Αναζητούν στρατήγημα για το 2018

Ο Αλέξης Τσίπρας κατέχει ήδη τον τίτλο του μακροβιότερου μνημονιακού Πρωθυπουργού· σε λίγες εβδομάδες συμπληρώνονται τρία χρόνια από την εκλογική του νίκη, τον Ιανουάριο του 2015.

Με την έλευση του 2018, ο Πρωθυπουργός, το κόμμα του, οι συνεργάτες και εταίροι του μοιραία θα αρχίσουν να «κάνουν λογαριασμό», να αναζητούν στρατήγημα και να ελπίζουν ότι θα αποφύγουν την τύχη των προκατόχων τους όταν έλθει η ώρα της κάλπης. Οι διαπιστώσεις τους, οι επιδιώξεις και φιλοδοξίες τους, αλλά κυρίως τα μελλούμενα της νέας χρονιάς, θα καθορίσουν και τις αποφάσεις για τις επόμενες κινήσεις.

Με μοναδικό επίτευγμα της εξοντωτικής πολιτικής τους το περιβόητο υπερπλεόνασμα και με τις απογοητευμένες και οργισμένες πληθυσμιακές ομάδες να πολλαπλασιάζονται, οι επιτελείς του Μεγάρου Μαξίμου και όσοι λαμβάνουν αποφάσεις στον στενό κομματικό κύκλο του ΣΥΡΙΖΑ θα κληθούν τους επόμενους μήνες –και πιθανότατα έως την άνοιξη –να καταστρώσουν ένα σχέδιο με ορίζοντα τις εκλογές.

Τα πεδία στα οποία οι σχεδιασμοί τους θα δοκιμαστούν είναι πολλά, αλλά συνοψίζονται σε τρία, τα οποία αλληλεπιδρούν και ενδέχεται να κρύβουν εκπλήξεις.

Το κεντρικό πεδίο στο οποίο ο Αλέξης Τσίπρας θα επιχειρήσει να μεταφέρει την πολιτική αντιπαράθεση την επόμενη χρονιά είναι αυτό της εξόδου από την επιτροπεία. Η εμφανής και αγωνιώδης προσπάθειά του συνοψίζεται στο να κατορθώσει κάποια στιγμή να δηλώσει: «Εγώ σας έβγαλα από τα μνημόνια». Παρά ταύτα, ο δρόμος έως εκεί φαίνεται ότι δεν θα είναι όπως θα τον επιθυμούσε ο Πρωθυπουργός.

Μεταξύ των πολιτών –και με εξαίρεση έναν σκληρό πυρήνα οπαδών του ΣΥΡΙΖΑ –είναι ήδη αισθητό ότι μια τέτοια διατύπωση δεν σημαίνει πρακτικά τίποτε.

Μεταξύ των τεχνοκρατών και των πολιτικών παραγόντων είναι ξεκάθαρο ότι, ακόμη και αν ολοκληρωθεί το τρίτο Μνημόνιο, είναι ήδη ψηφισμένο ένα τέταρτο, νέες περικοπές θα έλθουν και ότι πάντως η περιβόητη «καθαρή έξοδος» ήδη έχει θολώσει.

Η συζήτηση επ’ αυτού και με όλα τα χαρτιά της κυβέρνησης καμένα (ένταξη τραπεζών στο πρόγραμμα ποσοτικής χαλάρωσης, συζήτηση για το χρέος κ.λπ.) ακυρώνει πολλές από τις φιλοδοξίες του Μεγάρου Μαξίμου. Εξ ου και το νέο επεισόδιο της σφοδρής σύγκρουσης με τον διοικητή της Τράπεζας της Ελλάδος Γιάννη Στουρνάρα, έπειτα από την προειδοποίησή του για την αναγκαιότητα ενός προληπτικού προγράμματος στήριξης, εν είδει εγγύησης για τον δανεισμό της χώρας από τις αγορές. Η σύγκρουση αυτή αναμένεται πως θα φουντώνει όσο θα πλησιάζει η ώρα της εξόδου, με τα ερωτήματα να πληθαίνουν ως προς τη σκοπιμότητα και την αποτελεσματικότητα της τακτικής αυτής επιλογής εκ μέρους της κυβέρνησης. Σε περίπτωση δε που ο κ. Στουρνάρας, και όχι η κυβέρνηση, επιβεβαιωθεί από τις… αγορές, οι εξελίξεις ενδέχεται να είναι πολύ διαφορετικές από εκείνες που φαντάζονται στο Μέγαρο Μαξίμου.

