Προεκλογικό αφήγημα με υποσχέσεις για μισθούς και συντάξεις

Προεκλογικό αφήγημα γύρω από τους μισθούς και τις συντάξεις προσπαθεί να οικοδομήσει η κυβέρνηση, επαναφέροντας συνεχώς υποσχέσεις για αυξήσεις των κατώτατων αμοιβών και την επαναφορά των συλλογικών συμβάσεων μετά την ολοκλήρωση του τρίτου Μνημονίου τον Αύγουστο του τρέχοντος έτους. Ταυτοχρόνως ισχυρίζεται ότι υπάρχει περιθώριο να μην υλοποιηθούν οι ψηφισμένες μειώσεις συντάξεων του 2019.

Οι υποσχέσεις αυτές έρχονται την ώρα που, κατά τις ημέρες της σημερινής κυβέρνησης, το 2017, καταγράφηκαν νέες μειώσεις στους μισθούς και ένας στους τρεις εργαζομένους αμείβεται με ποσά κάτω των 600 ευρώ, ενώ περίπου 1.000.000 συνταξιούχοι λαμβάνουν σύνταξη έως 700 ευρώ μηνιαίως.

Για τέταρτη συνεχή φορά η υπουργός Εργασίας κυρία Εφη Αχτσιόγλου τις προηγούμενες ημέρες, μιλώντας στην εκδήλωση του περιοδικού «Economist», όπως και στο περιφερειακό συνέδριο της Πάτρας, επανέλαβε την υπόσχεσή της «για επαναφορά των συλλογικών διαπραγματεύσεων οι οποίες ανεστάλησαν την περίοδο της κρίσης», ενώ προανήγγειλε «σταδιακές αυξήσεις στους κατώτατους μισθούς» μετά την ολοκλήρωση του προγράμματος.

Η υπουργός χαρακτηρίζει ως «βασική κυβερνητική προτεραιότητα» τα θέματα αυτά, όταν οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι επαναλαμβάνουν την προτροπή για «διατήρηση στη μεταμνημονιακή εποχή των κρισίμων μεταρρυθμίσεων» ώστε να αποφευχθεί νέος εκτροχιασμός της οικονομίας.

Των τοποθετήσεων αυτών είχαν προηγηθεί ανάλογες αναφορές της υπουργού στο συνέδριο της Οικονομικής και Κοινωνικής Επιτροπής στην Αθήνα για «επιστροφή του status των συμβάσεων στην προτεραία κατάσταση», όπως και δηλώσεις στο Αθηναϊκό Πρακτορείο Ειδήσεων και σε ραδιοφωνικό σταθμό για αύξηση του κατώτατου μισθού.

Η κυβέρνηση, ωστόσο, αποκρύβει ότι οι δανειστές δηλώνουν ξεκάθαρα ότι βασική συνιστώσα των διαπραγματεύσεων για την ολοκλήρωση του Μνημονίου (τέταρτη αξιολόγηση) είναι ημη ανατροπή των μεταρρυθμίσεων,είτε αφορούν την αγορά εργασίας (τρόπος καθορισμού και ύψος κατώτατου μισθού – συλλογικές συμβάσεις εργασίας) είτε το ασφαλιστικό σύστημα και τη δαπάνη των συντάξεων (περικοπή των προσωπικών διαφορών 18% το 2019).

Ενδεικτική αυτού είναι η αναφορά του ευρωπαίου επιτρόπου Οικονομικών Πιερ Μοσχοβισί, ο οποίος σε συνέντευξή του στα «Νέα» απαντώντας σε ερώτηση για τις περικοπές συντάξεων το 2019 σημειώνει χαρακτηριστικά ότι «όλες οι μεταρρυθμίσεις που χρειάζονται για να ολοκληρωθεί το πρόγραμμα πρέπει να εκπληρωθούν».

Ειδικά για τον κατώτατο μισθό, ο νόμος του 2013 προβλέπει πως ο κατώτατος μισθός στην Ελλάδα ορίζεται από την κυβέρνηση ύστερα από διαδικασία διαβούλευσης με κοινωνικούς εταίρους και τεκμηριωμένη συνεκτίμηση των πραγματικών δεδομένων και δυνατοτήτων της οικονομίας και της απασχόλησης (ύψος ανεργίας και αύξηση της απασχόλησης). Στο θέμα αυτό διίστανται οι απόψεις των κοινωνικών εταίρων, καθώς η ΓΣΕΕ και οι μικρομεσαίοι βλέπουν θετικά τον ανακαθορισμό του κατώτατου μισθού, ενώ ο ΣΕΒ διαφωνεί.

Οι ευρωπαίοι αξιωματούχοι αντιδρούν και σε οποιαδήποτε ανατροπή του καθεστώτος των συλλογικών συμβάσεων, ενώ η κυβέρνηση –εν όψει των εκλογών –συνεχίζει να υπόσχεται την επαναφορά σε ισχύ ορισμένων διατάξεων των συλλογικών συμβάσεων, έτσι ώστε να εμφανιστεί ότι επαναφέρει το εργατικό δίκαιο στην προ των μνημονίων περίοδο.

Επίσης, το ΔΝΤ έχει λάβει επισήμως αρνητική θέση, επιδιώκοντας την απομάκρυνση του ενδεχομένου επαναφοράς της δυνατότητας του υπουργείου Εργασίας να επεκτείνει σε όλες τις επιχειρήσεις ενός κλάδου ή επαγγέλματος μια συλλογική σύμβαση. Ούτε και την επαναφορά της αρχής της ευνοϊκότερης ρύθμισης επιθυμεί.

