Ανασχηματισμός ισορροπιών με το βλέμμα στις κάλπες

Ο ανασχηματισμός της κυβέρνησης και η εκπόνηση ενός εκλογικού σχεδιασμού είναι δύο από τα βασικά μελήματα του Αλέξη Τσίπρα για το διάστημα των επόμενων εβδομάδων.

Τα χρονοδιαγράμματα για το κλείσιμο της αξιολόγησης ως το τέλος του μηνός αναμένεται ότι θα καθορίσουν εν πολλοίς και το πότε θα γίνουν οι κινήσεις του Μεγάρου Μαξίμου, όπου η σκέψη βρίσκεται ούτως ή άλλως στις κάλπες, ασχέτως του αν θα αποφασιστεί πρόωρη προσφυγή σε αυτές ή θα προκριθεί η επιδίωξη της εξάντλησης της τετραετίας.

Παρά ταύτα και ενώ ο ίδιος ο Πρωθυπουργός ή οι στενοί συνεργάτες του επιμένουν –κατά τα προβλεπόμενα και αναμενόμενα –ότι δεν τίθεται ζήτημα πρόωρων εκλογών, η αγωνία των στελεχών του ΣΥΡΙΖΑ για το προσεχές διάστημα είναι μεγάλη και εμφανής.

Η διαπίστωση αυτή εδράζεται και σε ένα δεδομένο: αμέσως μετά το κλείσιμο της τρίτης αξιολόγησης έπεται η τέταρτη, η οποία είναι η κρισιμότερη. Και αυτό επειδή στο διάστημα μετά το τέλος Ιανουαρίου θα πρέπει να ληφθούν αποφάσεις για τους όρους της «μεταμνημονιακής» επιτήρησης (ή εποπτείας, όπως προτιμά να υπογραμμίζει η κυβερνητική προπαγάνδα). Υπό αυτό το πρίσμα, η αλλαγή στο κυβερνητικό σχήμα, όποτε και αν γίνει, θα έχει και εκλογικό χαρακτήρα, καθώς θεωρείται βέβαιο ότι η νέα σύνθεση θα είναι εκείνη με την οποία ο ΣΥΡΙΖΑ θα οδηγηθεί στις εκλογές.

Εν όψει αυτών, ο κ. Τσίπρας έχει ήδη αφήσει να εννοηθεί προσφάτως σε συνομιλητές του ότι ο ανασχηματισμός και οι κάλπες βρίσκονται στο μυαλό του, με τον έναν ή τον άλλον τρόπο. Ο πρώτος αναμένεται να είναι μια κίνηση «διορθωτική», όπως αναφέρουν κυβερνητικά στελέχη. Οπερ σημαίνει ότι θα πρόκειται κατά μείζονα λόγο για μια απόπειρα διατήρησης εσωτερικών ισορροπιών.

Σύμφωνα με όσα εκτιμούν πάντως στελέχη της κυβέρνησης, ο ανασχηματισμός, αφενός, δεν έχει επείγοντα χαρακτήρα και, αφετέρου, δεν αναμένεται να περιλαμβάνει κινήσεις οι οποίες θα προκαλέσουν προβλήματα ή καθυστερήσεις στη διαδικασία της τέταρτης αξιολόγησης.

Υπό το πρίσμα αυτό, κυβερνητικές πηγές επιμένουν ότι δεν θα πρέπει να αναμένονται ριζικές ανατροπές, αλλά μάλλον κινήσεις οι οποίες θα ικανοποιούν ομάδες και στελέχη που σήμερα εμφανίζονται να διαφοροποιούνται από κεντρικές επιλογές ή επιμένουν να καλούν τον κ. Τσίπρα να κάνει μια «αριστερή στροφή», με το βλέμμα στραμμένο πάντοτε στις κάλπες.

Τα υπουργεία στα οποία θα πρέπει να αναμένονται παρεμβάσεις είναι είτε κάποια από εκείνα στα οποία διαπιστώθηκε πλήρης ανεπάρκεια τους προηγούμενους μήνες (π.χ., το Ναυτιλίας και το Μεταναστευτικής Πολιτικής, όπου οι Π. Κουρουμπλής και Γ. Μουζάλας συγκεντρώνουν πολλά πυρά, εσωκομματικά και μη), ή άλλα (όπως το Οικονομίας, όπου ο Δ. Παπαδημητρίου μοιάζει να κινείται με αντίληψη ασύμβατη με τα δεδομένα της χώρας, ή το Πολιτισμού, όπου η Λυδία Κονιόρδου δεν έχει αντεπεξέλθει στις απαιτήσεις και στις συνθήκες).

