Αναψαν τη φωτιά και τώρα τρέχουν να τη σβήσουν

Σε αλλαγή στρατηγικής ως προς τον πολιτικό χειρισμό της υπόθεσης Novartis καταφεύγει εσπευσμένα η κυβέρνηση, έπειτα από μια σειρά εμπρηστικών δηλώσεων και παρεμβάσεων που απείλησαν με ανάφλεξη το πολιτικό σκηνικό.

Στις αλλεπάλληλες συσκέψεις κομματικών και κυβερνητικών οργάνων στο Μέγαρο Μαξίμου και στη Βουλή τις προηγούμενες ημέρες, επισημάνθηκε από μετριοπαθείς φωνές ο κίνδυνος να ανατραπούν οι ευρύτεροι σχεδιασμοί του κ. Τσίπρα και της ομάδας του λόγω των σπασμωδικών χειρισμών αφότου η υπόθεση ήλθε στη δημοσιότητα.

Οπως ειδικότερα αναφέρουν στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, η τροπή που έδειχνε να παίρνει η συζήτηση θα μπορούσε να ακυρώσει τις επιδιώξεις του Μεγάρου Μαξίμου σε πολλά επίπεδα.

Σύμφωνα με κυβερνητικές πηγές, η αίσθηση ότι ανά πάσα στιγμή μπορεί να πάρει φωτιά το πολιτικό σκηνικό στην Ελλάδα και μάλιστα με ευθύνη της κυβέρνησης απειλεί να ανατρέψει την εντύπωση σταθερότητας και ομαλότητας την οποία επιχειρούν να μεταδώσουν ο κ. Τσίπρας και το οικονομικό του επιτελείο στους διεθνείς συνομιλητές τους.

Στα κυβερνητικά γραφεία έφθασαν μάλιστα μηνύματα στα οποία υπογραμμιζόταν ότι οι ξένες κυβερνήσεις και οι δανειστές της χώρας έχουν στραμμένη την προσοχή τους στην Ελλάδα, με την ανησυχία του εκτροχιασμού και της διάψευσης όλων όσων επιχειρεί να μεταδώσει η Αθήνα στους εταίρους της.

Η διεθνής ανησυχία εντάθηκε από τη στιγμή κατά την οποία οι λανθασμένοι πολιτικοί χειρισμοί στην υπόθεση Novartis άρχισαν να πυροδοτούν σενάρια εκλογών και μιας εν εξελίξει απόπειρας του ΣΥΡΙΖΑ να σταματήσει τη φθορά του εξαιτίας και των λανθασμένων χειρισμών στο Σκοπιανό. Οι αγωνίες αυτές των διεθνών κέντρων συνδυάστηκαν και με την εικόνα της μαζικής αντικυβερνητικής αντίδρασης στα πρόσφατα συλλαλητήρια.

Σε ένα διαφορετικό επίπεδο, όλες οι μεθοδεύσεις με τις οποίες η κυβέρνηση βρέθηκε σε πολιτική απομόνωση και με το σύνολο της αντιπολίτευσης όχι απλώς απέναντί της, αλλά σε διάταξη πολιτικής μάχης, έρχονταν σε αντίθεση με τις διαθέσεις του οικονομικού επιτελείου. Κεντρικό στοιχείο του οποίου ήταν και παραμένει η μετάδοση μιας αίσθησης ομαλότητας ή κανονικότητας και, κατά σύμπτωση, η ένταση που προκλήθηκε συνέπεσε με τις ημέρες όπου επιχειρήθηκε η έκδοση του ομολόγου των 3 δισ. ευρώ την προηγούμενη εβδομάδα.

Κατόπιν αυτών από το Μέγαρο Μαξίμου δόθηκε σήμα προς βουλευτές, υπουργούς και όσους εμφανίζονται καθημερινά σε τηλεπαράθυρα και κοινωνικά δίκτυα. Οι τόνοι έπρεπε να πέσουν, οι εμπρηστικές δηλώσεις όπως αυτές του Παύλου Πολάκη (στο σκίτσο μαζί με τον αναπληρωτή υπουργό Δικαιοσύνης Δ. Παπαγγελόπουλο και την επικεφαλής της Εισαγγελίας Διαφθοράς Ελένη Τουλουπάκη) να λείψουν και η εντύπωση ότι ο ΣΥΡΙΖΑ έχει αποδυθεί σε άλλη μια προσπάθεια πολιτικής εκμετάλλευσης μιας δικαστικής υπόθεσης να ανατραπεί.

Στο πλαίσιο αυτό, ο κυβερνητικός εκπρόσωπος εμφανίστηκε την Παρασκευή και δήλωσε κατά την ενημέρωση των πολιτικών συντακτών: «Από την πλευρά της κυβέρνησης είναι δεδομένο ότι ο σεβασμός στο τεκμήριο της αθωότητας είναι αδιαπραγμάτευτος, χωρίς αυτό όμως να σημαίνει ότι δεν είναι ηθική, πολιτική και νομική μας υποχρέωση να πράξουμε τα δέοντα για τη διαλεύκανση της υπόθεσης».

Θέλοντας να δείξει πιο εμφατικά την αλλαγή τακτικής, ο Δ. Τζανακόπουλος πρόσθεσε και ότι «δεν πρόκειται σε καμία περίπτωση να επιδοθούμε σε κυνήγι μαγισσών». Παράλληλα προανήγγειλε την απόφαση περί σύστασης προανακριτικής επιτροπής και παρέπεμψε κάθε περαιτέρω συζήτηση εκεί.

