Ο «στρατός του Ναβάλνι» και η άνιση μάχη με τον Πούτιν

Τους λένε «στρατό του Ναβάλνι», επειδή είναι 200.000 νεαροί ακτιβιστές, πρόθυμοι να διακινδυνεύσουν τα πάντα για να αντιταχθούν στον Βλαντίμιρ Πούτιν. Η εκστρατεία του Αλεξέι Ναβάλνι, ηγέτη της αντιπολίτευσης, στον οποίο απαγορεύθηκε να λάβει μέρος στις προεδρικές εκλογές της 18ης Μαρτίου, και οι υποστηρικτές του, συνήθως νεαροί Ρώσοι που καταγγέλλουν τη διαφθορά, αντιμετωπίζουν απειλές και εκφοβισμό.

Μόλις την Κυριακή, εθνική ημέρα διαδηλώσεων της αντιπολίτευσης, αστυνομικοί συνέλαβαν για λίγες ώρες τον Ναβάλνι και έκαναν έφοδο στα γραφεία του στη Μόσχα. Οπαδοί του μίλησαν για νέο κύμα διώξεων.

Μία από αυτούς είναι η Ξένια Παχόμοβα, μια 23χρονη από την πόλη Κεμέροβο της Σιβηρίας. Ο φίλος της αποβλήθηκε από το πανεπιστήμιο, η μητέρα της απολύθηκε από το σχολείο όπου δίδασκε, και η γιαγιά της απειλήθηκε με απόλυση από τη δουλειά της σε μια πινακοθήκη.

Και κάποιοι κόλλησαν φωτογραφίες της σε δημόσιους χώρους κοντά στο σπίτι της, συμπληρώνοντας τον αριθμό του κινητού της και μια προσφορά για σεξουαλικές υπηρεσίες.

Ολα αυτά συνδέονται με τη δουλειά της Παχόμοβα: είναι η περιφερειακή συντονίστρια της προεκλογικής εκστρατείας του Αλεξέι Ναβάλνι, του πιο προβεβλημένου πολιτικού της αντιπολίτευσης που θέλησε να είναι υποψήφιος απέναντι στον Πούτιν για τη ρωσική προεδρία.

Ο «τσάρος» αναμένεται να κερδίσει πάλι άνετα την προεδρία. Ο Ναβάλνι έχει αποκλειστεί λόγω ποινικής καταδίκης σε μια υπόθεση που θεωρείται ευρέως πολιτικά υποκινούμενη, αλλά ο 41χρονος ακτιβιστής κατά της διαφθοράς δεν το βάζει κάτω. Αντ’ αυτού, λέει ότι επέλεξε να συμμετάσχει στο είδος της ενθουσιώδους προεκλογικής εκστρατείας που απουσιάζει από τη Ρωσία τα τελευταία χρόνια: να κάνει «πραγματική πολιτική», εν συντομία. Εκανε, το περασμένο φθινόπωρο, έναν μαραθώνιο ταξιδιών στην απέραντη έκταση της χώρας, πραγματοποιώντας συγκεντρώσεις και ιδρύοντας τοπικά γραφεία της εκστρατείας του.

Η φιλελεύθερη αντιπολίτευση έκανε παραδοσιακά λίγες επισκέψεις σε μέρη όπως το Κεμέροβο, μια εργατική περιοχή τέσσερις ώρες με αεροπλάνο από τη Μόσχα. Εκεί ο Ναβάλνι προσελκύει τη στήριξη ενός διαφορετικού είδους Ρώσων από την τάξη των διανοουμένων της Μόσχας που πολλοί βλέπουν ως φυσικούς υποστηρικτές της δημοκρατικής αντιπολίτευσης.

