Γιατί η οπλοφορία εξουσιάζει τις ΗΠΑ

Μία ακόμη επίθεση με όπλο σε σχολείο, στη Φλόριντα, η 18η (!) στις ΗΠΑ από την αρχή του έτους, δεν προκαλεί εντύπωση, δυστυχώς, σε κανέναν. Αυτό που προκαλεί εντύπωση είναι γιατί οι ΗΠΑ δεν κάνουν περισσότερα για να σταματήσουν τα μακελειά με όπλο που έχουν στοιχίσει τη ζωή εκατοντάδων μαθητών σχολείου την τελευταία εικοσαετία, ενώ σκότωσαν 38.000 Αμερικανούς και τραυμάτισαν 60.000 μόνο το 2017. Η απάντηση είναι τρεις λέξεις: Εθνική Ενωση Οπλων (National Rifle Association ή NRA).

Η οργάνωση αυτή, που ιδρύθηκε το 1871, δεν ξοδεύει τα υψηλότερα ποσά σε λόμπινγκ (μόλις 5,1 εκατ. δολάρια πέρυσι έναντι 54,5 εκατ. από την Εθνική Ενωση Κτηματομεσιτών, 25,8 εκατ. από τις φαρμακευτικές και 18,1 εκατ. από την Alphabet-Google, σύμφωνα με στοιχεία της OpenSecrets.com). Ούτε έχει την υποστήριξη της πλειονότητας των Αμερικανών –σύμφωνα με όλες τις δημοσκοπήσεις των τελευταίων ετών, η πλειονότητα υποστηρίζει μέτρα για τον έλεγχο της οπλοφορίας. Το μυστικό της «επιτυχίας» της NRA στο να επηρεάζει τη νομοθεσία οφείλεται στην αγωνιστικότητα των μελών της και στον τρόπο με τον οποίο επιλέγει ποιους πολιτικούς θα στηρίξει.

Η NRA διοχετεύει περισσότερα ποσά σε συγκεκριμένους υποψηφίους για τη Γερουσία και τη Βουλή που θα ψηφίζουν παγίως κατά του περιορισμού της οπλοφορίας παρά σε λόμπινγκ. Και τους επιλέγει πολύ προσεκτικά. Στις εκλογές του 2016 δαπάνησε 53,4 εκατ. δολάρια για να βοηθήσει να εκλεγούν οι «δικοί» της ή να εμποδίσει να εκλεγούν αντίπαλοί της. Και ήταν επιτυχής, με 44 υποψηφίους που εξελέγησαν και 19 που εμπόδισε να εκλεγούν ενώ μόνο σε μία περίπτωση απέτυχε. Τα 30 εκατ. από αυτά βοήθησαν στην εκλογή του Ντόναλντ Τραμπ.

Αλλά ούτε αυτά τα ποσά είναι τόσο μεγάλα που να δικαιολογούν την αποτελεσματικότητα της NRA, καθώς ωχριούν μπροστά σε εκείνα που δαπανούν άλλοι για τον ίδιο σκοπό –οι δισεκατομμυριούχοι αδερφοί Κοχ, για παράδειγμα, έδωσαν 889 εκατ. σε υποψηφίους των εκλογών του 2016. Η NRA όμως έχει δυσανάλογη δύναμη στο να εμποδίζει μια νομοθεσία που κάθε λογικός πολίτης αντιλαμβάνεται ότι είναι απολύτως απαραίτητη στη χώρα με τον μεγαλύτερο φόρο αίματος από όπλα –οι Αμερικανοί έχουν 25 φορές περισσότερες πιθανότητες να δολοφονηθούν με σφαίρα από όσο οι πολίτες άλλων ανεπτυγμένων κρατών, ενώ σε γειτονιές υψηλής βίας οι πιθανότητες είναι 400πλάσιες.

Η ικανότητα της NRA να καθορίζει την ατζέντα δεν οφείλεται ούτε στην ισχύ της βιομηχανίας όπλων και πυρομαχικών (13,3 δισ. δολάρια έσοδα, 1 δισ. κέρδη το 2017) ή των καταστημάτων πώλησής τους (85 δισ. έσοδα, 256 εκατ. κέρδη το 2017). Υπάρχουν πολλές άλλες βιομηχανίες στις ΗΠΑ που είναι απείρως πιο ισχυρές οικονομικά –η Apple είχε έσοδα 52 δισ. μόνο το τελευταίο τρίμηνο του 2017.

