Φοβούνται την «πλατεία», μελετούν «σχέδιο Β΄»

Ο φόβος του εκτροχιασμού των κυβερνητικών σχεδιασμών έχει αρχίσει να πλανάται στα γραφεία του Μεγάρου Μαξίμου, ενώ οι διεθνείς πιέσεις για την επίλυση του Σκοπιανού εντείνονται, όπως και οι εσωτερικές αντιδράσεις.

Σε αυτό το περιβάλλον, η αγωνία των κυβερνητικών αξιωματούχων εν όψει του συλλαλητηρίου της Κυριακής είναι αισθητή. Αποτυπώνεται στις σπασμωδικές αντιδράσεις και στη σπουδή να χαρακτηριστούν ακροδεξιοί, φασίστες και νεοναζί οι συμμετέχοντες, όμως στην πραγματικότητα πολλοί είναι εκείνοι που βλέπουν κάτι άλλο: το ενδεχόμενο να βρεθεί ο Αλέξης Τσίπρας απέναντι στην «πλατεία», η οποία με αφορμή ένα εθνικό θέμα θα στραφεί πλέον κατά της κυβέρνησης για το σύνολο της πολιτικής και των χειρισμών της.

Από το απόγευμα της Κυριακής και έπειτα –και αναλόγως του όγκου και της έκβασης της συγκέντρωσης της Αθήνας –το Μέγαρο Μαξίμου ενδέχεται να αναγκαστεί να μελετήσει αναπροσαρμογή της στρατηγικής και της τακτικής του. Προς αυτή την κατεύθυνση το έδαφος έχει αρχίσει να προετοιμάζεται με δηλώσεις όπως αυτή του υπουργού Εσωτερικών Π. Σκουρλέτη («Εάν υπάρχει μια κινητοποίηση και είναι μεγάλη, οφείλεις να την προσμετράς και να τη λαμβάνεις υπόψη σου»).

Θεωρείται πάντως βέβαιο ότι, μετά και την πλήρη απομόνωση του κ. Τσίπρα από το σύνολο της αντιπολίτευσης, θα επιχειρηθούν ελιγμοί και παρελκυστικές κινήσεις σε δύο μέτωπα.

Αφενός, θα ενταθεί η ρητορική περί αντιδραστικών δυνάμεων, οι οποίες επιδιώκουν να καπηλευθούν ένα εθνικό θέμα. Αφετέρου, θα βολιδοσκοπηθούν με διάφορους τρόπους συγκεκριμένοι χώροι και πρόσωπα, προκειμένου να διαπιστωθεί αν υπάρχουν κοινοβουλευτικά περιθώρια, ώστε να περάσει από τη Βουλή ένα ενδεχόμενο σχέδιο συμφωνίας.

Ως προς την πρώτη επιλογή, οι μηχανισμοί προπαγάνδας της κυβέρνησης είναι ήδη έτοιμοι και δραστηριοποιούνται εδώ και καιρό. Επιδιώκουν να δημιουργήσουν ρήγματα στη ΝΔ με την παρουσίαση θέσεων οι οποίες δήθεν διαφοροποιούνται από τον Κυριάκο Μητσοτάκη προς τη μία ή προς την άλλη κατεύθυνση (Αδωνις Γεωργιάδης, Ντόρα Μπακογιάννη, Νίκος Δένδιας, Μαριέττα Γιαννάκου), ενώ παράλληλα καταβάλλεται προσπάθεια να αναδειχθούν ο παράγων «Καραμανλής» και η συμφωνία του 2008 στο Βουκουρέστι.

Ως προς τη δεύτερη, στο Μέγαρο Μαξίμου εκτιμούν ότι υπάρχουν περιθώρια μεταστροφής κάποιων πολιτικών προσώπων ή σχηματισμών, αν και εφόσον παρουσιαστεί μια τελική λύση. Στο πλαίσιο αυτό, στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ θεωρούν ότι η στάση του Σταύρου Θεοδωράκη και του Ποταμιού δικαιολογεί τέτοιου είδους φιλοδοξίες, ενώ στα ανώτερα κυβερνητικά κλιμάκια είδαν με ανακούφιση έως και ικανοποίηση τις πρόσφατες παρεμβάσεις των Κ. Σημίτη, Ευ. Βενιζέλου και Γ. Παπανδρέου υπέρ της εξεύρεσης λύσης.

Παρά ταύτα, η ανησυχία για την τροπή που ενδέχεται να πάρει το ζήτημα είναι υπαρκτή. Οπως είναι και η αγωνία για το συλλαλητήριο της Κυριακής και τις δημοσκοπήσεις, οι οποίες σε μεγάλο ποσοστό αναδεικνύουν τόσο την αρνητική στάση των πολιτών ως προς τη χρήση του όρου «Μακεδονία» στην ονομασία του γειτονικού κράτους όσο και τη δυσπιστία απέναντι στην κυβέρνηση και στους χειρισμούς της.

Βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ οι οποίοι εκλέγονται στη Μακεδονία δεν κρύβουν την αμηχανία με την οποία αντιμετωπίζουν τις αντιδράσεις στις εκλογικές τους περιφέρειες.

