H εφηβεία των ΧΧΧ

To δικό µου παιδί να βλέπει τσόντα στο Internet; Α πα πα, ούτε κατά διάνοια. Και ας του έχω πάρει smartphone (από την Ε’ Δημοτικού) και ας μην έχω ιδέα τι χαζεύει με τις ώρες όταν εγώ λείπω από το σπίτι (ή μαζεύω τα μάλλινα στο διπλανό δωμάτιο) και ας κοιμάται το βράδυ με το κινητό κάτω από το μαξιλάρι (τι, υστερίες θα κάνουμε τώρα; Η γενιά αυτή έτσι μεγαλώνει, δεν μπορείς να τους το απαγορεύσεις), και ας μην έχουμε μιλήσει ποτέ για την πορνογραφία (τι να πούμε δηλαδή, λέγονται με τους γονείς αυτά τα πράγματα;). Οχι, αποκλείεται. Το δικό μου παιδί δεν έχει μπει ποτέ στο Pornhub.

Η γονεϊκή αφέλεια είναι ένα βασικό σύμπτωμα. Και δεν αφορά βέβαια μόνο την Ελλάδα. Η προκαταρκτική ανάλυση των δεδομένων μιας έρευνας που διενήργησε το Πανεπιστήμιο της Ιντιάνα (2016) σε 600 ζευγάρια παιδιών με έναν από τους γονείς τους κατέδειξε ακριβώς αυτό. Οι γονείς που πίστευαν ότι τα παιδιά τους (ηλικίας 14-18 ετών) έβλεπαν πορνογραφικό υλικό στο Internet ήταν οι μισοί από τα παιδιά που δήλωσαν ότι πράγματι έβλεπαν. Οσον αφορά δε τις διαφορετικές σεξουαλικές «τεχνικές», οι γονείς υποτιμούσαν ακόμη και 10 φορές αυτές που «έψαχναν» τα παιδιά τους.

H εγχώρια γονεϊκή αφέλεια όμως συνυπάρχει με ένα περίεργο μείγμα αδιαφορίας, ενοχής και ψευδοσυντηρητισμού. Γιατί αυτά αφορούν, σχεδόν πάντα, τα παιδιά των άλλων. Και βέβαια στο φόντο το ελληνικό σχολείο, που όσον αφορά τη σεξουαλική διαπαιδαγώγηση διανύει την Εποχή του Χαλκού (οι εξαιρέσεις προοδευτικών ιδρυμάτων και εκπαιδευτικών απλώς έρχονται να επιβεβαιώσουν τον κανόνα). «Στο σχολείο μπαίνεις και ξεχνάς τελείως την έννοια του σεξ» μου είχε πει ένας 15χρονος μαθητής από δημόσιο σχολείο της Αθήνας, στο πλαίσιο ενός ρεπορτάζ για την πρώτη γενιά εφήβων στην Ιστορία που μεγαλώνει με ανεξέλεγκτη πρόσβαση στο πορνό. «Δεν σ’ το περνάνε καν σαν κάτι «απαγορευμένο». Είναι σαν να μην υπάρχει». Δεν χρειάζεται να απορεί λοιπόν κανείς γιατί τα adult sites έρχονται συχνά να πάρουν τη θέση της ανύπαρκτης sex education. Ηδη αρκετές έρευνες αποκαλύπτουν το σχεδόν αυτονόητο: το Διαδίκτυο παραμένει η βασική πηγή πληροφόρησης όσον αφορά το σεξ (μετά τους φίλους, τα αδέλφια, το σχολείο και –χα, χα, χα –τους γονείς).

Porn Literacy. Πορνογραφικός Αλφαβητισμός. Ναι, σύμφωνα με πρόσφατο άρθρο του «New York Times Magazine», παρέχεται σχετικό μάθημα σε μαθητές γυμνασίου και λυκείου από δημόσια σχολεία της Βοστώνης των ΗΠΑ (μια πρόσφατη προσθήκη στo Start Strong, ένα πρόγραμμα επιμόρφωσης εφήβων). Ναι, κάποιες χώρες το έχουν πάρει απόφαση ότι η συντριπτική πλειονότητα αγοριών και κοριτσιών είναι πιθανό να εκτεθεί σε πορνογραφικές εικόνες ήδη από την πρώιμη εφηβεία (δεν είναι μόνο τα αυστηρώς ακατάλληλα adult sites, μπορεί να είναι κάλλιστα π.χ. και ένα mainstream βίντεο της Ριάνα) και το έχουν προσεγγίσει επιθετικά. Στη Δανία π.χ. (όπου, υπενθυμίζω, η σεξουαλική διαπαιδαγώγηση είναι υποχρεωτική από το 1970!), οι δάσκαλοι μιλούν για την πορνογραφία μέσα στην τάξη. «Από τη στιγμή που το πορνό βρίσκεται παντού γύρω τους, είναι σημαντικό τα νέα παιδιά να μάθουν να είναι καταναλωτές με κριτική σκέψη» έλεγε προ καιρού στον «Economist» ο Κρίστιαν Γκράουγκαρντ, καθηγητής Σεξολογίας στο Πανεπιστήμιο του Ααλμποργκ.

Στην Ελλάδα βέβαια κάτι τέτοιο μοιάζει ένα κακόγουστο αστείο, γιατί κανείς δεν θέλει να πιστεύει ότι ο 14χρονος γιoς του ή η 17χρονη κόρη του μπορεί να εκτίθεται οικειοθελώς σε τέτοιο υλικό. Και όμως, εκτός από την αφέλεια και το προαναφερθέν εκρηκτικό κοκτέιλ (αδιαφορία, ενοχή και ψευδοσυντηρητισμός) υπάρχει και άλλη επιλογή. Το «είμαι υποψιασμένος», μαθαίνω για τις επιπτώσεις της online τσόντας στον εφηβικό εγκέφαλο, έχω μια εποπτεία τού τι κάνει το παιδί μου στο Internet, ζητώ τις συμβουλές των ειδικών, εξηγώ ανοιχτά ότι αυτό είναι υλικό για «την ψυχαγωγία των ενηλίκων». Και βέβαια το πιο σημαντικό: έχω επίγνωση ότι στο smartphone οι έφηβοι δεν αναζητούν βιντεάκια με την Ντόρα τη μικρή εξερευνήτρια.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino το Σάββατο 17 Φεβρουαρίου 2018.