Ολοκαύτωμα

Από τις 20 ως τις 30 Ιανουαρίου, η Εθνική Βιβλιοθήκη της Ελλάδος διοργανώνει στη νέα της έδρα, στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος, ένα ενδεκαήμερο αφιέρωμα στο Ολοκαύτωμα του ελληνικού αλλά και του ευρωπαϊκού εβραϊσμού. Αρχίζουμε πλέον να μιλάμε ως κοινωνία αλλά και να «αναμετριόμαστε ηθικά» (δεν έχουν σημασία τα ποσοτικά στοιχεία) με ένα από τα μείζονα γεγονότα του 20ού αιώνα, που άλλαξαν για πάντα την Ιστορία αλλά και τον τρόπο με τον οποίο βλέπουμε το καλό και το κακό. Πληθαίνουν και οι εκδόσεις. Τις τελευταίες ημέρες έχουμε, εκτός από τη συγκλονιστική «Λούνα» της Ρίκας Μπενβενίστε, την ανασύσταση της βιογραφίας μιας «ανώνυμης» Εβραίας της Θεσσαλονίκης που επιβίωσε από τα στρατόπεδα (Πόλις), και τη μαρτυρία, με δοκιμιακά στοιχεία, της Ραχήλ Χασίδ-Καλαντζοπούλου «Εδώ δεν έχει γιατί» (εκδόσεις Ποταμός, πρόλογος Φραγκίσκη Αμπατζοπούλου).

Την ευθύνη για τις εκδηλώσεις στην Εθνική Βιβλιοθήκη έχει ο Σταύρος Ζουμπουλάκης, πρόεδρος του Εφορευτικού Συμβουλίου της, ο οποίος διοργάνωσε και το ενδεκαήμερο αφιέρωμα. Ο Ζουμπουλάκης είναι ένα παράδειγμα διανοουμένου που προάγει συστηματικά τον διάλογο, την ανεκτικότητα, τον στοχασμό σε θέματα θρησκείας και πολιτικής, τη μελέτη της εβραϊκότητας στη λογοτεχνία κ.ά., και είναι ο μεταφραστής των τεσσάρων ταλμουδικών μελετών του γαλλοεβραίου φιλοσόφου Εμανυέλ Λεβινάς.

Εκθέσεις, ταινίες αλλά και μουσικές παραστάσεις αποτελούν τον κορμό των εκδηλώσεων. Ολο το ενδεκαήμερο θα λειτουργεί στον Πύργο των Βιβλίων, από τις 9 το πρωί ως τις 9 το βράδυ, έκθεση προσωπικών μαρτυριών από το Εβραϊκό Μουσείο Ελλάδος, εμπλουτισμένη με βιβλία από τις συλλογές της Εθνικής Βιβλιοθήκης. Από τις ταινίες ξεχωρίζω δύο ντοκιμαντέρ ελληνικού ενδιαφέροντος: τον «Συναγωνιστή» του Ντάβιντ Γαβριηλίδη, όπου αξιοποιούνται 17 βιντεοσκοπημένες προφορικές μαρτυρίες ανδρών και γυναικών, από διάφορες εβραϊκές κοινότητες της χώρας, που συμμετείχαν στην Εθνική Αντίσταση, και το «Τραγούδι της ζωής» του Τώνυ Λυκουρέση για την ιστορία της διάσωσης ολόκληρης της εβραϊκής κοινότητας Ζακύνθου. Στο πρόγραμμα, και το αξεπέραστο ντοκιμαντέρ «Σοά» του Κλοντ Λανζμάν. Η Βιβλιοθήκη, σε συνεργασία με τη Λυρική Σκηνή, θα παρουσιάσει την Κυριακή 28 Ιανουαρίου μουσική από τα στρατόπεδα.

Τελικά ένα τολμηρό ενδεκαήμερο γνώσης και διαλόγου.