Η Ιταλία ανέκαθεν αποτελούσε την πιο απρόβλεπτη χώρα του ευρωπαϊκού Νότου, με μια πολιτική σκηνή πλούσια σε εκπλήξεις και ανατροπές. Στην πραγματικότητα, σε θεσμικό επίπεδο η αστάθεια είναι χρόνια τώρα η μοναδική σταθερά στα πολιτικά δρώμενα και τα πιο απίθανα σενάρια είναι πιθανόν να συμβούν.Κατά μέσο όρο κάθε ενάμιση χρόνο οι Ιταλοί αλλάζουν κυβέρνηση: από το 1946 ως και σήμερα 63, ίσως και περισσότερες κυβερνήσεις… Και οι ίδιοι έχουν χάσει το μέτρημα, ενώ οι –κατά παράδοση –χρονοβόρες πολιτικές ζυμώσεις για σχηματισμό κυβέρνησης έχουν ουκ ολίγες φορές θέσει τη χώρα σε «κενό».
Ετσι το γεγονός ότι κανένας δεν μπορεί να προβλέψει πώς θα διαμορφωθεί το πολιτικό σκηνικό στις εκλογές της 4ης Μαρτίου –οι οποίες θα αναδείξουν τα δύο σώματα του Κοινοβουλίου -, αλλά και το εάν οι κάλπες θα ξαναστηθούν σύντομα εκ νέου, δεν εκπλήσσει κανέναν.
Το καινούργιο εκλογικό σύστημα που προσφάτως εγκρίθηκε από το Κοινοβούλιο δεν εξυπηρετεί την ανάδειξη ξεκάθαρου νικητή, αντίθετα, ευνοεί τις συμμαχίες των πολιτικών δυνάμεων, γεγονός που καθιστά a priori το σταυρόλεξο για δυνατούς λύτες ακόμα δυσκολότερο.
Συνολικό βραχυκύκλωμα
Τα κύρια χαρακτηριστικά αυτής της εκλογικής μάχης συνοψίζονται στα εξής: κανένας από τους τρεις βασικούς πόλους, δηλαδή Κεντροαριστερά, Κεντροδεξιά και Κίνημα Πέντε Αστέρων, δεν διασφαλίζει απόλυτη πλειοψηφία. Ο νεαρός πρώην πρωθυπουργός Ματέο Ρέντσι φαίνεται ότι θα είναι ο μεγάλος χαμένος, με το Δημοκρατικό Κόμμα (PD) να είναι στην πιο δύσκολη φάση που έχει βρεθεί στη διάρκεια της κοινοβουλευτικής θητείας του. Σταδιακή και σταθερή αύξηση σημειώνει η δεξιά Forza Italia του εφτάψυχου Σίλβιο Μπερλουσκόνι, με τον ίδιο τον 81χρονο Καβαλιέρε να επιστρέφει ως ρυθμιστής των εξελίξεων. Ενώ το λαϊκίστικο Κίνημα Πέντε Αστέρων –με υποψήφιο πρωθυπουργό όχι τον κωμικό πρώην τηλεστάρ ηθοποιό Μπέπε Γκρίλο αλλά τον αντιπρόεδρο της Βουλής, 31χρονο Λουίτζι ντι Μάιο –είναι η πρώτη πολιτικά δύναμη στις δημοσκοπήσεις, αποδεικνύοντας τελικά ότι δεν ήταν μια πρόσκαιρη πολιτική έκλαμψη αγανάκτησης που γεννήθηκε μέσα στην κρίση αλλά ένα κίνημα που ήρθε για να μείνει.
Σύμφωνα λοιπόν με τις τελευταίες σφυγμομετρήσεις, το κεντροαριστερό Δημοκρατικό Κόμμα του Ματέο Ρέντσι βρίσκεται στο δημοσκοπικό ναδίρ του, λίγο κάτω από το 23%, και χάνει συνεχώς έδαφος, η συμμαχία της Forza Italia, της ξενοφοβικής ακροδεξιάς Λέγκας του Βορρά και των επίσης ακροδεξιών «Αδελφών της Ιταλίας» αγγίζει συνολικά το 34,5%, ενώ το Κίνημα Πέντε Αστέρων έχει τη μεγαλύτερη υποστήριξη, φθάνοντας ακόμα και στο 28,5%. Γύρω στο 7% κινείται η Αριστερά που κατεβαίνει με κοινό ψηφοδέλτιο κινημάτων υπό την ηγεσία του πρώην δικαστικού, προέδρου της Γερουσίας Πιέτρο Γκράσο.
Οι μετεκλογικές επιλογές θεωρητικά είναι τρεις, υπάρχουν όμως πολλά εμπόδια. Είτε μια δεξιά και ακροδεξιά συμμαχία της Forza Italia με τη Λέγκα του Βορρά και τα «Αδέλφια της Ιταλίας», είτε ένας μεγάλος συνασπισμός ανάμεσα στη Forza Italia του Μπερλουσκόνι και στο Δημοκρατικό Κόμμα του Ρέντσι (σχεδόν απίθανη), ενώ η τρίτη έχει να κάνει με το Κίνημα Πέντε Αστέρων, το οποίο ωστόσο αναμένεται να αρνηθεί να συνάψει συμμαχίες.
Υπό αυτό το πρίσμα, η Ιταλία προετοιμάζεται να βιώσει για πολλοστή φορά μια περίοδο μετεκλογικής αβεβαιότητας, με το σενάριο μάλιστα διενέργειας επαναληπτικών εκλογών να φαντάζει η πιθανότερη επιλογή.
