Με αφορμή την ανάγνωση του ενδιαφέροντος βιβλίου του Θανάση Γιαλκέτση ‘Η Σοφία των Άλλων’ (Εκδόσεις ΠΟΛΙΣ, Αθήνα, 2017) και μάλιστα των άρθρων: Η υπεράσπιση του Μαρξ (σελ. 21-24), Νίκος Πουλαντζάς (σελ. 39-45), Μια άσκηση συλλογικής αυτογνωσίας (σελ. 93-96) και Η κατάρρευση του πολιτισμού (σελ.159-162), θα ήθελα να διατυπώσω ορισμένες σκέψεις και προβληματισμούς μου αναφορικά με τις προοπτικές μας στο ελληνικό και παγκόσμιο γίγνεσθαι.
Ο νεοφιλελεύθερος καπιταλισμός της παγκοσμιοποίησης του 21ου αιώνα, με τις αβυσσαλέες ανισότητές του, το χάσμα ανάμεσα στην πλουτοκρατία, τη ‘μεσαία τάξη’ που συνεχώς περιθωριοποιείται και τους εξαθλιωμένους φτωχούς αλλά και νεόπτωχους που ολοένα και διευρύνονται, θυμίζει κάποιες αντίστοιχες ιστορικές περιόδους, όπως π.χ. τον καπιταλισμό της βικτοριανής εποχής, που τον 19ο αιώνα πυροδότησε τη γέννηση του μαρξισμού.
Και αν ο μαρξισμός οδήγησε στον ‘υπαρκτό σοσιαλισμό’ της πάλαι ποτέ κραταιάς Σοβιετικής Ένωσης, με τη διαίρεση του κόσμου στα δύο μεγάλα μπλοκ και επέφερε τον Ψυχρό Πόλεμο, σήμερα –παρά τις κοσμολογικές αλλαγές από τα τέλη του 20ου αιώνα– η μαρξιστική αριστερά βρίσκεται εν υφέσει, εστιάζοντας τις διεκδικήσεις της σε οικολογικά, φεμινιστικά, μειονοτικά, κ.λπ. θέματα και αδυνατώντας να προσφέρει ρεαλιστικές εναλλακτικές σοσιαλιστικές προτάσεις και θέσεις, οι οποίες προϋποθέτουν μακροχρόνιες κοινωνικές ζυμώσεις, προκειμένου να εκκολαφθούν.
Το χειρότερο όλων είναι ότι από τους ολοκληρωτισμούς, τους μεγάλους πολέμους αλλά και ηγέτες του 20ου αιώνα, καθώς και τη φοβερή πόλωση σε ακραίες ιδεολογίες, φθάσαμε στον 21ο αιώνα, με τους παθητικούς πολίτες-καταναλωτές, ριζικά αποπολιτικοποιημένους και ουσιαστικά απέχοντες από πολιτικά δρώμενα, διότι πλέον καθοδηγούνται εκ των πραγμάτων από ανίσχυρους πολιτικούς-διαχειριστές της νεοφιλελεύθερης πολιτικής των Αγορών, των Πιστοληπτικών Ιδρυμάτων και των κολοσσιαίων συγκροτημάτων που μονοπωλούν χρηματιστήρια, μίντια και βιομηχανικούς γίγαντες!
Κι όμως, τώρα ακριβώς το μεγάλο ζητούμενο είναι η αντίδρασή μας σε μια τέτοια καθεστηκυία τάξη, στο μέτρο φυσικά των δυνάμεών μας. Είναι λοιπόν επιταγή των καιρών ο συνεχής ανένδοτος αγώνας για τη μη καταπάτηση των στοιχειωδών δικαιωμάτων μας και το βάθεμα των θεσμών της αντιπροσωπευτικής δημοκρατίας, τόσο σε μας όσο και τους συνανθρώπους μας: στη γειτονιά, τους Δήμους, τα Κράτη και τις Ενώσεις τους. Το όραμα της Άμεσης Δημοκρατίας, που γέννησε κάποτε αυτή η Πόλη, βρίσκεται και πάλι ενώπιόν μας για να μας καθοδηγήσει στη συμμετοχή στα κοινά, αναδεικνύοντας μέσα από αυτά νέους και άξιους ηγέτες, ικανούς να προβλέψουν και να εμπνεύσουν τον λαό και τη συναίνεση!
