Κοίτα που τα γεγονότα της Ιστορίας δεν θέλουν να ησυχάσουν. Να κοιμηθούν για πάντα στις σελίδες των βιβλίων. Επανέρχονται με διάφορους τρόπους από εποχή σε εποχή. Μας υπενθυμίζουν τη βαρβαρότητα της πολιτικής σύγκρουσης, την ανθρώπινη φύση και συχνά την ανορθολογική πρωτόγονη ορμή τους. Και ούτε διδαχή ούτε δίδαγμα.
Γαλλική Επανάσταση, έτος ΙΙ. Διανύουμε τον μήνα Πρεριάλ (Ιούνιος, 1794).
Η Επιτροπή Κοινωνικής Σωτηρίας βρίσκεται σε παροξυσμό. Πολλαπλασιάζει τους υπαρκτούς κινδύνους κατά της Επανάστασης και αναζητεί τρόπους να θέσει οριστικά εκτός μάχης τους αντιπάλους της.
Μέσα σε ατμόσφαιρα ακραίας σύγκρουσης, ο Ροβεσπιέρος, σε μέθη μεγαλείου –μόλις είχε φθάσει στο απόγειο της επιρροής και της εξουσίας του -, εκφωνεί τις τελευταίες ομιλίες του στη Συμβατική.
Σεν-Ζιστ, Κουτόν, Ροβεσπιέρος. Εισηγούνται, στις 22 Πρεριάλ, δύο ημέρες μετά τον ενθουσιαστικό εορτασμό του
Υπέρτατου Οντος, τον «Νόμο περί υπόπτων». Στόχος είναι η ταχύτερη και ανεμπόδιστη εξόντωση των αντιπάλων.
Πιο συγκεκριμένα, ο Κουτόν παρουσιάζει στη Συμβατική εκ μέρους της Επιτροπής την πρότασή της για τις αναγκαίες αλλαγές στην επαναστατική δικαιοσύνη. Ηδη από τον Σεπτέμβριο του προηγούμενου έτους η Επανάσταση είχε οπλιστεί με αυστηρούς νόμους. Ζητούμενο τώρα είναι η ταχύτητα.
Ούτε κατηγορίες. Ούτε μάρτυρες. Ούτε ανάκριση. Ούτε υπεράσπιση. Ούτε απολογία. Καταργείται κάθε εγγύηση για τους κατηγορουμένους. Το Επαναστατικό Δικαστήριο αθωώνει ή θανατώνει.
Το ζήτημα δεν είναι να αποδοθεί δικαιοσύνη, αλλά να επιταχυνθεί η μάχη και να κερδηθεί ο πόλεμος με όλα τα μέσα. Το ζήτημα δεν είναι η δικαιοσύνη, το ζήτημα είναι η εξόντωση.
Ομιλεί ο Κουτόν: «Προθεσμία για να τιμωρηθούν οι εχθροί της πατρίδας δεν πρέπει να είναι παρά ο χρόνος, ώσπου να αναγνωριστούν. Δεν πρόκειται τόσο για να τιμωρηθούν όσο να εκμηδενιστούν».
Και έτσι αρχίζει η βαρβαρότητα του «Νόμου περί υπόπτων», έτσι αρχίζει «η ναυτία της καρμανιόλας». Η έννοια «εχθροί του λαού» έχει μέγα εύρος. Ολοι χωρούν.
Από τον Απρίλιο του 1793, τότε ιδρύθηκε το Επαναστατικό Δικαστήριο, μέχρι τις 10 Ιουνίου 1794 (22 Πρεριάλ), είχαν εκδοθεί 1.253 θανατικές καταδίκες. Από τις 10 Ιουνίου μέχρι τις 27 Ιουλίου εκδόθηκαν 1.379 θανατικές καταδίκες. Χωρίς κατηγορία, χωρίς απολογία, χωρίς υπεράσπιση.
Και το πλήθος ζητωκραύγαζε στην πλατεία.
Ο φοβερός «Νόμος περί υπόπτων» δεν είναι μόνο ένα τραγικό λάθος της τριανδρίας, είναι ένα στίγμα για τη Γαλλική Επανάσταση που τη συνοδεύει, όπως η σφαγή στη Βανδέα.
Θα επιταχύνει την καταστροφή των τριών. Μέσα στη δίνη που προκάλεσε ο «Νόμος» του Πρεριάλ θα βρουν και οι ίδιοι σύντομο τέλος στις 28 Ιουλίου (Θερμιδόρ) του 1794.
Νέο πλήθος ζητωκραύγαζε στην πλατεία.
Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.

ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