αλλά αυτό δεν συνέβη. Ακόμη ασχολούμαστε με τα συμβατικά τρόφιμα και διατηρείται η ευχαρίστηση του να τρώμε μαζί με άλλους. Η κουζίνα του μέλλοντος πρέπει να είναι υγιεινή, γευστική, αλλά και να έχει τον νου στην προστασία του περιβάλλοντος. Αυτά όλα δεν είναι ασύμβατα μεταξύ τους. Το ταίριασμά τους όμως είναι μια πρόκληση».

-Ως προς την εξέλιξη των διατροφικών συνηθειών εδώ στην Ευρώπη, τι θα είχατε να πείτε; Τρώμε καλύτερα ή χειρότερα από πριν;
«Το κυριότερο πρόβλημα είναι η ζάχαρη που κρύβεται παντού και οι “κακές” λιπαρές μαγειρικές ουσίες. Ευτυχώς οι άνθρωποι αποκτούν πλέον την συνήθεια να διαβάζουν τις ετικέτες και νοιάζονται περισσότερο για τη διατροφή τους. Είμαι αισιόδοξος».

-Πιστεύετε ότι επηρέασαν οι ανακαλύψεις της μοριακής γαστρονομίας την καθημερινή μας διατροφή;
«Ηταν τα αποτέλεσματα των επιστημονικών ερευνών που οδήγησαν στο να αρχίσουμε να καταλαβαίνουμε καλύτερα τα υλικά που με αυτά μαγειρεύουμε, να προτείνουμε καινοτόμα μαγειρέματα με περισσότερο ελεγχόμενα αποτελέσματα. Χάρη σε αυτή γνωρίζουμε σήμερα να παρασκευάζουμε μαρμελάδα χωρίς ζάχαρη, μους σοκολάτας χωρίς αβγά, γκανάς χωρίς κρέμα, γλυκά χωρίς γλουτένη, αλλά νόστιμα. Να δίνουμε ευχαρίστηση χωρίς να το παρακάνουμε σε σχέση με τις θερμίδες και να εκπλήσσουμε ακόμη με νεωτερισμούς».

Από τα διάφορα που ερευνάτε αυτήν τη στιγμή, τι θα λέγατε ότι φαίνεται να ξεχωρίζει ως πιθανή τάση για το μέλλον;
«Ενας σημαντικός άξονας έρευνας στο εργαστήριό μας σήμερα θα έλεγα ότι είναι να δείξουμε πως οι φυσικές – μηχανικές μεθόδοι, όπως είναι η φυγοκέντριση, η συμπίεση, η χρήση των υπερήχων, μας επιτρέπουν να πετυχαίνουμε αξιοπρόσεκτες υφές χωρίς αμφισβητήσιμα χημικά πρόσθετα. Παρασκευάσαμε πρόσφατα γλυκίσματα πολύ αφράτα και φουσκωτά χωρίς μαγιά (κατεβάζοντας πολύ την πίεση στον φούρνο, οπότε η ζύμη διογκώθηκε με εντελώς προβλέψιμο τρόπο). Και γενικά δίνουμε προτεραιότητα, θα έλεγα, στη χρήση της φυσικής έναντι της χημείας».

Οραματιστές με γνώση και άποψη

Στις αρχές αυτού του μήνα η γαλλική πρεσβεία και το Γαλλικό Ινστιτούτο Ελλάδος οργάνωσαν μια βραδιά, με ελεύθερη είσοδο για το κοινό, όπου Γάλλοι και Ελληνες παρουσίασαν καινοτόμους ιδέες σχετικές με καινούργια προϊόντα διατροφής.

-Εκεί λοιπόν είχαμε την ευκαιρία να μάθουμε ότι μια ομάδα φοιτητριών στο Εργαστήριο Χημείας και Τεχνολογίας Τροφίμων της Σχολής Χημικών Μηχανικών του Πολυτεχνείου της Αθήνας κατάφερε να δημιουργήσει ένα εντελώς νέο προϊόν (στην κατηγορία των «σμούθι») με βασικά συστατικά τον ορό γάλακτος και τον χυμό του καρπού αβοκάντο. Ο ορός γάλακτος είναι το υγρό που περισσεύει από την παρασκευή του τυριού ή του στραγγιστού γιαουρτιού. Περιέχει ακόμη αρκετές πρωτεΐνες και παράγονται από αυτόν συμπληρώματα για όσους ασχολούνται με τη σωματοδομική (body building). Για πολλές μικρές μονάδες παραγωγής, όμως, ο ορός μπορεί να είναι και μεγάλος μπελάς, έως και πηγή ρύπανσης του περιβάλλοντος. Το προϊόν των κοριτσιών, που ονομάστηκε πολύ λογικά «Avoyog», δεν είναι τεχνητά χρωματισμένο, στην παρασκευή του χρησιμοποιείται η μέθοδος της ψυχράς παστερίωσης για τη μικροβιακή θωράκισή του, περιέχει ακόμη φυτικές ίνες, μόνο τα σάκχαρα του αβοκάντο, πρεβιοτικές και αντιοξειδωτικές ουσίες, φυτικές ίνες, βιταμίνες, πρωτεΐνες φυσικά, ενώ χρησιμοποιούνται σε αυτό ελληνικής κατασκευής φυσικά αντιοξειδωτικά. Και το «Avoyog» στον διαγωνισμό Echotrophelia, που έγινε στο Λονδίνο τον Νοέμβριο του 2017 και φέρνει κάθε χρόνο κοντά τους φοιτητές, τα πανεπιστημιακά εργαστήρια και όσους κάνουν έρευνα γύρω από καινοτόμα προϊόντα διατροφής, απέσπασε το Χρυσό Βραβείο!

