Η «Σοβιετική Ρωσία» βραβεύει τον Κουτσούμπα

Κάποτε ήταν το διεθνές Βραβείο Λένιν. Η ύψιστη διάκριση που απονεμόταν επί Σοβιετικής Ενωσης σε προσωπικότητες της πολιτικής, της τέχνης και των γραμμάτων. Μεταξύ αυτών ήταν οι Κώστας Βάρναλης, Μανώλης Γλέζος, Γιάννης Ρίτσος, Μίκης Θεοδωράκης και Χαρίλαος Φλωράκης. Τώρα είναι το βραβείο «Ο λόγος στον Λαό», με το οποίο τιμήθηκε ο γενικός γραμματέας του ΚΚΕ Δημήτρης Κουτσούμπας από τη ρωσική εφημερίδα «Σοβιέτσκαγια Ροσίγια» («Σοβιετική Ρωσία»), η οποία, αν και αυτοπροσδιορίζεται ως ανεξάρτητη λαϊκή εφημερίδα, απηχεί τις θέσεις του Κομμουνιστικού Κόμματος Ρωσικής Ομοσπονδίας (ΚΚΡΟ) και είναι η μόνη εναπομείνασα εφημερίδα στην πάλαι ποτέ ΕΣΣΔ που έχει διατηρήσει στον τίτλο της τη λέξη-προσδιορισμό «Σοβιετική».

Το βραβείο δόθηκε στον κ. Κουτσούμπα για την ομιλία του στη 19η Διεθνή Συνάντηση των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων που έγινε στην Αγία Πετρούπολη τον περασμένο Νοέμβριο σχετικά με την επικαιρότητα και την αναγκαιότητα του σοσιαλισμού 100 χρόνια μετά την Οκτωβριανή Επανάσταση και αποτελεί, κατά μια έννοια, την επιβράβευση εκ μέρους των ρώσων κομμουνιστών των θέσεων του ΚΚΕ για την υπεράσπιση της σοσιαλιστικής οικοδόμησης παρά την άδοξη κατάληξή της.

Το βραβείο καθιερώθηκε το 1992, έναν χρόνο μετά την κατάρρευση της ΕΣΣΔ, για όσους υπερασπίζονταν τις σοσιαλιστικές αξίες και τα σοβιετικά επιτεύγματα. Μάλιστα η συγκεκριμένη εφημερίδα, η οποία κυκλοφόρησε στη Σοβιετική Ενωση τον Ιούλιο του 1956, λίγο καιρό μετά το 20ό Συνέδριο του ΚΚΣΕ επί Νικίτα Χρουστσόφ που εγκαινίασε τη λεγόμενη «αποσταλινοποίηση» και ήταν το επίσημο κομματικό και κρατικό όργανο στο επίπεδο της ρωσικής ομοσπονδίας, έχει μια ενδιαφέρουσα προϊστορία, η οποία σχετίζεται με τη σκληρή διαπάλη που διεξήχθη εντός του ΚΚΣΕ την περίοδο της «περεστρόικα» του Μιχαήλ Γκορμπατσόφ (1985-1991) που οδήγησε στην κατάρρευση της σοβιετικής αυτοκρατορίας.

Η «Σοβιετική Ρωσία» έγινε το «προπύργιο» όσων ασκούσαν κριτική στις επιχειρούμενες μεταρρυθμίσεις στη σοβιετική οικονομία και κοινωνία και ανησυχούσαν για το μέλλον της Σοβιετικής Ενωσης, διαβλέποντας τον κίνδυνο ανατροπής της. Ιδιαίτερα γνωστή έγινε τον Μάρτιο του 1988, όταν δημοσίευσε ένα επικριτικό άρθρο κάποιας άγνωστης καθηγήτριας του Τεχνολογικού Ινστιτούτου του (τότε) Λένινγκραντ, της Νίνας Αντρέγεβα, μέλους του ΚΚΣΕ από το 1966, υπό τον τίτλο «Δεν μπορώ να εγκαταλείψω τις αρχές». Σε αυτό η ένθερμη κομμουνίστρια ασκούσε κριτική σε όσα λέγονταν και γράφονταν για την περίοδο του Στάλιν και γενικώς διατύπωνε την ανησυχία της για το πού οδεύει η κατάσταση.