Ενδεικτικά είναι τα όσα ανέφερε βουλευτής της Α’ Θεσσαλονίκης: «Το μόνο που ρωτούν πλέον είναι «τι θα γίνει με το Μακεδονικό», δεν υπάρχει άλλο θέμα συζήτησης». Και από τα λεγόμενά του φαίνεται ότι οι απαντήσεις είναι μετέωρες και ελλιπείς. Στην προσπάθεια δε να μετριάσει τις ανησυχίες, ο ίδιος βουλευτής προσπαθεί να μιλήσει επί της ουσίας: «Συζητάμε για το αν περνάει από τη Βουλή το θέμα, χωρίς να ξέρουμε τι θα έλθει στη Βουλή» λέει.

Πλην όμως οι ενδείξεις για το τι θα έλθει (αν έλθει) δεν φανερώνουν μια εύκολα διαχειρίσιμη εκδοχή. Κάτι τέτοιο φάνηκε και στις δηλώσεις του υπουργού Εξωτερικών της πΓΔΜ Νίκολα Ντιμιτρόφ περί μακεδονικής γλώσσας και ταυτότητας μετά τη συνάντησή του με τον Μάθιου Νίμιτς, ενώ και ο διαμεσολαβητής του ΟΗΕ άναψε φωτιές με τη δήλωση ότι «μέχρι στιγμής δεν έχω ακούσει κάτι από την ελληνική κυβέρνηση που να αρνείται την ταυτότητα των ανθρώπων στη Μακεδονία».

Δηλώσεις όπως αυτές έχουν πυροδοτήσει σενάρια σύμφωνα με τα οποία η Αθήνα είτε θα κάνει πίσω στην κρίσιμη στιγμή και αφότου θα έχει προετοιμάσει το γνωστό παιχνίδι καταλογισμού ευθυνών είτε θα «κρυφτεί» πίσω από μια ενδεχόμενη απόρριψη μιας λύσης αν φτάσουμε σε ένα δημοψήφισμα στα Σκόπια.

Ο κίνδυνος του ναυαγίου και η απειλή για το χρέος

Από πολιτικούς παράγοντες στο εσωτερικό και στο εξωτερικό, πιθανολογείται ότι τους τελευταίους μήνες ο κ. Τσίπρας έχει επιχειρήσει μία συναλλαγή με τους ευρωπαίους και αμερικανούς συνομιλητές του. Κατ’ αυτούς το θέμα των Σκοπίων, ενδεχομένως και άλλες εθνικές υποθέσεις, έχουν διασυνδεθεί με τα ζητήματα της οικονομίας και ειδικότερα με τη συζήτηση για το χρέος.

Οι ίδιες πηγές υπενθυμίζουν ότι σχετικές συζητήσεις είχαν διεξαχθεί ήδη από το 2016, όταν η γερμανική πλευρά είχε καταστήσει σαφές στην ελληνική κυβέρνηση ότι η επίλυση του ζητήματος των Σκοπίων συνιστά «βασική προτεραιότητα». Προσφάτως δε από το γερμανικό υπουργείο Εξωτερικών υπήρξε δήλωση, η οποία μεταδόθηκε αποκλειστικά από το κρατικό ΑΠΕ. Σύμφωνα με αυτήν «η γερμανική κυβέρνηση χαιρετίζει την ατμοσφαιρική προσέγγιση μεταξύ των Σκοπίων και της Αθήνας το τελευταίο διάστημα».

Αντίστοιχες συζητήσεις για το Σκοπιανό και τη διασύνδεσή του με το θέμα του ελληνικού χρέους λέγεται ότι έγιναν κατά το ταξίδι του κ. Τσίπρα στην Ουάσιγκτον και τη συνάντησή του με τον Ντόναλντ Τραμπ, τον Οκτώβριο του 2017. Αλλωστε, λίγες μόλις εβδομάδες έπειτα από αυτό το ταξίδι άνοιξε και το θέμα στην εσωτερική πολιτική συζήτηση, λίγο πριν από την Πρωτοχρονιά του 2018.

Χαρακτηριστικό είναι επίσης δημοσίευμα των «Financial Times» την προηγούμενη Πέμπτη. Εκεί γίνεται λόγος για «διπλωματικές ανταμοιβές» του κ. Τσίπρα σε περίπτωση επίλυσης του Σκοπιανού ζητήματος.

Υπό αυτές τις συνθήκες, μία ενδεχόμενη αρνητική τροπή της συζήτησης για το θέμα των Σκοπίων ενδέχεται να κρύβει για την κυβέρνηση πολύ περισσότερους κινδύνους από όσους φαίνονται αυτή την στιγμή και ο κ. Τσίπρας να βρεθεί εγκλωβισμένος σε ένα αδιέξοδο: να μην είναι σε θέση να περάσει από τη Βουλή μία πρόταση επίλυσης, να βρεθεί απέναντι σε ένα μαζικό κίνημα αντίδρασης και την ίδια στιγμή να μη λάβει και το πολυπόθητο αντάλλαγμα της ελάφρυνσης του χρέους.

Αν αυτές είναι οι εξελίξεις, η επίδρασή τους στο πολιτικό πεδίο θα είναι αναπόφευκτη.