Η NRA υποστηρίζει ότι έχει 5 εκατομμύρια μέλη –αν και άλλοι τα υπολογίζουν γύρω στα 3 εκατομμύρια. Δεν είναι όμως ο αριθμός τους που κάνει τη διαφορά όσο η μαχητικότητα ενός σχετικά περιορισμένου αριθμού ατόμων που προωθούν την ατζέντα της. Την ώρα που ο μέσος Αμερικανός είναι μάλλον απαθής προς την πολιτική και ακόμη και οι πιο σφοδροί πολέμιοι των όπλων κατεβαίνουν στους δρόμους για να διαμαρτυρηθούν μετά από ένα αιματηρό περιστατικό –όπως αυτό στο Λύκειο Στόουνμαν Ντάγκλας στο Πάρκλαντ της Φλόριντα την Τετάρτη, που άφησε 17 νεκρούς από τις σφαίρες του 19χρονου πρώην μαθητή Νίκολας Κρουζ –αλλά στη συνέχεια οι περισσότεροι ξεχνούν το θέμα μέχρι να συμβεί το επόμενο μεγάλο μακελειό, οι «ακτιβιστές» της NRA είναι επίμονοι: οργανώνουν συναντήσεις, γράφουν επιστολές και ξεσηκώνουν και άλλους να τους μιμηθούν, κάνουν γενικώς πολύ «θόρυβο» και τραβούν την προσοχή των πολιτικών σε όλα τα επίπεδα, από το τοπικό ως το ομοσπονδιακό.

«Η NRA έχει τη φήμη στην Ουάσιγκτον ότι μπορεί να «φτιάξει» ή να αφανίσει ακόμη και τους ισχυρότερους πολιτικούς» έγραψε το BBC. Η οργάνωση παρακολουθεί στενά κάθε πολιτικό και καταγράφει πώς αυτός ψηφίζει σε ζητήματα που έχουν σχέση με την οπλοφορία. Οπως είπε ένας πρώην βουλευτής των Ρεπουμπλικανών στους «New York Times», «η NRA είναι η μοναδική οργάνωση για την οποία έχω δηλώσει «όσο είμαι στο Κογκρέσο, δεν πρόκειται να της αντιταχθώ»».

Η NRA βαθμολογεί τους πολιτικούς από το A ως το F ανάλογα το πόσο φιλικοί είναι προς τα όπλα. Η βαθμολογία αυτή έχει μεγάλη ισχύ διότι υπάρχουν πάμπολλοι ψηφοφόροι που ψηφίζουν με μοναδικό γνώμονα το ζήτημα της οπλοφορίας.

Κάθε προσπάθεια να περάσει ένας νόμος για τον περιορισμό της οπλοφορίας «πνίγεται» στο Κογκρέσο –η τελευταία ήταν στη Βουλή το 2016, όταν μπλοκαρίστηκαν δύο νομοσχέδια, και στη Γερουσία το 2013, όπου το εντατικό λόμπινγκ της NRA εμπόδισε τη συγκέντρωση των απαραίτητων ψήφων. Αυτό οφείλεται εν μέρει στον τρόπο με τον οποίο είναι χαραγμένες οι εκλογικές περιφέρειες (υπάρχουν περισσότερες «εξασφαλισμένες» έδρες για τους Ρεπουμπλικανούς) και στο ότι υπάρχουν περισσότερες αγροτικές περιφέρειες και πολιτείες από όσες αστικές (στις αγροτικές είναι υψηλότερη η οπλοφορία).

Αλλά και το Ανώτατο Δικαστήριο των ΗΠΑ αποφασίζει παγίως υπέρ της οπλοφορίας, ακυρώνοντας πολιτειακούς νόμους που επιχειρούν να την περιορίσουν γιατί, όπως αποφαίνονται οι δικαστές, το δικαίωμα στην οπλοφορία προστατεύεται από το αμερικανικό Σύνταγμα (η Δεύτερη Τροποποίησή του αναφέρεται στο «δικαίωμα των ανθρώπων να κατέχουν και να φέρουν όπλα»). Οπως φαίνεται από τους διορισμούς δικαστών όλων των βαθμίδων επί Τραμπ, το δικαστικό σώμα στρέφεται ακόμη περισσότερο προς την NRA.