Αλλαγές στη συμμετοχή των ασθενών στη φαρμακευτική δαπάνη καθώς και στον τρόπο τιμολόγησης και αποζημίωσης των φαρμάκων ετοιμάζει η κυβέρνηση. Με συνέντευξή του στο «Βήμα», ο υπουργός Υγείας Ανδρέας Ξανθός προαναγγέλλει επανεξέταση όλου του πλαισίου φαρμακευτικής πολιτικής εντός του τρέχοντος έτους, μετά τη λήξη του Μνημονίου. Επίσης, παραδέχεται ότι τα νοσοκομεία έχουν πολλά, διαχρονικά και συσσωρευμένα προβλήματα, αλλά σήμερα βρίσκονται σε φάση «επούλωσης πληγών», ότι οι ελαστικές μορφές εργασίας δεν είναι η ιδανική επιλογή αλλά αποτέλεσαν την ύστατη λύση για την επιβίωση του ΕΣΥ, ενώ δεσμεύεται ότι το 2018 θα «βγει» αξιοπρεπώς χωρίς ελλείψεις ακριβών φαρμάκων ή άλλων απαραίτητων υλικών.
Κύριε υπουργέ, είναι κοινός τόπος ότι τα δημόσια νοσοκομεία «ασφυκτιούν» από έλλειψη προσωπικού αλλά και φαρμάκων και υλικών. Οσο κι αν γίνεται προσπάθεια εξωραϊσμού της κατάστασης, η καθημερινότητα την οποία βιώνουμε όλοι άλλα λέει. Και το ερώτημα είναι: πώς θα «βγει» το 2018 με τις περαιτέρω μειώσεις στις δαπάνες υγείας;
«Κατ’ αρχάς δεν «ασφυκτιούν». Η περίοδος δραματικών ελλείψεων πόρων, προσωπικού, φαρμάκων και υλικών έχει παρέλθει ανεπιστρεπτί. Τα νοσοκομεία έχουν πολλά, διαχρονικά και συσσωρευμένα προβλήματα, αλλά σήμερα είμαστε σε φάση «επούλωσης πληγών». Δεν ισχυριζόμαστε ότι έχει μεταβληθεί άρδην η καθημερινότητα του συστήματος υγείας, αλλά η τάση συνεχούς βελτίωσης είναι μια αντικειμενική πραγματικότητα που αναγνωρίζεται από προσωπικό και πολίτες. Αυτό έχει επιτευχθεί χάρη στο φιλότιμο και στην υπερπροσπάθεια του ανθρώπινου δυναμικού, τις προσλήψεις μόνιμου και επικουρικού προσωπικού, την αύξηση του ορίου λειτουργικών δαπανών και τη μεταβίβαση πόρων από τον ΕΟΠΥΥ με την ειδική χρηματοδότηση για την αποπληρωμή ληξιπρόθεσμων οφειλών. Σταμάτησε η επί 5ετία περικοπή των δημόσιων δαπανών υγείας και από το 2016 το ισοζύγιο προσλήψεων – αποχωρήσεων είναι θετικό. Φυσικά, δεν υπάρχει μείωση δαπανών για τα νοσοκομεία, αφού το όριο αγορών τους –αυτό δηλαδή που μπορούν να ξοδέψουν για φάρμακα, αναλώσιμα κ.λπ. παραμένει σταθερό και οριακά αυξημένο (1,654 δισ. ευρώ αρχικό όριο το 2017, 1,711 δισ. ευρώ το 2018). Αυτό που έχει μειωθεί είναι η χρηματορροή από το Γενικό Λογιστήριο του Κράτους, η οποία όμως αντισταθμίζεται από την αυξημένη χρηματοδότηση του ΕΟΠΥΥ (5-6 φορές πάνω σε σχέση με την περίοδο πριν από το 2016) και τα υψηλά ταμειακά διαθέσιμα των νοσοκομείων. Το 2018 θα «βγει» αξιοπρεπώς χωρίς ελλείψεις ακριβών φαρμάκων ή άλλων απαραίτητων υλικών, όπως και το 2017, αναπροσαρμόζοντας, αν χρειαστεί, τους προϋπολογισμούς των νοσοκομείων και των ΥΠΕ».