Σκληρός Μάρτιος στη Ρώμη
Σύμφωνα με το αμερικανικό πρακτορείο Bloomberg η αναμέτρηση της 4ης Μαρτίου για την τρίτη μεγαλύτερη οικονομία της ζώνης του ευρώ θα αποτελέσει αναμφίβολα ένα crash test αναφορικά με τη διφορούμενη σχέση της χώρας με το ενιαίο νόμισμα, το δυσθεώρητο δημόσιο χρέος, το οποίο φθάνει το 132% του ΑΕΠ –το δεύτερο υψηλότερο στην ευρωζώνη ύστερα από αυτό της Ελλάδας -, αλλά και ένα άκρως προβληματικό τραπεζικό σύστημα που πασχίζει καιρό τώρα να αποτινάξει τα τοξικά περιουσιακά στοιχεία.
Οπως αναφέρουν παρατηρητές, κανένα από τα βασικά κόμματα δεν φαίνεται να δίνει λύσεις σε αυτά τα προβλήματα, και μάλιστα οι προεκλογικές δεσμεύσεις τους ενδέχεται να επιδεινώσουν ακόμα περισσότερο το πρόβλημα: μείωση φορολογίας υπόσχονται Δημοκρατικό Κόμμα και Λέγκα του Βορρά, εισαγωγή καθολικού βασικού εισοδήματος το Κίνημα Πέντε Αστέρων, αύξηση του κατώτατου μισθού στα 1.000 ευρώ η Forza Italia.
Οι αγορές ανησυχούν όχι μόνο για την προοπτική μη σχηματισμού κυβέρνησης αλλά και για την απειρία των Πέντε Αστέρων σε περίπτωση που κυβερνήσουν, με την πιθανότητα ενός συμβουλευτικού δημοψηφίσματος για την παραμονή ή την έξοδο από το ευρώ να μην έχει αποκλειστεί, μολονότι ο Ντι Μάιο επαναλαμβάνει ότι θα είναι η ύστατη λύση αν η Ευρώπη δεν ακούσει τις αξιώσεις για αλλαγή ρότας.
Το Βατερλώ του πρώην πρωθυπουργού
Την ίδια ώρα ο 42χρονος Ρέντσι, ο οποίος εμφανίστηκε πριν από τέσσερα χρόνια στην πολιτική σκηνή με στόχο να στείλει στο σπίτι την παλαιά φρουρά, κινδυνεύει με πολιτικό αφανισμό. Το Δημοκρατικό Κόμμα περνά βαθιά κρίση – μόλις προ μηνός ο νυν υποψήφιος ηγέτης του χώρου της Αριστεράς Πιέτρο Γκράσο γύρισε την πλάτη στον Ρέντσι, εγκαταλείποντας το κόμμα και καταγγέλλοντάς τον ότι έχει απομακρυνθεί από την ιδεολογική του ταυτότητα.
Πέρα από την εσωκομματική αμφισβήτηση και το ξήλωμα του πουλόβερ – προσφάτως και ο Μάσιμο ντ’ Αλέμα και ο Πιερλουίτζι Μπερσάνι τον εγκατέλειψαν δημιουργώντας το κίνημα «Αρθρο 1, Προοδευτικοί και Δημοκράτες» – οι ψηφοφόροι έχουν πάψει να συγκινούνται από τον πρώην πρωθυπουργό. Είναι χαρακτηριστικό ότι στις πρόσφατες περιφερειακές εκλογές της Σικελίας, το Δημοκρατικό Κόμμα δεν ξεπέρασε το 18%, ενώ στις βουλευτικές της 4ης Μαρτίου οι δημοσκοπήσεις το δείχνουν να μην καταφέρνει αξιόλογες επιδόσεις πλην της Φλωρεντίας και της Μπολόνια, παραδοσιακών κάστρων του πάλαι ποτέ Κομμουνιστικού Κόμματος Ιταλίας.
Η «νεκρανάσταση» του Μπερλουσκόνι
Οσο και αν φαίνεται απίστευτο, η πολιτική αντοχή του μιντιακού μεγιστάνα Μπερλουσκόνι δεν έχει προηγούμενο στα ευρωπαϊκά πολιτικά χρονικά. Ο πρωθυπουργός που τον Νοέμβριο του 2011 είχε αναγκαστεί να αποσυρθεί για να σχηματιστεί κυβέρνηση τεχνοκρατών υπό τον Μάριο Μόντι και έναν χρόνο αργότερα τον ανέτρεψε προκαλώντας πρόωρες εκλογές, επιστρέφει σήμερα στα 81 του δυναμικά στο προσκήνιο.
Εν αναμονή της ετυμηγορίας του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου Ανθρωπίνων Δικαιωμάτων που θα του επιτρέψει ή όχι να θέσει υποψηφιότητα, μετά την οριστική καταδίκη του για φορολογική απάτη που του απαγόρευσε το δικαίωμα του εκλέγεσθαι, ο Μπερλουσκόνι λαμβάνει ενεργά μέρος στην εκστρατεία, δίνοντας δυναμικό παρών με συνεντεύξεις και προεκλογικές ομιλίες. Αν και το πιθανότερο σενάριο είναι να μην καταφέρει να θέσει υποψηφιότητα, ο ίδιος λέει ότι τίποτε δεν θα τον εμποδίσει να κατέβει στο γήπεδο, ακόμα και ως προπονητής.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
