Υπάρχουν σταθεροί τόποι. Τόποι γης. Με χώμα και πέτρες. Με θάλασσες και κάμπους. Τόποι γενέθλιας αναφοράς.
Υπάρχουν σταθεροί τόποι. Τόποι ιδεών. Βιωμάτων. Αγώνων. Ιστορίας. Τόποι συνείδησης.
Οι σταθεροί τόποι είναι η αφετηριακή και κινητήρια θέση μας. Γύρω τους υπάρχει ο θεμελιακός πυρήνας της ύπαρξής μας.
Η συζήτηση για το Σκοπιανό που επανέρχεται με προβληματισμό, ένταση και κραυγές ανακινεί αυτό το θεμελιακό, ακρογωνιαίο στοιχείο.
Τα δεδομένα της σημερινής κατάστασής μας είναι γνωστά. Και μόνο μέσα από την επίγνωση της πραγματικής ζωής, την επίγνωση του παρόντος μας, κατανοείται καλύτερα η αδυναμία χειρισμού των θεμάτων που συνδέονται και με εμάς και με τον κόσμο, όπως αυτό του Σκοπιανού –ή όπως το ονομάσουμε.
Ο ελληνικός λαός σήμερα είναι ένας λαός αποξενωμένος από τον εαυτό του. Σε απόσταση από την ίδια του τη ζωή. Σε αδυναμία διάκρισης του ασήμαντου από το σημαντικό. Αυτή η αδυναμία διάκρισης είναι η καρδιά της παρακμής του. Η αλλοίωση που προκύπτει εκδηλώνεται στην καθημερινή ζωή ως αδιαφορία για τα σημαντικά.
Αδιαφορεί για το περιβάλλον και τη φύση. Τη φύση μέσα στην οποία ζει, τον φιλοξενεί και τον τρέφει. Κανονικός καταπατητής του τόπου του, πληγώνει με κάθε τρόπο το σώμα της χώρας του. Το κάλλος της είναι τουριστικό προϊόν. Και η θαυματοποιητική λειτουργία της φύσης δεν τον αγγίζει και δεν τον αφορά.
Αδιαφορεί για τον νόμο και την αξία του. Αδιαφορεί γα τις προϋποθέσεις της αξιοπρεπούς, δημοκρατικής και ελεύθερης συνύπαρξης. Ετσι ο νόμος, ως όπλο του αδυνάτου, έχει ήδη νεκρωθεί. Από την αναξιοκρατία που ο λαός χειροκρότησε μέχρι την καθημερινή ανομία που δυναμώνει και στηρίζει με την καθημερινή στάση του.
Αδιαφορεί για το δημόσιο σχολείο και τη σταθερή επί χρόνια τώρα υποβάθμισή του. Προσπερνώντας με την καθυστερημένη συνείδησή του την ανάγκη της γνώσης, της κριτικής σκέψης και της πολύμορφης συνάντησης με τον στοχασμό και τη σκέψη. Πρόταξε άλλα αγαθά. Συμβιβάστηκε με την υλική βελτίωση της ζωής του, θεωρώντας γραφικές τέτοιες αναζητήσεις. Συνακόλουθα αδιάφορο τον άφησε και τον αφήνει το ζήτημα της ελληνικής γλώσσας, του εκφυλισμού της, της υποβάθμισης της αξίας της, ως στοιχείου της ταυτότητας μιας κοινότητας ανθρώπων.
Αυτός ο αλλοτριωμένος σύγχρονος Ελληνας διαμόρφωσε μια σχέση προτεραιότητας με τις προϋποθέσεις της υλικής του ευμάρειας. Η άκοπη σχετικά και σε γραμμική εξέλιξη μετά το 1974 διαρκής βελτίωση της καθημερινής ζωής θεωρήθηκε αυτονόητο δικαίωμα, διαρκές και αιώνιο. Η συζήτηση για τις προϋποθέσεις της διάρκειας αυτής της κατάστασης ήταν για τον λαό μια εχθρική υπόθεση, την είδε σαν απειλή και καταψήφιζε κάθε τολμηρό ψιθυριστή της αλήθειας.
Ετσι προέκυψαν στον χρόνο μια στάση και μια συμπεριφορά που απόλυτα τον εκφράζουν: o ελληνικός λαός είναι οπαδός των προβλημάτων και εχθρός των λύσεων. Πρόκειται για μια ανώτερη μέθοδο αυτοκαταστροφής. Και περαιτέρω βύθισης στην παρακμή και στην αλλοίωση που εκφράζεται με την εύκολη αποδοχή του ψεύδους και ταυτόχρονα την αδιαμαρτύρητη αποδοχή των πικρών καρπών του.
Αποξενωμένος από τον εαυτό του και αλλοιωμένος στην πορεία, ηχεί παράδοξο και παράλογο για αυτόν κάθε αίτημα που τον καλεί όλα να γίνουν από την αρχή. Να στοχαστεί την πορεία του, να αξιοποιήσει την εμπειρία του, να ανασυνταχθεί πολιτικά και να αναζητήσει περιεχόμενο και νόημα στη σχέση του με τον εαυτό του και στη σχέση του με τον κόσμο.
Οπως σε κάθε εποχή παρακμής και κρίσης, το ζήτημα αυτό επανέρχεται πάντοτε με την ίδια μορφή. Είναι η σχέση με την ευθύνη. Και ευθύνη σημαίνει: συνειδητοποίηση των συνθηκών, επίγνωση των δυσκολιών, αποδοχή του κόστους και των κινδύνων, προσπάθεια και δοκιμασία στον μακρύ ιστορικό χρόνο.
Αυτές είναι οι προϋποθέσεις της ατομικής και συλλογικής αξιοπρέπειας και ελευθερίας.
Διαφορετικά κανένα στιγμιαίο συλλαλητήριο δεν φέρνει σωτηρία.
Ο κ. Λευτέρης Κουσούλης είναι πολιτικός επιστήμονας.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