Σε αρκετά νοσοκομεία αναβάλλονται προγραμματισμένες χημειοθεραπείες. Πώς θα επιλυθεί το πρόβλημα που αντιμετωπίζουν οι ογκολογικοί ασθενείς με τα μειωμένα μπάτζετ και την εφαρμογή κλειστών προϋπολογισμών;
«Οι ογκολογικοί ασθενείς στη χώρα έχουν εγγυημένη πρόσβαση σε όλες τις θεραπείες, ανεξάρτητα από το αν είναι ασφαλισμένοι ή ανασφάλιστοι, χωρίς κανέναν περιορισμό. Στη νοσοκομειακή φαρμακευτική δαπάνη υπάρχει κλειστός προϋπολογισμός, ο οποίος είναι πράγματι χαμηλός, όμως η όποια υπέρβαση (claw back) επιβαρύνει τις φαρμακευτικές. Στόχος μας είναι με τη λήψη μέτρων, όπως η επέκταση της ηλεκτρονικής συνταγογράφησης στους νοσηλευόμενους ασθενείς, με την ενσωμάτωση «κλειδωμένων» νοσοκομειακών πρωτοκόλλων και κυρίως με την αξιολόγηση και διαπραγμάτευση προσιτών τιμών αποζημίωσης στα φάρμακα υψηλού κόστους να ελέγξουμε αποτελεσματικά και με επιστημονικά κριτήρια τη δαπάνη. Οριακές ελλείψεις εμφανίζονται σε κάποια νοσοκομεία ορισμένες φορές τον χρόνο, στο μεσοδιάστημα μέχρι την τροποποίηση του προϋπολογισμού τους. Δεν έχουμε αφήσει κανέναν ασθενή χωρίς αγωγή, όσο ακριβή κι αν είναι. Πρόσφατα, μάλιστα, εγκρίναμε την ένταξη 17 παιδιών με νωτιαία μυϊκή ατροφία σε ειδικό θεραπευτικό σχήμα, με κόστος φαρμακευτικής αγωγής περίπου 600.000 ευρώ ετησίως ανά παιδί».
Ελαστικές σχέσεις εργασίας. Δεν θα σχολιάσω τις αντιλήψεις σας πριν έρθετε στην εξουσία. Θα ήθελα ωστόσο να ρωτήσω αν μπορεί να λειτουργήσει ΜΕΘ με διαφορετικό προσωπικό κάθε χρόνο ή διετία.
«Οι ελαστικές σχέσεις εργασίας δεν είναι η ιδανική επιλογή, αλλά δυστυχώς η πιο γρήγορη και αποτελεσματική λύση όταν υπάρχουν περιορισμοί στις μόνιμες προσλήψεις λόγω Μνημονίου. Αν δεν προσλαμβάναμε τα προηγούμενα τρία χρόνια πάνω από 2.000 επικουρικούς γιατρούς και αν δεν εξασφαλίζαμε το διετές πρόγραμμα των 4.000 εργαζομένων μέσω του ΟΑΕΔ, το ΕΣΥ δεν θα είχε επιβιώσει. Προφανώς αυτό που χρειαζόμαστε είναι μόνιμο προσωπικό, ειδικά σε κάποια ευαίσθητα τμήματα. Για αυτό έχουμε ήδη προσλάβει περίπου 3.500 μόνιμους γιατρούς, νοσηλευτές και λοιπό προσωπικό και έχουν δρομολογηθεί επιπλέον 4.000. Για τις ΜΕΘ – ΜΑΦ – ΜΕΝΝ έχουμε προκηρύξει όλες τις κενές οργανικές θέσεις (180) των γιατρών και έχουμε υποδιπλασιάσει τα κλειστά κρεβάτια εντατικής θεραπείας».
