Η Ιταλία προς τις πιο αμφίρροπες εκλογές

Η περασμένη Παρασκευή ήταν η τελευταία ημέρα κατά την οποία μπορούσαν να δημοσιευθούν δημοσκοπήσεις, σύμφωνα με τον ιταλικό νόμο. Ολες οι έρευνες έχουν παρόμοια ευρήματα: δείχνουν μία από τις πιο απρόβλεπτες εκλογές εδώ και δεκαετίες, που πιθανόν δεν θα δώσουν αυτοδυναμία σε κανένα κόμμα. Αυτό με τη σειρά του θα μπορούσε να οδηγήσει σε έναν μεγάλο συνασπισμό –larghe intese -, αν και όλα τα κύρια κόμματα έχουν αποκλείσει αυτό το ενδεχόμενο στη διάρκεια της εκστρατείας.

Ολες οι δημοσκοπήσεις δείχνουν ότι το λαϊκίστικο αντισυστημικό Κίνημα 5 Αστέρων υπό την ηγεσία του Λουίτζι ντι Μάιο θα είναι το μεγαλύτερο κόμμα, κερδίζοντας μεταξύ 27% και 29% των ψήφων, μακριά από το 40% που θεωρείται το όριο για την πλειοψηφία στη νέα Βουλή.

Ο κεντροδεξιός συνασπισμός με επικεφαλής τον Σίλβιο Μπερλουσκόνι έχει καλύτερες πιθανότητες να εξασφαλίσει την πλειοψηφία, λένε οι δημοσκοπήσεις. Μαζί, το Forza Italia του Μπερλουσκόνι, η ακροδεξιά Λέγκα του Βορρά του Ματέο Σαλβίνι και το επίσης ακροδεξιό μικρότερο κόμμα Αδελφοί της Ιταλίας αναμένεται να πάρουν 35%- 38%, ποσοστό που θα μπορούσε να είναι αρκετό για μια ισχνή πλειοψηφία.

Σύμφωνα με τον νέο εκλογικό νόμο, το 63% των εδρών κατανέμεται με αναλογικό σύστημα, ενώ το υπόλοιπο 37% με πλειοψηφικό. Είναι στο τελευταίο όπου θα μπορούσαν να κριθούν οι εκλογές, ιδίως οι έδρες στα νότια της χώρας.

Το κυβερνών κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα (PD), με επικεφαλής τον πρώην πρωθυπουργό Ματέο Ρέντσι, φαίνεται να εξασφαλίζει 22%-24,5% χωρίς καμία πιθανότητα να κυβερνήσει μόνο του.

Ο άλλος βασικός παράγοντας που καθιστά τις εκλογές εξαιρετικά απρόβλεπτες είναι ο υψηλός αριθμός των αναποφασίστων, οι οποίοι ανέρχονται σε 30%-45% του εκλογικού σώματος (10 εκατ. ψηφοφόροι).

Η οικονομία και η μετανάστευση είναι τα θέματα που απασχολούν περισσότερο τους Ιταλούς στον δρόμο για τις κάλπες.

Ας ρίξουμε μια γρήγορη ματιά στα προγράμματα των κομμάτων

Το PD δεσμεύεται να μειώσει τον φόρο εισοδήματος για τις μικρές και τις μεγάλες επιχειρήσεις από 24% σε 22%, ένα από τα χαμηλότερα επίπεδα στην Ευρώπη. Η Κεντροδεξιά θέλει έναν ενιαίο φόρο μεταξύ 15% (Λέγκα του Βορρά) και 23% (Forza Italia του Μπερλουσκόνι), ενώ εκείνοι με τα χαμηλότερα εισοδήματα δεν θα πληρώνουν καθόλου φόρο. Ο Μπερλουσκόνι, ο βασιλιάς των εκλογικών υποσχέσεων, δεσμεύθηκε επίσης να καταργήσει τον φόρο κληρονομιάς και τα διόδια. Ο ενιαίος φόρος θα κοστίσει περίπου 80 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τους οικονομολόγους, με το συνολικό φορολογικό πακέτο να χρειάζεται περίπου 130 δισ. ευρώ, κάτι ανέφικτο.

Το Κίνημα 5 Αστέρων θέλει όσοι κερδίζουν λιγότερα από 10.000 ευρώ να απαλλάσσονται από την καταβολή φόρου, μείωση του συντελεστή φόρου εισοδήματος και «δραστική» περικοπή του φόρου που καταβάλλουν οι εταιρείες. Η μεταρρύθμιση του φόρου εισοδήματος θα κοστίσει περίπου 13 δισ. ευρώ, σύμφωνα με τα στοιχεία του Κινήματος, αν και οι οικονομολόγοι προειδοποιούν ότι το ποσό θα είναι πιο κοντά στα 20 δισ. ευρώ. Το σχέδιο είναι ακριβό, αλλά όχι πολύ ουτοπικό.

