Η πολυσυζητημένη μεταρρύθμιση της ευρωζώνης είναι απίθανο να δει το φως της ημέρας προτού αναλάβει μια νέα Ευρωπαϊκή Επιτροπή και ένα νέο Ευρωκοινοβούλιο στα τέλη του 2019. Ακόμα και μετά από αυτό, ίσως να μη συμβεί καθόλου. Αυτό είναι το σκοτεινό αλλά ρεαλιστικό σενάριο για το οποίο μιλάνε όλο και περισσότεροι ευρωπαίοι αξιωματούχοι, που εξετάζουν τις πολιτικές και τεχνικές δυσκολίες για την επίτευξη μιας συνολικής μεταρρύθμισης, η οποία θα επιτρέψει στη νομισματική ένωση της ΕΕ να αντέξει στις μελλοντικές κρίσεις.
Πολλοί παράγοντες εμποδίζουν τη μεταρρύθμιση που προώθησε επιθετικά ο γάλλος πρόεδρος Εμανουέλ Μακρόν στους πρώτους μήνες της θητείας του. Και δεν περιλαμβάνουν μόνο το τρέχον πολιτικό κενό στη Γερμανία. Ακόμα και πριν από τις δυσκολίες στις συνομιλίες των γερμανικών κομμάτων για τον νέο κυβερνητικό συνασπισμό, το Βερολίνο είχε οργανώσει την άμυνά του απέναντι στις γαλλικές προτάσεις. Και ο ίδιος ο Μακρόν φαίνεται να έχει χάσει το αρχικό, έντονο ενδιαφέρον για την πρωτοβουλία του. Τέλος, το πιεστικό εκλογικό χρονοδιάγραμμα στην ΕΕ δυσχεραίνει μια σοβαρή συζήτηση για την ευρωζώνη τους ερχόμενους μήνες.
«Ολο αυτό το επεισόδιο μπορεί να φανεί στο μέλλον σαν η γιγαντιαία χαμένη ευκαιρία της Ευρώπης» είπε ένας ανώτερος υπάλληλος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, λίγες μέρες μετά τη δημοσίευση από την Κομισιόν του δικού της σχεδίου μεταρρύθμισης της ευρωζώνης, που είναι μια απόπειρα να γεφυρωθούν οι διαφορές μεταξύ του Παρισιού και του Βερολίνου επί του θέματος.
Το πρώτο θύμα της νέας, πιο νηφάλιας διάθεσης φαίνεται να είναι η ιδέα του Μακρόν για έναν κοινό υπουργό Οικονομικών της ευρωζώνης, ο οποίος θα είναι επιφορτισμένος με τη διαχείριση κάποιας μορφής κοινού προϋπολογισμού.
Σε δύο συνεντεύξεις, ο γάλλος υπουργός Οικονομικών Μπρουνό Λεμέρ υποβάθμισε την ιδέα στον καθορισμό των προτεραιοτήτων της Γαλλίας.
«Πρέπει να προχωρήσουμε σταδιακά» δήλωσε στην εφημερίδα «Les Echos», προσθέτοντας ότι η δημιουργία της θέσης του κοινού υπουργού Οικονομικών θα πρέπει να γίνει μόνο μετά την ολοκλήρωση της τραπεζικής ένωσης της ευρωζώνης, τη μεταρρύθμιση του ταμείου διάσωσης και τη δημιουργία μιας «ικανότητας αντίδρασης» στις κρίσεις.
«Πιστεύουμε ότι [ο προϋπολογισμός της ευρωζώνης και ο υπουργός Οικονομικών] θα πρέπει να είναι πραγματικά το τελευταίο βήμα» δήλωσε ξανά ο Λεμέρ σε συνέντευξη στο Bloomberg.
«Θυμηθείτε επίσης ότι στο σημερινό γερμανικό πολιτικό κενό δεν θέλουμε να φαίνουμε υπερβολικά πιεστικοί, κάτι που θα μπορούσε να γίνει μπούμερανγκ» προειδοποίησε ένας γάλλος αξιωματούχος του υπουργείου Οικονομικών.
Στο Παρίσι δημιουργεί κάποια ελπίδα το γεγονός ότι οι Σοσιαλδημοκράτες του SPD έχουν ξεκινήσει συνομιλίες συνασπισμού με την καγκελάριο Μέρκελ. Οι απόψεις του SPD για την Ευρώπη φαίνονται πιο κοντά σε αυτές του Μακρόν από ό,τι των συντηρητικών του CDU της καγκελαρίου.
Αλλά όπως προειδοποίησε και ένας ευρωπαίος διπλωμάτης: «Το SPD βρίσκεται σε συμμαχία με τη Μέρκελ τα τελευταία τέσσερα χρόνια, και οι Σοσιαλδημοκράτες το πλήρωσαν στις εκλογές. Γιατί, λοιπόν, ελπίζει ο Μακρόν ότι η επιρροή τους θα αυξηθεί στη μελλοντική κυβέρνηση;».
Ακόμα και όταν αναλάβει μια νέα κυβέρνηση στο Βερολίνο –κάτι που δεν αναμένεται πριν από τον Φεβρουάριο ή τον Μάρτιο στην καλύτερη περίπτωση –ένας άλλος ανώτατος αξιωματούχος του γαλλικού υπουργείου Οικονομικών ομολογεί ότι «το σφιχτό εκλογικό χρονοδιάγραμμα» θα εμποδίσει κάθε σημαντική πρόοδο. Πολλά θα πρέπει να πραγματοποιηθούν προτού η Επιτροπή και το Ευρωκοινοβούλιο εισέλθουν στην προεκλογική περίοδο, πριν από τις κάλπες της άνοιξης του 2019.
Ακόμα και αν η συζήτηση για τη μεταρρύθμιση της ευρωζώνης προχωρήσει με κάποιον τρόπο, «τους τελευταίους μήνες του 2018, η Ευρώπη θα έχει πολλά να προετοιμάσει σχετικά με το Brexit για να δώσει μεγάλη προσοχή στα προβλήματα της νομισματικής ένωσης» λέει αξιωματούχος της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας. Ο όγκος των νομοθετικών και κανονιστικών εργασιών που πρέπει να γίνουν για να τεθούν σε ισχύ οι πιθανές συμφωνίες μεταξύ του Ηνωμένου Βασιλείου και της ΕΕ θα απορροφήσει όλον τον χρόνο και την ενέργεια, πρόσθεσε.
Μπορεί η μεταρρύθμιση να αναληφθεί αργότερα, στο πλαίσιο της νέας Επιτροπής και του νέου Ευρωκοινοβουλίου;
Ενας ανώτερος αξιωματούχος της Επιτροπής έχει αμφιβολίες και για αυτό. «Η πιθανότητα είναι ότι οι συντηρητικοί θα κερδίσουν το 2019» λέει. «Υπάρχουν, βεβαίως, διαφορές μεταξύ των χωρών, αλλά η μεταρρύθμιση της ευρωζώνης δεν είναι η προτεραιότητα στην ατζέντα τους».
Αυτό, πρόσθεσε, σημαίνει ότι η επόμενη μεγάλη κρίση θα πρέπει να αντιμετωπιστεί και πάλι με αυτοσχεδιασμό κάτω από την πίεση των αγορών.

HeliosPlus