Τρομάζει τον OPEC το ράλι των τιμών του «μαύρου χρυσού»

Στα υψηλότερα επίπεδα της τελευταίας τριετίας έφθασαν την περασμένη εβδομάδα οι τιμές του πετρελαίου στις διεθνείς αγορές δημιουργώντας πονοκεφάλους σε ιδιοκτήτες ΙΧ, διαχειριστές πολυκατοικιών και όσους, τέλος πάντων, καταναλώνουν υδρογονάνθρακες σε χώρες με βαριά φορολόγηση, όπως είναι η Ελλάδα. Το brent άγγιξε τα 70 δολάρια το βαρέλι ανησυχώντας ακόμα και τον ίδιο τον OPEC που φοβάται ότι η «υπερθέρμανση» της αγοράς θα ευνοήσει τους παραγωγούς σχιστολιθικού πετρελαίου, ότι η συνολική παγκόσμια παραγωγή θα εκτιναχθεί στα ύψη και ότι μοιραία οι τιμές θα καταρρεύσουν –την άνοιξη πιθανότατα, που πέφτει κάθετα η ζήτηση για πετρέλαιο θέρμανσης στο βόρειο ημισφαίριο.

Είναι όντως μεγάλες οι διακυμάνσεις των τιμών του πετρελαίου το τελευταίο χρονικό διάστημα. Τον περασμένο Ιούλιο βρίσκονταν στα 45 δολάρια το βαρέλι, την άνοιξη του 2016 είχαν πέσει κάτω από τα 30 δολάρια, ενώ στις αρχές του καλοκαιριού του 2014 ξεπερνούσαν τα 115 δολάρια! Καθώς το τελευταίο εξάμηνο οι τιμές εκτινάχθηκαν κατά 55,5% υψηλότερα (σε βάθος διετίας η αύξηση φτάνει το 133%), εύλογα γεννάται το ερώτημα αν η αγορά έχει «πιάσει ταβάνι» ή αν το ενεργειακό κόστος θα συνεχίσει την ανιούσα. Και, ως γνωστόν, οι τιμές ενέργειας επηρεάζουν άμεσα το κόστος ζωής, κυρίως όταν οι τάσεις στις διεθνείς αγορές είναι ανοδικές και μεταφέρονται δίχως χρονοτριβές στα πρατήρια καυσίμων.

Αρχίζοντας από το μέσον, θα μπορούσαμε να αποδώσουμε την κούρσα του τελευταίου εξαμήνου στην πρωτοφανή, είναι αλήθεια, συμφωνία των κρατών-μελών του OPEC με τις εκτός Οργανισμού πετρελαιοπαραγωγές χώρες για περιορισμό της παραγωγής προκειμένου να ανακάμψουν οι τιμές. Στα τέλη της περασμένης χρονιάς ο OPEC ανακοίνωσε ότι θα διατηρήσει καθ’ όλη τη διάρκεια του 2018 την παραγωγή του στα 1,8 εκατ. βαρέλια την ημέρα, ώστε να αποτραπεί η υπερπροσφορά και να διατηρηθούν οι τιμές σε ένα επίπεδο 50-60 δολαρίων το βαρέλι.

Το επίπεδο αυτό είναι ιδανικό για τα συμφέροντα του πετρελαϊκού καρτέλ, διότι όταν οι τιμές σκαρφαλώνουν πάνω από τα 60 δολάρια αρχίζει να γίνεται συμφέρουσα η παραγωγή πετρελαίου διά της μεθόδου της υδραυλικής ρωγμάτωσης, που επιτρέπει την άντληση πετρελαίου από σχιστολιθικά πετρώματα. Σημειωτέον ότι μεγάλες πετρελαϊκές εταιρείες του πλανήτη, όπως οι αμερικανικές Exxon Mobil, Chevron Corp., ConocoPhillips, αλλά και η ολλανδοβρετανική Royal Dutch Shell, έχουν ξεκινήσει να επενδύουν μεγάλα ποσά στην άντληση σχιστολιθικού πετρελαίου και ως εκ τούτου δεν έχουν να φοβηθούν τίποτε από τις ανατιμήσεις του «μαύρου χρυσού».

Δεν συμβαίνει το ίδιο με τις χώρες της Μέσης Ανατολής, της Λατινικής Αμερικής και βεβαίως τη Ρωσία, οι οικονομίες των οποίων εξαρτώνται κατά έναν μεγάλο βαθμό (έως και απολύτως) από τις εξαγωγές πετρελαίου και υδρογονανθράκων εν γένει που έχουν στο υπέδαφός τους. Γι’ αυτό ο OPEC εμφανίζεται θορυβημένος από την εξάμηνη κούρσα της πετρελαϊκής αγοράς, την οποία οι ειδικοί αποδίδουν, πέρα από τον περιορισμό της πετρελαϊκής προσφοράς, και στις πρωτοφανείς μεταρρυθμίσεις του πρίγκιπα Μοχάμαντ μπιν Σαλμάν στη Σαουδική Αραβία, στις διαδηλώσεις κατά του θεοκρατικού καθεστώτος του Ιράν, στην επέλαση του χειμώνα στο βόρειο ημισφαίριο και βεβαίως στην ανάκαμψη της παγκόσμιας οικονομίας και κατά συνέπεια στην τόνωση της ζήτησης για ενέργεια, που ροκανίζει τα πετρελαϊκά αποθέματα.

Ανατρέχοντας πίσω στον χρόνο διαπιστώνει ωστόσο κάποιος ότι οι νόμοι της προσφοράς και της ζήτησης δεν ισχύουν απόλυτα στην παγκόσμια πετρελαϊκή αγορά. Διαπιστώνει, για την ακρίβεια, ότι αυτοί καταστρατηγούνται εύκολα από τη «διεθνή της κερδοσκοπίας». Από τον διεθνή επενδυτικό τζόγο δηλαδή, ο οποίος καταφεύγει κατά καιρούς στις αγορές παραγώγων για να «κάνουν παιχνίδι». Και η πετρελαϊκή αγορά είναι μια αγορά προθεσμιακών συμβολαίων που προσφέρεται για τζόγο.

Η συγκεκριμένη συγκυρία όμως ευνοεί άραγε τον τζόγο στις αγορές παραγώγων; Η απάντηση στο ερώτημα αυτό είναι αρνητική. Και αυτό επειδή τα διεθνή χρηματιστήρια πηγαίνουν «σφαίρα», με τους γενικούς δείκτες να καλπάζουν από ρεκόρ σε ρεκόρ. Εκεί «παίζεται» το πολύ χρήμα και όχι στις αγορές παραγώγων, στον χρυσό και εν γένει στα λεγόμενα «ασφαλή καταφύγια». Διότι και οι αγορές πετρελαίου λειτουργούν ως «ασφαλές καταφύγιο» για τους επενδυτές, αλλά μόνο σε περιόδους οικονομικής και γεωπολιτικής αβεβαιότητας. Οχι σε καιρούς «ηλιόλουστους», σαν κι αυτούς που ζούμε, που το παιχνίδι παίζεται σε άλλα γήπεδα, καλοκαιρινά.