Μάλλον άκαιρη η άμεση αύξηση του κατώτατου μισθού

Η κυβέρνηση, διά στόματος Εφης Αχτσιόγλου, επανέρχεται στο θέμα αύξησης, εντός του 2018, του κατώτατου μισθού. Το έχουν σκεφθεί άραγε με ορθολογικό τρόπο ή απλώς η συγκεκριμένη εξαγγελία αποτελεί κάποιο προεκλογικό πυροτέχνημα; Mια αύξηση του κατώτατου μισθού φαίνεται λογική καθώς, σύμφωνα με στοιχεία από τη βάση δεδομένων του ΟΟΣΑ, ο κατώτατος μισθός στην Ελλάδα βρίσκεται, για το 2016, στο 33% του μέσου μισθού. Σημειώνω ότι σε άλλες χώρες της περιφέρειας ο κατώτατος μισθός (επί του μέσου μισθού) είναι υψηλότερος: ήτοι στο 42% στην Πορτογαλία και στο 39% στην Ιρλανδία. Στην Ισπανία, όμως, ο κατώτατος μισθός βρίσκεται κάπως χαμηλότερα και πιο συγκεκριμένα στο 31% του μέσου μισθού.

Τι μας λέει, όμως, η οικονομική θεωρία; Ο κατώτατος μισθός επηρεάζεται αφενός μεν θετικά από το γενικό επίπεδο μισθών και την ανταγωνιστικότητα τιμών, αφετέρου δε αρνητικά από την «απειλή» της ανεργίας και πιο συγκεκριμένα από το ύψος της ανεργίας, το οποίο υπερβαίνει το επίπεδο που συμβαδίζει με τον ρυθμό οικονομικής μας ανάπτυξης (πρόκειται περί των «καταλοίπων» της καλούμενης σχέσης Okun law). Πράγματι, ένα μακροχρόνιo μοντέλο της ελληνικής οικονομίας μας δίνει την ευκαιρία να αξιολογήσουμε κατά πόσον το επίπεδο του κατώτατου μισθού σήμερα συμβαδίζει με τις αντοχές της ελληνικής οικονομίας, ήτοι το γενικό επίπεδο μισθών, την ανταγωνιστικότητα τιμών (τιμές εισαγωγών προς εγχώριες τιμές) αλλά και την «απειλή» της ανεργίας από το 1971 ως και σήμερα. Σύμφωνα με αυτό:

1. Tην περίοδο 1971-1981, o κατώτατος μισθός βρέθηκε μέχρι και 10,5% κάτω από τις οικονομικές δυνατότητες της Ελλάδας κυρίως λόγω της «διπλής» κρίσης πετρελαίου. Μετά όμως αυξήθηκε ως και 8,4% όταν η νεοεκλεγείσα κυβέρνηση ΠαΣοΚ προχώρησε σε αυξήσεις μισθών που ήταν υπεράνω των δυνατοτήτων της οικονομίας.

2. Το 2009, ο κατώτατος μισθός κινήθηκε 2,6% πάνω από τις αντοχές της οικονομίας. Αυτό σημαίνει ότι ο κατώτατος μισθός των 751 ευρώ το 2009 (εάν και εφόσον η κυβέρνηση σκέφτεται να επαναφέρει τον σημερινό κατώτατο μισθό των 586 ευρώ σε εκείνο τον μισθό) δεν είναι το ορθό μισθολογικό επίπεδο, καθώς τα 751 ευρώ ήταν ήδη υπεράνω των δυνατοτήτων της οικονομίας!

3. Ο κατώτατος μισθός σαφέστατα υστέρησε των δυνατοτήτων της οικονομίας μας την περίοδο 2012-2014. Σε μια προσπάθεια «απόσβεσης» των απωλειών της τριετίας 2012-2014, ο κατώτατος μισθός υπερέβη κατά 1,7% το 2016 και κατά 3% το 2017 τις αντοχές μας. Καθώς λοιπόν το 2017 έκλεισε με τον κατώτατο μισθό κατά 3% υπεράνω των οικονομικών μας αντοχών, η ελληνική οικονομία δεν μπορεί να αντέξει άμεσα, από τις αρχές του 2018 δηλαδή, αύξηση του κατώτατου μισθού. Περιμένουμε το υπουργείο Εργασίας να ανοίξει τα χαρτιά του στο συγκεκριμένο θέμα.

* Ο κ. Κώστας Μήλας είναι καθηγητής και πρόεδρος του Ερευνητικού Τομέα στο Τμήμα Οικονομικών, Χρηματοοικονομικών και Λογιστικής, στο University of Liverpool.