Οι κυβερνητικές υποσχέσεις δίδονται σε μια περίοδο όπου η κατάσταση στην αγορά εργασίας επιδεινώνεται, σύμφωνα με τα επίσημα στοιχεία που καταγράφει το ηλεκτρονικό σύστημα «ΕΡΓΑΝΗ».

Τα επίσημα στοιχεία για το 2017 δείχνουν περαιτέρω μείωση μισθών αλλά και αύξηση των ευέλικτων μορφών απασχόλησης. Ενας στους 3 εργαζομένους αμείβεται με μισθό κάτω των 600 ευρώ, ενώ περισσότεροι από 6 στους 10 εργαζομένους (64,27%) από τους συνολικά 1.824.437 που απασχολούνται σε 247.236 επιχειρήσειςαμείβονται με μισθούς που δεν ξεπερνούν τα 1.000 ευρώ μεικτάτον μήνα. Μάλιστα, από αυτούς οι 4 (41,62%) εργάζονται με πλήρη απασχόληση, ενώ οι υπόλοιποι (22,65%) εμφανίζονται να εργάζονται με μερική ή εκ περιτροπής απασχόληση και να λαμβάνουν μισθούς κάτω των 500 ευρώ. Ο μέσος μισθόςτο 2017 μειώθηκε σε 1.024,9 ευρώ τον μήνα από 1.060,3 ευρώ που ήταν έναν χρόνο πριν.

Στο σύνολο των εργαζομένων, το ποσοστό της πλήρους απασχόλησης για το 2017 ανέρχεται σε68,44%ενώ το 2016 ήταν 68,28%, παραμένει δηλαδή σταθερό. Η «ευέλικτη απασχόληση» αυξήθηκε –κατά 7,98% –καθώς το 12μηνο προστέθηκαν 30.556 εργαζόμενοι με εκ περιτροπής και μερική απασχόληση.

422.000 συνταξιούχοι λαμβάνουν κάτω από 500 ευρώ

Ελπίδες ότι θα αποφευχθούν οι σκληρότερες περικοπές συντάξεων – συνολικού ύψους 1,8 δισ. ευρώ (1% του ΑΕΠ) – που έχουν ψηφιστεί και πρόκειται να εφαρμοστούν τον Ιανουάριο του 2019 καλλιεργούν διάφορα στελέχη της κυβέρνησης, παρά τις αντίθετες δηλώσεις που έρχονται από στελέχη της Ευρωπαϊκής Ενωσης. Το κλίμα αυτό συνδέεται με την ημερομηνία διεξαγωγής των επόμενων εκλογών, καθώς τα κυβερνητικά στελέχη ανησυχούν για το πολιτικό – εκλογικό κόστος που θα σημάνει η εφαρμογή του μέτρου.

Για τον λόγο αυτόν πληθαίνουν οι φωνές που προσπαθούν να πείσουν τους συνταξιούχους ότι οι περικοπές θα αποφευχθούν. Κάτι τέτοιο ωστόσο δεν επιβεβαιώνεται από ευρωπαίους παράγοντες, οι οποίοι θεωρούν αδιαπραγμάτευτο το μέτρο, το οποίο θα εφαρμοστεί στις κύριες και επικουρικές συντάξεις του μηνός Ιανουαρίου 2019 που θα καταβληθούν εντός του Δεκεμβρίου 2018. Ενδεικτική των προθέσεων των ευρωπαίων είναι η δήλωση Μοσκοβισί πως οι «μεταρρυθμίσεις θα πρέπει να εκπληρωθούν».

Στο μεταξύ, η εφαρμογή του νόμου Κατρούγκαλου επιδεινώνει συνεχώς την εικόνα των συντάξεων όπως την κατέγραψε η έκθεση «ΗΛΙΟΣ» το τελευταίο τετράμηνο του 2017. Σύμφωνα με την έκθεση, συντάξεις κάτω από 500 ευρώ λαμβάνουν 422 χιλιάδες συνταξιούχοι, ενώ περισσότεροι από τους μισούς (1.383.701) λαμβάνουν κύριες συντάξεις που δεν υπερβαίνουν τα 1.000 ευρώ.

Το μέσο εισόδημα

Αναλυτικά έως 500 ευρώ λαμβάνουν 422.000 συνταξιούχοι, από 500 ώς 600 ευρώ 302.200 συνταξιούχοι, από 600 ως 700 ευρώ 228.748, από 700 ως 800 ευρώ 177.082, από 800 ως 900 ευρώ 125.457 και από 900 ως 1.000 ευρώ λαμβάνουν 128.124 συνταξιούχοι.

Το μέσο εισόδημα από κύριες συντάξεις φθάνει τα 722,26 ευρώ, το μέσο εισόδημα από επικουρικές σε 171,67 ευρώ και το μέσο εισόδημα από μερίσματα σε 97,93 ευρώ, διαμορφώνοντας έτσι το μέσο εισόδημα όσων δικαιούνται κύρια και επικουρική σύνταξη στα 894 ευρώ. Οι δικαιούχοι του ΕΚΑΣ συρρικνώθηκαν σε 233.589 από 400.000 που ήταν πριν από τις μνημονιακές περικοπές.

Συνολικά οι συνταξιούχοι φθάνουν τα 2.586.480 άτομα και η μηνιαία δαπάνη των συντάξεων ανήλθε σε 2,311 δισ. ευρώ. Πληρώθηκαν 4.496.290 συντάξεις, από τις οποίες 2.851.060 ήταν κύριες, 1.237.924 επικουρικές και 407.306 μερίσματα.