Παρά ταύτα, απομένει να φανεί ποια θα είναι η συνέχεια, δεδομένου ότι οι αρχικές επιλογές ήταν διαφορετικές. Αλλωστε, ο ίδιος ο κ. Τσίπρας την προηγούμενη εβδομάδα είχε υποδαυλίσει την πολιτική ένταση λέγοντας «δεν μπορεί να υπάρξει, όπως δεν υπήρξε ποτέ, πατριωτισμός των Panama Papers, των offshore, του λαδώματος, της διαπλοκής, της εξαπάτησης του κράτους, της ιδιοποίησης του δημοσίου συμφέροντος, της μίζας και της διαφθοράς» και προσθέτοντας: «Είναι εγκληματικά υποκριτικό πολιτικοί άνδρες από τη μια να επιδίδονται σε διαγωνισμό πατριωτισμού και από την άλλη να θεωρούν νόμιμη και ηθική την αναγραφή των ονομάτων τους σε καταλόγους φοροδιαφυγής. Ή να καταγγέλλουν ως πολιτική δίωξη την αναφορά των ονομάτων τους σε κακουργηματικές δικογραφίες».

Εν αναμονή των επόμενων βημάτων και των συνεδριάσεων της προανακριτικής επιτροπής, στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ και της κυβέρνησης είναι πάντως υπαρκτή η δυσαρέσκεια για κινήσεις και πρωτοβουλίες συγκεκριμένων προσώπων. Ειδικότερα, πολλά στελέχη χαρακτήριζαν άστοχες και περιττές τις δηλώσεις του Δ. Παπαγγελόπουλου έξω από το Μέγαρο Μαξίμου την προηγούμενη εβδομάδα. Ο αναπληρωτής υπουργός Δικαιοσύνης είχε σπεύσει να προκαταλάβει εξελίξεις, να δείξει ότι είχε γνώση του περιεχομένου της δικογραφίας και να δηλώσει ότι «είναι το μεγαλύτερο σκάνδαλο από συστάσεως ελληνικού κράτους».

Επιδιώκουν παράταση της αβεβαιότητας

Οι μέχρι στιγμής χειρισμοί της κυβέρνησης ενίσχυσαν για μία ακόμη φορά τα σενάρια της εκλογολογίας. Ο πόλεμος λάσπης, όπως κηρύχθηκε στις αρχές της προηγούμενης εβδομάδας με δημοσιεύματα του φιλοκυβερνητικού Τύπου και δηλώσεις στελεχών, ενίσχυσε την εντύπωση ότι σε εξέλιξη βρισκόταν μια επιχείρηση διαμόρφωσης εμφυλιοπολεμικού κλίματος, προκειμένου να ξεχαστεί η μαζική αντίδραση για το Σκοπιανό, να συσπειρωθούν δυνάμεις και να ανακοπεί η φθορά του ΣΥΡΙΖΑ.

Οπως όμως αναγνώριζαν κυβερνητικοί παράγοντες, ένα τέτοιο κλίμα δεν είναι δυνατόν να συντηρηθεί επί μακρόν, ενώ ενδεχόμενες ανατροπές (π.χ. ανάδειξη αναξιοπιστίας των προστατευόμενων μαρτύρων ή άλλες) θα άφηναν την κυβέρνηση εκτεθειμένη και θα την έφερναν σε αδιέξοδο. Γεγονός είναι πάντως ότι βεβαιότητα για την ορθότητα των μέχρι στιγμής χειρισμών δεν υπάρχει – αντιθέτως, από κάποιους παράγοντες εκφράζεται έντονη δυσαρέσκεια.
Εξ αυτού του λόγου, μεταξύ άλλων, επελέγη τελικώς η λύση της προανακριτικής επιτροπής, με δεδομένο ότι κάποια από τα αδικήματα έχουν παραγραφεί, ενώ το ξέπλυμα μαύρου χρήματος μπορεί να διερευνηθεί μόνο από την τακτική Δικαιοσύνη. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των περισσοτέρων, εκεί θα επιστρέψει η υπόθεση και με αυτόν τον τρόπο το Μέγαρο Μαξίμου θα επιχειρήσει να αποστασιοποιηθεί.

Παράλληλα όμως θα έχει επιτευχθεί και ένας άλλος στόχος: το να αιωρείται η αβεβαιότητα και να κρατούνται σε πολιτική ομηρεία για τα παραγεγραμμένα αδικήματα οι φερόμενοι ως εμπλεκόμενοι στην υπόθεση.

Υπό αυτές τις συνθήκες και με την ανησυχία λόγω μαζικής αντίδρασης να παραμένει, στον ΣΥΡΙΖΑ αναμένουν πλέον τις νέες έρευνες της κοινής γνώμης. Το νέο πολιτικό περιβάλλον έχει πάντως προκαλέσει σύγχυση στα κυβερνητικά και κομματικά στελέχη, καθώς αφενός αισθάνονται την αντίδραση των πολιτών και την απειλή μιας μαζικής εκδήλωσης οργής, αφετέρου ελπίζουν ότι διά της υπόθεσης Novartis θα επαναφέρουν το δίλημμα μεταξύ «νέων» και «καθαρών» πολιτικών δυνάμεων και «παλαιών» και «διεφθαρμένων».