Το δεύτερο πεδίο όπου η κυβέρνηση θα δοκιμαστεί είναι αυτό των εθνικών θεμάτων. Με την επίσκεψη Ερντογάν να παράγει ήδη αποτελέσματα, τουλάχιστον στον βαθμό που ο τούρκος πρόεδρος επανέρχεται τακτικά στις διεκδικήσεις του και στην προσπάθεια να περιγράψει μια νέα πραγματικότητα στα ελληνοτουρκικά, οι εξελίξεις στο θέμα της ονομασίας της πΓΔΜ φαίνεται πως θα φέρουν τον συνασπισμό ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ ενώπιον ιστορικών αποφάσεων.

Κατά τις εκτιμήσεις κάποιων, μια συζήτηση για λύση στο θέμα της ονομασίας των Σκοπίων θα μπορούσε να υποκρύπτει μια ενδοκυβερνητική κρίση.

Με τα δεδομένα όμως της προηγούμενης τριετίας, το ενδεχόμενο ανατροπής της κυβέρνησης από τον Πάνο Καμμένο και τους ΑΝΕΛ θα πρέπει μάλλον να αντιμετωπίζεται με επιφυλακτικότητα.

Αυτό δεν σημαίνει ότι οι ΑΝΕΛ δεν θα θελήσουν να υπηρετήσουν μια δική τους προεκλογική ατζέντα εν όψει μιας αναμέτρησης, η οποία αργά ή γρήγορα θα έλθει. Υπό αυτή την έννοια, η «κρίση» βολεύει τόσο τον κ. Τσίπρα όσο και τον κ. Καμμένο.

Το βέβαιον είναι, σύμφωνα με τα όσα αφήνουν να εννοηθούν ή αναφέρουν πολιτικοί παράγοντες στην Αθήνα, ότι ο Πρωθυπουργός θα επιχειρήσει να παρουσιάσει μια πιθανολογούμενη λύση στο Σκοπιανό ως επιτυχία, έστω και αν είναι αμφίβολη η επίδραση μιας τέτοιας εξέλιξης στις κάλπες.

Το τρίτο πεδίο στο οποίο αναμένεται να αναδειχθούν με νέα ένταση τα αδιέξοδα της κυβέρνησης είναι το εσωκομματικό. Αφότου όλες οι προεκλογικές εξαγγελίες έχουν διαψευστεί και οι άκυρες υποσχέσεις κατατρύχουν τους βουλευτές και τα στελέχη του ΣΥΡΙΖΑ, οι εκκλήσεις προς την ηγεσία της κυβέρνησης για αλλαγή και «στροφή» εν όψει εκλογών τείνουν να προσλάβουν χαρακτηριστικά απόγνωσης.

Τα νέα δεδομένα από τις αρχές του έτους και η κατάργηση της προστασίας πρώτης κατοικίας είναι ένας άγνωστος Χ της πολιτικής εξίσωσης των επόμενων μηνών. Οι εξελίξεις στο πεδίο αυτό φέρνουν τον Αλέξη Τσίπρα, τον Ευκλείδη Τσακαλώτο και τις ομάδες τους αντιμέτωπους με τα επίχειρα των πολιτικών επιλογών τους της τελευταίας τριετίας: Η διενέργεια των πλειστηριασμών π.χ. αποτελεί, αφενός, μια από τις βασικές παραμέτρους βιωσιμότητας των τραπεζών και, αφετέρου, μια από τις πλέον χαρακτηριστικές φωτογραφίες της αναξιοπιστίας του ΣΥΡΙΖΑ.

Κατά τα όσα αναφέρουν στελέχη του κόμματος, με αισθητή την αγωνία για το πολιτικό τους μέλλον, το πού θα γείρει η πλάστιγγα (στη σωτηρία των τραπεζών ή των σπιτιών), όταν έλθει η ώρα της κάλπης, είναι μάλλον προφανές. Και υπό αυτήν την έννοια, πολλοί είναι εκείνοι οι οποίοι δυσκολεύονται πλέον να υποστηρίξουν τη λογική του κ. Τσακαλώτου περί άσκησης κοινωνικής πολιτικής διά των πλειστηριασμών.

Παράλληλα με όλα αυτά, από τις αρχές του νέου έτους θα συνεχίζονται οι συγκρούσεις της κυβέρνησης με τη Δικαιοσύνη, με τα αντιπολιτευόμενα ΜΜΕ και τους εσωτερικούς εχθρούς και «συνωμότες». Θα συνεχίζονται η επιδοματική παροχολογία και οι κληρώσεις λαχνών του ΥΠΟΙΚ και θα καλλιεργείται η παραπλανητική ελπίδα ότι έπειτα από τον Αύγουστο του 2018 θα «ανοίξουν οι κάνουλες», όπως ήδη από το προηγούμενο φθινόπωρο έχει εξαγγείλει ο Αλέκος Φλαμπουράρης