Είμαστε όλοι συνυπεύθυνοι στην ανάγκη αλλαγής της νοοτροπίας μας με τιθάσευση του οχαδερφικού, εγωιστικού, μικροκομματισμού που μας καθηλώνει και μας αδρανοποιεί. Ας συνειδητοποιήσουμε, επιτέλους, την αναγκαιότητα της εργασίας, χειρωνακτικής και πνευματικής, και την ενίσχυση της διαβρωμένης παραγωγικής δράσης, αυτής μάλιστα που ενσωματώνει υψηλή τεχνογνωσία. Με παροχή ουσιαστικής παιδείας, με αξιοποίηση της έρευνας και των ειδημόνων, οι νέοι μας θα πάψουν, επιτέλους, να μας εγκαταλείπουν και βαθμιαία θα παλιννοστήσουν, προσφέροντας τις υπηρεσίες τους στον τόπο μας!
Ας ξεπεράσουμε, επιτέλους, το σύνδρομο της δημοσιονομικής κραιπάλης, με την κατανάλωση στο ζενίθ και την παραγωγή στο ναδίρ, που είναι συνέπεια κατ’ εξοχήν της νεοελληνικής ιδιότυπης, αμφίδρομης δικτύωσης πελατειακών και συντεχνιακών συμφερόντων με το ελληνικό δημόσιο. Ένα σύνδρομο που μας ταλανίζει και πρόκειται να το πληρώσουμε πανάκριβα εμείς και οι απόγονοί μας!
Ορισμένες από τις μεταρρυθμίσεις, οι οποίες εκ των πραγμάτων μάς επιβλήθηκαν, όψιμα έστω, είναι αναγκαίες. Οι πολιτικοί μας ας έχουν τη βούληση να φέρουν εις πέρας ό, τι συνάδει με το γενικό καλό και την προκοπή της χώρας, επιτέλους εμφορούμενοι από πνεύμα συναίνεσης, που αυτοί, μόνο με το παράδειγμά τους, μπορούν να μεταλαμπαδεύσουν στο λαό μας.
Ο πολιτισμός των κατοίκων αυτής της μικρής σε έκταση αλλά μέγιστης σε ακτινοβολία χώρας, μέσα σε ένα πλανήτη-γειτονιά, με τα σημερινά δεδομένα, υπόκειται στα ενδεχόμενα είτε να εδραιωθεί είτε να καταρρακωθεί στη βαρβαρότητα.
Έτσι στις μέρες μας, όσο ο κατακλυσμιαία ωφελιμιστικός, τεχνοκρατικός πολιτισμός συμβαδίζει με δραματική καθίζηση του ήθους και των αξιών, και μάλιστα του πολιτικού ήθους και της βούλησης των ιθυνόντων, είναι περισσότερο από ποτέ αναγκαίος ο ειλικρινής και ανοιχτός Δημοκρατικός Διάλογος, καθώς και η συνεννόηση, με πνεύμα αλληλεγγύης προς τον συνάνθρωπο, γείτονα και συγκάτοικο στον πλανήτη μας.
Στον εν λόγω Διάλογο δεν εμπλέκονται μόνον οι εκάστοτε κρατούντες, ηγέτες ή διαχειριστές, αλλά πρωτίστως όλοι εμείς, οι πολίτες, φορείς πολιτισμού, και γεννήτορες απογόνων που θα εξακολουθούν να υπάρχουν στον πλανήτη μας, ανάλογα με την υπεύθυνη στάση μας στους σημερινούς χαλεπούς καιρούς, δηλαδή τις πράξεις ή τις παραλείψεις μας σε καθετί που μας αφορά.
Οι προοπτικές μας λοιπόν δεν μπορεί παρά να είναι απότοκοι μιας ορθολογικής στάσης μας στα πράγματα!