Παράλληλα, κυβερνητικά στελέχη δεν αποκλείουν μετακινήσεις, με γνώμονα τις εσωκομματικές ισορροπίες (π.χ., με μια υπουργοποίηση του Ν. Φίλη) ή την επιτάχυνση κάποιων διαδικασιών (π.χ., με αναβαθμίσεις προσώπων όπως ο αναπληρωτής υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης Αλ. Χαρίτσης ή ο υφυπουργός Ανάπτυξης Στ. Πιτσιόρλας).

Ωσπου να εκδηλωθούν οι διαθέσεις του κ. Τσίπρα ως προς τις αλλαγές στο κυβερνητικό σχήμα, θα καταβάλλεται συνεχής προσπάθεια καλλιέργειας εντυπώσεων. Στο επίκεντρο θα βρίσκεται η επίπλαστη προσδοκία περί ελάφρυνσης ή ενίσχυσης των αδυνάμων και των στρωμάτων τα οποία έχουν υποστεί τις συνέπειες της εξοντωτικής φορολογικής πολιτικής των τελευταίων ετών, καθώς και ότι «έρχονται καλύτερες ημέρες». Παρά ταύτα, το μεγάλο ζήτημα για την κυβέρνηση σε αυτή την επιδίωξή της για το προσεχές διάστημα θα είναι η… πραγματικότητα. Οι βίαιες περικοπές βάσει του νόμου Κατρούγκαλου ήδη πλήττουν νέους και παλαιότερους συνταξιούχους, οι παρακρατήσεις φόρων αυξάνονται, ενώ στο πλαίσιο της τέταρτης αξιολόγησης θα πρέπει να αποφασιστεί αν άλλα μέτρα και περικοπές (μείωση αφορολογήτου κ.λπ.) θα πρέπει να επισπευσθούν και πόσο.

Η επιχείρηση αυτή της κυβέρνησης ξεδιπλώνεται όσο ο κ. Τσίπρας και οι συνεργάτες του προσπαθούν να εκμεταλλευθούν την απουσία νέας κυβέρνησης στο Βερολίνο καθώς και αυτήν του… Βόλφγκανγκ Σόιμπλε. Οπως επισημαίνουν πολιτικοί και οικονομικοί παράγοντες στην Αθήνα, όλες οι κινήσεις της ελληνικής κυβέρνησης, με τις χορηγήσεις επιδομάτων, τις προσλήψεις, τις καθυστερήσεις πληρωμών του Δημοσίου κ.ά., θα ήταν πολύ δυσκολότερο να εξαγγελθούν και να υλοποιηθούν αν ο πρώην υπουργός Οικονομικών της Γερμανίας είχε παραμείνει στη θέση του και δεν είχε καταλάβει τη θέση του προέδρου της Μπούντεσταγκ. Και είναι άγνωστο τι θα συμβεί όταν υπάρξει νέα κυβέρνηση στο Βερολίνο, καθώς και ποια στάση θα τηρήσει ο νέος υπουργός Οικονομικών.

Το κατά πόσον ο κ. Τσίπρας έχει τα περιθώρια ή τις δυνατότητες να αφήνει το πεδίο ελεύθερο στον υπουργό Αμυνας να παίζει αυτό το πολιτικό παιχνίδι θα φανερωθεί τις επόμενες εβδομάδες και αφότου εκκινήσει μια επίσημη διαδικασία με στόχο την επίλυση του ονοματολογικού. Από το σημείο εκείνο και έπειτα θα δοκιμαστούν όμως και οι υπόλοιπες πολιτικές δυνάμεις (ΝΔ και Κίνημα Αλλαγής), οι οποίες ελάχιστα περιθώρια έχουν ώστε να υιοθετήσουν μια αδιάλλακτη στάση και θα κληθούν να πάρουν θέση αναλόγως και της πρότασης που θα βρεθεί στο τραπέζι.

Σύμφωνα πάντως με εκτιμήσεις και κυβερνητικών στελεχών, ο κ. Τσίπρας είναι πιθανόν να δεχθεί πιέσεις σε περίπτωση που ο κυβερνητικός του εταίρος εμμείνει στη θέση του. Κάτι τέτοιο θα δώσει μεν μια δυνατότητα στον Πρωθυπουργό να αποπειραθεί μια εμπλοκή και της αντιπολίτευσης, όμως σε κάθε περίπτωση θα τον αποδυναμώσει και θα καταστήσει την κυβέρνηση κοινοβουλευτικά μετέωρη.