Το PD θέλει έναν ελάχιστο μισθό, για να μειώσει τις εισφορές κοινωνικής ασφάλισης στους μισθούς από 33% σε 29%. Η Λέγκα του Βορρά έχει αγωνιστεί για την κατάργηση του νόμου περί απασχόλησης που εισήγαγε η κυβέρνηση Ρέντσι και η οποία καθιστά ευκολότερες τις απολύσεις και τις προσλήψεις.

Το PD θα παρέχει στις οικογένειες 400 ευρώ μηνιαίως ανά παιδί για τρία χρόνια και υπόσχεται φορολογικές ελαφρύνσεις 240 ευρώ ανά παιδί μέχρι την ηλικία των 18 ετών. Επιπροσθέτως, θέλει την ελάχιστη σύνταξη στα 750 ευρώ τον μήνα, από περίπου 500 ευρώ προς το παρόν. Οι οικονομολόγοι λένε ότι το σχέδιο θα απλοποιήσει το σύστημα αλλά θα μπορούσε να κοστίσει έως και 33 δισ. ευρώ ετησίως.

Η Κεντροδεξιά σχεδιάζει επιδοτήσεις για τις οικογένειες ανάλογα με τον αριθμό των παιδιών. Η Forza Italia υπόσχεται να αυξήσει την ελάχιστη σύνταξη σε 1.000 ευρώ τον μήνα. Η Λέγκα κατάφερε να συμπεριλάβει στο κοινό εκλογικό πρόγραμμα την άμεση κατάργηση της συνταξιοδοτικής μεταρρύθμισης του 2011 (η οποία αύξησε την ηλικία συνταξιοδότησης). Σύμφωνα με τους υπολογισμούς των εμπειρογνωμόνων, η κατάργηση του λεγόμενου νόμου Fornero θα κοστίσει περίπου 140 δισ. ευρώ, κάτι που θεωρείται μη βιώσιμο.

Το Κίνημα 5 Αστέρων θέλει ένα λεγόμενο «εισόδημα για όλους τους πολίτες», το οποίο θα έδινε στους Ιταλούς που ζουν κάτω από το όριο της φτώχειας ως και 780 ευρώ τον μήνα. Για να λάβουν αυτά τα μετρητά, θα πρέπει να αναζητούν ενεργά εργασία (αν απορρίψουν τρεις προσφορές εργασίας, τα χρήματα αποσύρονται). Το σχέδιο θα κοστίσει 17 δισ. ευρώ ετησίως, τα οποία θα προέλθουν εν μέρει από περικοπές δαπανών και από αυξήσεις φόρων στις τράπεζες, στις ασφαλιστικές εταιρείες και στη βιομηχανία τυχερών παιχνιδιών. Αλλά οι οικονομολόγοι διαφωνούν, προβλέποντας δαπάνες για τα δημόσια ταμεία ύψους περίπου 29 δισ. ευρώ.

Το PD επιθυμεί μείωση των μεταναστευτικών ροών προς την Ιταλία μέσω διμερών συμφωνιών με τις χώρες προέλευσης. Θέλει επίσης να σταματήσει η χρηματοδότηση της ΕΕ σε χώρες όπως η Ουγγαρία και η Πολωνία που αρνήθηκαν να πάρουν οποιονδήποτε από τους 600.000 μετανάστες που έφτασαν στην Ιταλία μέσω της Μεσογείου τα τελευταία τέσσερα χρόνια. Η Κεντροδεξιά είναι ενωμένη στο αίτημά της για μια πιο σκληρή στάση όσον αφορά τη μετανάστευση. Το Forza Italia και η Λέγκα μιλάνε για απέλαση 600.000 παράνομων μεταναστών και θέλουν να επαναφέρουν αυστηρούς ελέγχους στα σύνορα για να μπλοκάρουν τις αφίξεις.

Το PD θέλει έναν υπουργό Οικονομικών της ευρωζώνης, την εισαγωγή κοινών ευρωομολόγων για τη χρηματοδότηση του ενιαίου νομίσματος και την άμεση εκλογή του προέδρου της Ευρωπαϊκής Επιτροπής. Αλλά ταυτόχρονα, το κόμμα θέλει να μειώσει το βουνό του χρέους της Ιταλίας από 132% του ΑΕΠ (το υψηλότερο στην Ευρώπη μετά την Ελλάδα) στο 100% σε μία δεκαετία –κάτι υπερβολικά φιλόδοξο.

Το Forza Italia του Μπερλουσκόνι έχει μια ευρεία φιλοευρωπαϊκή στάση, ενώ η Λέγκα παραμένει σταθερά ευρωσκεπτικιστική. Σύμφωνα με το μανιφέστο της, η Ιταλία πρέπει να εγκαταλείψει την Ευρωπαϊκή Ενωση αν δεν αλλάξει τους δημοσιονομικούς κανόνες της.