Το κείμενό της παρουσιάστηκε ως «μανιφέστο» των δυνάμεων που αντιμάχονταν την «περεστρόικα» και προκάλεσε έντονες συζητήσεις και διαμάχες στο ΚΚΣΕ και στη σοβιετική κοινωνία. Το Ιδεολογικό Τμήμα της ΚΕ του ΚΚΣΕ κατακεραύνωσε τη «Σοβιετική Ρωσία», ενώ είχε συνεδριάσει το Πολιτικό Γραφείο του ΚΚΣΕ όπου επί μιάμιση ώρα, όπως είχε αφηγηθεί αργότερα ο τότε υπουργός Αμυνας Ντμίτρι Γιάζοφ, ο Γκορμπατσόφ μιλούσε ενώπιον των μελών του πανίσχυρου οργάνου με πάθος κατά των επιχειρημάτων που θίγονταν στο κείμενο της Αντρέγεβα, ενώ ο «αρχιτέκτονας» της «περεστρόικα» και πανίσχυρος τότε παράγοντας του ΠΓ του ΚΚΣΕ, Αλεξάντρ Γιάκοβλεφ, ανέλαβε και έγραψε αντι-άρθρο υπό τον τίτλο «Οι αρχές της περεστρόικα: επαναστατικότητα της σκέψης και της δράσης» που δημοσιεύθηκε στην εφημερίδα «Πράβντα».Η «περεστρόικα» απέτυχε και ο Γκορμπατσόφ μπήκε στη «γωνιά» της Ιστορίας, ενώ η άλλοτε παγκόσμια υπερδύναμη κατέρρευσε. Η σημαία της ΕΣΣΔ υπεστάλη από το Κρεμλίνο στις 26 Δεκεμβρίου 1991, ενώ η Νίνα Αντρέγεβα ηγήθηκε του εξωκοινοβουλευτικού Πανενωσιακού Κομμουνιστικού Κόμματος Μπολσεβίκων, μιας από τις πολλές κομμουνιστικές παραφυάδες που προέκυψαν μετά τη διάλυση του ΚΚΣΕ.

Το βραβείο πάντως που έλαβε ο κ. Κουτσούμπας για την ομιλία του στη 19η Διεθνή Συνάντηση των Κομμουνιστικών και Εργατικών Κομμάτων δεν απηχεί μόνο την υπεράσπιση εκ μέρους του των επιτευγμάτων της σοσιαλιστικής οικοδόμησης παρά τα «τραγικά λάθη και αδυναμίες που επέτρεψαν την καπιταλιστική παλινόρθωση», αλλά και τις θέσεις που διατύπωσε σχετικά με τις απόψεις που κυκλοφορούν μεταξύ των σύγχρονων κομμουνιστικών κομμάτων και οι οποίες, όπως φάνηκε, απέχουν πολύ από το να συγκλίνουν σε κάποια βασικά ζητήματα αρχών.

Γι’ αυτόν τον λόγο άλλωστε ο ίδιος απέκρουσε «τις σοσιαλδημοκρατικές αντιλήψεις διαχείρισης του καπιταλισμού» δηλώνοντας ότι στο ερώτημα «μεταρρύθμιση ή επανάσταση» η απάντηση είναι μόνο μία: «Δεν υπάρχει για την εργατική τάξη και τον λαό άλλη προοπτική πέρα από την επανάσταση, μιας και κανένα όργανο της αστικής εξουσίας δεν μπορεί να εξανθρωπιστεί».