Ενας «αιρετικός» στο Βατικανό

Οταν τον Μάρτιο του 2013 το περιοδικό «Time» κυκλοφόρησε µε εξώφυλλο τον Πάπα Φραγκίσκο και τίτλο «Ενας πάπας από τον Νέο Κόσµο», πολλοί θεώρησαν ότι βιάστηκε να κρίνει θετικά τον νέο ποντίφικα. Ωστόσο, το βιογραφικό του 266ου ποντίφικα και οι άνθρωποι που τον γνώριζαν από παλιά έδιναν στοιχεία που µπορούσαν να εγγυηθούν µια διαφορετική αύρα στο Βατικανό.

Σχεδόν έπειτα από πέντε χρόνια και κυρίως μετά την πρόσφατη επταήμερη επίσκεψή του στη Χιλή και στο Περού, ο πρώτος ιησουίτης και μη Ευρωπαίος Πάπας εδώ και 1.200 χρόνια έχει πείσει το μεγαλύτερο μέρος των ρωμαιοκαθολικών (και όχι μόνο) ότι έχει τη διάθεση, τη γνώση και κυρίως την κουλτούρα να δημιουργήσει μια νέα εικόνα για τον μακραίωνο θεσμό –μια εικόνα μακριά από τη χλιδή. Ολες οι ειδήσεις που φτάνουν στα αφτιά μας και τον αφορούν μιλούν για έναν άνθρωπο που νοιάζεται ειλικρινά τους αδύναμους, υιοθετεί ανοιχτή στάση απέναντι στους διαζευμένους και στους ομοφυλόφιλους, προειδοποιεί για τον κίνδυνο των ψευδών ειδήσεων και της πυρηνικής απειλής. Ο Πάπας Φραγκίσκος αγγίζει πρόσωπα που οι προκάτοχοί του δεν ήθελαν ούτε να γνωρίζουν, κάνει χιούμορ με τη Μελάνια Τραμπ, ταξιδεύει αδιάκοπα (το 2016 και στη Λέσβο) και παίρνει θέση ακόμη και για ζητήματα που αφορούν άβολες αλήθειες: φαινόμενα διαπλοκής, οικονομικές ατασθαλίες ή περιστατικά σεξουαλικής κακοποίησης με θύτες ιερείς.

Η πρόσφατη υπερατλαντική μίνι περιοδεία του Πάπα Φραγκίσκου στάθηκε πάντως αιτία για δηκτικά σχόλια. Αφορμή η ατυχής απόφασή του να υπερασπιστεί τον χιλιανό επίσκοπο Χουάν Μπάρος, ο οποίος σύμφωνα με πληροφορίες γνώριζε την ύπαρξη καταγγελιών σε βάρος του πατέρα Φερνάντο Καραντίμα και τις συγκάλυπτε. «Δεν υπάρχουν αποδείξεις. Είναι όλα συκοφαντίες. Είναι αυτό ξεκάθαρο;» είχε δηλώσει ο ποντίφικας ξεσηκώνοντας το πλήθος, για να αποπειραθεί αργότερα να ισορροπήσει τα πράγματα ζητώντας συγγνώμη. Συγκεκριμένα, στο αεροπορικό ταξίδι της επιστροφής, απευθυνόμενος σε εκπροσώπους του Τύπου, ανέφερε ότι κατάλαβε πως πλήγωσε πολλούς με τις δηλώσεις του. Επανέλαβε βέβαια ότι πιστεύει στην αθωότητα του επισκόπου Μπάρος, αλλά συνειδητοποίησε ότι δεν θα έπρεπε να είχε ζητήσει αποδείξεις από τα θύματα σεξουαλικής κακοποίησης.

Η Θεία Λειτουργία που τελέστηκε παρουσία του σε αεροπορική βάση στη Λίμα του Περού την περασμένη Κυριακή, τελευταία ημέρα της επίσκεψής του στη Λατινική Αμερική, ήταν ένα πολύ ιδιαίτερο γεγονός για την περιοχή συγκεντρώνοντας πάνω από ένα εκατομμύριο πιστούς. Νωρίτερα ο ποντίφικας είχε την ευκαιρία να βρεθεί στην καρδιά του τροπικού δάσους του Αμαζονίου, όπου συνάντησε ιθαγενείς και κατήγγειλε τη σεξουαλική δουλεία και τη βία σε βάρος των γυναικών και των εφήβων.

«Είναι λυπηρό να διαπιστώνουμε μέχρι ποίου σημείου σε αυτή την περιοχή τόσο πολλές γυναίκες υποτιμούνται, καταφρονούνται και εκτίθενται σε αμέτρητες βιαιοπραγίες» τόνισε μεταξύ άλλων ο Πάπας Φραγκίσκος μιλώντας σε πλήθος ιθαγενών που φορώντας παραδοσιακές στολές είχαν συγκεντρωθεί σε ένα μικρό στάδιο στην πόλη Πουέρτο Μαλντονάδο. Στην τοποθέτησή του δεν δίστασε να παρομοιάσει τη συμπεριφορά προς τους αδύναμους με τον τρόπο με τον οποίο διαχειριζόμαστε τον φυσικό πλούτο, τα δάση, τα ποτάμια, τα φαράγγια. «Τα χρησιμοποιούμε μέχρι και τον τελευταίο πόρο τους και μετά τα εγκαταλείπουμε ως άχρηστα. Με την ίδια λογική εκμεταλλευόμαστε μέχρις εξαντλήσεως τους ανθρώπους και μετά τους εγκαταλείπουμε ως άχρηστους».

Δριµεία κριτική άσκησε όµως ο ποντίφικας και σε φαινόµενα διαφθοράς που µαστίζουν τη Λατινική Αµερική, αναφέροντας χαρακτηριστικά ότι η «πολιτική νοσεί», κυρίως στο Περού. Διερωτήθηκε µάλιστα: «Τι συµβαίνει στο Περού; Οταν κάποιος αποχωρεί από τον προεδρικό θώκο, τον βάζουν στη φυλακή». Οι δηµόσιες τοποθετήσεις του Πάπα Φραγκίσκου µπορεί να προκαλούν εντύπωση στους πιστούς αλλά κυρίως στους ισχυρούς του πλανήτη, ωστόσο όσοι τον γνωρίζουν από παλιά ξέρουν ότι ο ίδιος τολµά να υπερασπιστεί την άποψή του και δεν µοιάζει µε τους προκατόχους του στην κορυφή της ιεραρχίας της Ρωµαιοκαθολικής Εκκλησίας.

Ο Φραγκίσκος Α’ –επέλεξε το όνοµά του προς τιµήν του Αγίου Φραγκίσκου της Ασίζης -, κατά κόσµον Χόρχε Μάριο Μπεργκόλιο, γεννήθηκε στο Μπουένος Αϊρες της Αργεντινής στις 17 Δεκεµβρίου του 1936 και χειροτονήθηκε στα 33 του χρόνια. Μέχρι τότε σπούδαζε Χηµεία και Θεολογία, δίδασκε Ψυχολογία, χόρευε τάνγκο, παρακολουθούσε την αγαπηµένη του ποδοσφαιρική οµάδα Σαν Λορέντζο και συνέδραµε όποιον το είχε ανάγκη. Ακριβώς αυτό το τελευταίο θέλει να κάνει και στο Βατικανό.

* Δημοσιεύθηκε στο BHmagazino την Κυριακή 28 Ιανουαρίου 2018.