Οι οπαδοί του Ναβάλνι είναι κυρίως νεαροί Ρώσοι που δεν έχουν γνωρίσει άλλον ηγέτη εκτός του Πούτιν. Η Ξένια Παχόμοβα, που σπούδασε νομικά στο πανεπιστήμιο, λέει ότι δεν είχε ασχοληθεί ποτέ με την πολιτική μέχρι που άρχισε να παρακολουθεί τα βίντεο του Ναβάλνι. Τη συγκλόνισε ένα βίντεο που καταγγέλλει για εκτεταμένη διαφθορά τον πρωθυπουργό Ντμίτρι Μεντβέντεφ, το οποίο προκάλεσε σημαντικές αντικυβερνητικές διαμαρτυρίες στη Μόσχα και άλλες πόλεις το 2017. Στο Κεμέροβο, η Ξένια ξεκίνησε να δουλεύει εθελοντικά για την τοπική εκστρατεία του Ναβάλνι και με την πάροδο του χρόνου διορίστηκε επικεφαλής του τοπικού γραφείου.

«Ολοι στη Ρωσία γνωρίζουν ότι οι αξιωματούχοι είναι διεφθαρμένοι, αλλά όταν βλέπεις τις λεπτομέρειες, πόσο ανοιχτά νομίζουν ότι μπορούν να το κάνουν και πόσο ατιμώρητα, είναι σοκαριστικό» λέει.

Ο Ναβάλνι επιμένει ότι αν δεν του επιτραπεί τελικά να πάρει μέρος στην ψηφοφορία, θα ζητήσει ένα «ενεργό μποϊκοτάζ» των εκλογών. «Κανένας άλλος υποψήφιος δεν έχει ανοίξει περιφερειακά γραφεία, κανένας άλλος υποψήφιος δεν έκανε πραγματική προεκλογική εκστρατεία» είπε σε συνέντευξη που έδωσε στη Μόσχα. Τόνισε ότι από την αρχή του 2017 το προσωπικό της εκστρατείας του έχει περάσει περισσότερες από 2.000 ημέρες στη φυλακή και έχει καταδικαστεί σε πρόστιμα άνω των 10 εκατ. ρουβλίων.

Σε σχεδόν κάθε περιοχή, οι ακτιβιστές του δυσκολεύτηκαν να νοικιάσουν χώρους γραφείων για την εκστρατεία. Κάθε φορά που ταξίδευε ο Ναβάλνι, οι Αρχές δημιουργούσαν επίσης προβλήματα –φυλακίστηκε ή δέχθηκε επιθέσεις πολλές φορές. Οταν επισκέφθηκε το Κεμέροβο το περασμένο φθινόπωρο, οι τοπικές αρχές ακύρωσαν τα δρομολόγια των μέσων μαζικής μεταφοράς στην περιοχή στα περίχωρα της πόλης, όπου του είχαν δώσει άδεια να μιλήσει.

Παρ’ όλα αυτά, περισσότεροι από 2.000 άνθρωποι συμμετείχαν στη συγκέντρωση, καθιστώντας τη μία από τις μεγαλύτερες διαδηλώσεις στο Κεμέροβο από τις απεργίες των ορυχείων στα τέλη της δεκαετίας του 1980 και στις αρχές της δεκαετίας του ’90 που προανήγγειλαν την κατάρρευση της Σοβιετικής Ενωσης.

Οι απόψεις για το πόση ζημιά μπορεί να προκαλέσει ο Ναβάλνι με το μήνυμά του ότι ο Πούτιν και ο κύκλος του είναι «κλέφτες και απατεώνες» ποικίλλουν. Στο Κεμέροβο, πολύς κόσμος δεν έχει ακούσει για τον Ναβάλνι, και μεταξύ αυτών που έχουν οι απόψεις διίστανται.

Ο Ναβάλνι είναι αποκλεισμένος από την κρατική τηλεόραση, που υποστηρίζει ότι η αντιπολίτευση εργάζεται για την προώθηση ξένων συμφερόντων στη Ρωσία, και το Κρεμλίνο τον παρουσιάζει σαν περιθωριακό υποψήφιο που δεν αποτελούσε ποτέ σοβαρή εκλογική απειλή.

«Το όριό του θα ήταν 5-10% στις μεγάλες πόλεις και 2-3% συνολικά» δήλωσε μια πηγή κοντά στο Κρεμλίνο. Υπάρχουν όμως ενδείξεις ότι το μήνυμα του Ναβάλνι θα μπορούσε ενδεχομένως να αντηχεί δυνατά σε ένα νέο και πιο νεανικό ακροατήριο.