Τι μέλλει γενέσθαι με την Πρωτοβάθμια Φροντίδα Υγείας, δεδομένου ότι η επιχορήγηση του ΕΟΠΥΥ, ο οποίος είναι συνδεδεμένος με την ανάπτυξή της, είναι εξαιρετικά περιορισμένη και τα χρέη του στα 910 εκατ. ευρώ;
«Η ανασυγκρότηση και η ανάπτυξη της Πρωτοβάθμιας Φροντίδας Υγείας (ΠΦΥ), πολιτικός στόχος του υπουργείου Υγείας το 2018, δεν εξαρτώνται από τον ΕΟΠΥΥ. Υπάρχει εγγυημένη ευρωπαϊκή χρηματοδότηση 80 εκατ. ευρώ τον χρόνο για μια 4ετία, με την οποία θα καλυφθούν η στελέχωση και η λειτουργία των νέων δημόσιων δομών (ΤΟΜΥ), ενώ παράλληλα θα ενισχύσουμε φέτος με 400-450 μόνιμους γιατρούς τα Κέντρα Υγείας. Ο ΕΟΠΥΥ θα καλύψει συμπληρωματικά τις ανάγκες με πάνω από 7.000 συμβεβλημένους γιατρούς. Οι διαπραγματεύσεις με τον ΠΙΣ για τη σύναψη συλλογικής σύμβασης έχουν ξεκινήσει και το κονδύλι που απαιτείται έχει προϋπολογιστεί. Το ΕΣΥ έχει ανάγκη από τη μετατόπιση του κέντρου βάρους του από την περίθαλψη στην πρόληψη, κάτι που μόνο η μεταρρύθμιση στην ΠΦΥ μπορεί να διασφαλίσει».
«Η ψυχιατρική μεταρρύθμιση θα ολοκληρωθεί»
Από το 2011 πολλοί ασθενείς έπαψαν να πληρώνουν τη συμμετοχή τους στα φάρμακα. Οι λόγοι είναι γνωστοί ύστερα από τόσα χρόνια κρίσης. Είχατε πει παλαιότερα ότι θα καταργηθούν οι συμμετοχές, κάτι το οποίο δεν έγινε. Ωστόσο, είναι κάτι που ακόμη συζητείτε ή το αποκλείετε; Επίσης, σήμερα ποια είναι η πραγματική συμμετοχή των πολιτών στα φάρμακα;
«Δεν είχαμε μέχρι σήμερα τη δυνατότητα να ανακουφίσουμε τους πολίτες από την αυξημένη συμμετοχή στη φαρμακευτική δαπάνη καθώς, λόγω μνημονίου, για κάθε μείωση χρειάζεται δημοσιονομικά ισοδύναμο μέτρο. Καλύψαμε, όμως, πλήρως όλους τους ανασφάλιστους, εκ των οποίων ένα μεγάλο μέρος έχει μηδενική συμμετοχή στην αγορά φαρμάκων (περίπου 700.000 πολίτες). Το 2017 συνταγογραφήθηκαν 840.000 ανασφάλιστοι για φάρμακα αξίας 165 εκατ. ευρώ με συνέπεια τον δραστικό περιορισμό της “υγειονομικής φτώχειας”. Το 2018 και ιδίως μετά τη λήξη του μνημονιακού προγράμματος θα επανεξετάσουμε όλο το πλαίσιο (τιμολόγηση, αποζημίωση, επιβάρυνση ασθενούς κ.λπ.)».
Ψυχιατρική μεταρρύθμιση και αποασυλοποίηση. Πού βρισκόμαστε; Θα κλείσουν τελικά τα ψυχιατρεία και αν ναι, τι θα γίνει με τους ανθρώπους που νοσηλεύονται;
«Η ψυχιατρική μεταρρύθμιση θα ολοκληρωθεί, παρά τις δυσκολίες και καθυστερήσεις λόγω των μέτρων λιτότητας, με τον μετασχηματισμό του ασύλου και των ειδικών ψυχιατρικών νοσοκομείων. Αυτό βέβαια προϋποθέτει τη σταδιακή ανάπτυξη ψυχιατρικών κλινικών και τμημάτων οξέων στα γενικά νοσοκομεία, την ίδρυση νέων στεγαστικών δομών στην κοινότητα και την ενίσχυση των πρωτοβάθμιων υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Ετοιμάζουμε με το υπουργείο Εργασίας κοινό στρατηγικό σχέδιο για την αποασυλοποίηση – αποϊδρυματοποίηση που θα αφορά και τις προνοιακές δομές. Εχουμε εντάξει στο ΕΣΠΑ δομές που υπηρετούν αυτόν τον στόχο και ενισχύουμε στοχευμένα τα σημερινά τμήματα με γιατρούς και λοιπό προσωπικό, ενώ ιδιαίτερη έμφαση δίνουμε στην αξιοπρέπεια των ασθενών μέσα από τις Επιτροπές Προστασίας των Δικαιωμάτων των ληπτών υπηρεσιών ψυχικής υγείας. Η ψυχιατρική μεταρρύθμιση έχει επανεκκινηθεί».
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