-Κοντά σε αυτό το προϊόν ταιριάζει να αναφέρουμε ότι το ίδιο βράδυ, στον ίδιο χώρο, είχαμε την παρουσίαση μιας άλλης με δικό μας «άρωμα» ιδέας από την εκπρόσωπο της ελληνικής Natural Food Additives. Εδώ λοιπόν παρασκευάζονται από βιολογικές καλλιέργειες κυρίως δενδρολίβανου και ρίγανης αιθέρια έλαια που μπορούν να αντικαταστήσουν επιλήψιμης επίδρασης στην υγεία μας διατροφικά συντηρητικά. Σε μαγιονέζες του εμπορίου για παράδειγμα, που το προϊόν χρειάζεται προστασία έναντι του χρόνου, η χρήση πρόσθετων συμπυκνωμάτων από δενδρολίβανο σε ηλιέλαιο είναι πολύ προτιμότερη από άλλα Ε(ψιλον). Αλλαντικά, πατάτες τσιπς, χυμοί ντομάτας μπορούν να γίνουν λίγο πιο αποδεκτά επίσης. Και πλέον καινοτόμα προϊόντα όπως το «Avoyog» είναι φυσικό που δεν δίστασαν να χρησιμοποιήσουν αυτά ως συντηρητικά.

-Οι καινούργιες συνθήκες εργασίας – και δυστυχώς δυσμενέστερες κυρίως ως προς τα ατελείωτα ωράρια – γίνονται αιτία για νέα προϊόντα. Οπως το «Feed». Στην ίδια εκδήλωση δηλαδή ο Νικολά Σεντοφσκί μίλησε για το ζευγάρι «μπάρα και ρόφημα» που μπορεί να καταναλώσει μέσα στην ημέρα ένας εργαζόμενος όταν δεν έχει χρόνο ή χρήμα ή και τα δύο για να πάει στο εστιατόριο ή για να παραγγείλει πρόχειρα. Και τη διάθεση για κάτι πιο υγιεινό. Διότι το «Feed» ανήκει στα λεγόμενα «χωρίς» (δεν περιέχει γενετικά τροποποιημένα, λακτόζη, γλουτένη, αλλεργιογόνους ξηρούς καρπούς) και, αντίθετα, διαθέτει αρκετά από τα απαραίτητα για την ημέρα διατροφικά συστατικά. Τα 500.000 ευρώ που απέσπασε ήδη ως χρηματοδότηση δείχνουν ότι κάποιοι πιστεύουν στο προϊόν.

-Μετά το φαγητό όμως έρχεται ο καφές (ή μάλλον οι καφέδες), οπότε στο τέλος της ημέρας, αλλά συχνά και της νύχτας, στον χώρο εργασίας έχει φυτρώσει ένα μικρό δάσος από πλαστικά. Γι’ αυτό ο συμπαθής και για το ότι ασχολείται με μια φάρμα παραγωγής λαχανικών εγκατεστημένη μέσα στον ιστό της πόλης Νικολά Ρισαρντό της Tassiopée (με αυτό το άκρως ελληνότροπο όνομα) προτείνει ένα ποτηράκι από μπισκότο, που κρατάει τη θερμοκρασία ψηλά για αρκετή ώρα, δεν λιώνει πριν περάσει τουλάχιστον μισή ώρα και τελικά τρώγεται ολόκληρο.

-Και σε σχέση με τη διατροφή του μέλλοντος, κανείς από τους παρευρισκομένους δεν θα ξεχάσει την παρουσία του κυρίου Κλεμάν Σελιέ, ιδρυτή του Jimini’s. Που πήρε σοβαρά υπ’ όψιν του την πρόβλεψη του Διεθνούς Οργανισμού Τροφίμων ότι μέχρι το 2050 θα έχει εκδηλωθεί σοβαρή έλλειψη βασικών τροφίμων και δημιούργησε μια νέα σειρά προϊόντων. Μπάρες και ζυμαρικά. Γι’ αυτό κάλεσε στη σκηνή κόσμο να δοκιμάσει μερικές μπάρες. Φτιαγμένες με κανέλα, μήλο, αλλά κυρίως με βασικό συστατικό το «αλεύρι» από έντομα ψημένα και στη συνέχεια τριμμένα. Οσοι δοκίμασαν, πάντω, δήλωσαν πως γευστικά δεν διέφεραν από τις… ορθόδοξες που ήξεραν έως τώρα.