Τάσεις 2018: Τεχνολογία και πετροδoλάρια αλλάζουν τον χάρτη της τέχνης

Σε δύο κυρίως παρατηρήσεις οδηγούμαστε εξετάζοντας τα απολογιστικά στοιχεία της καλλιτεχνικής δημιουργίας του 2017 αλλά και κοιτάζοντας προς το από πολλά υποσχόμενο ως πολύ αβέβαιο, λόγω των οικονομικών συγκυριών, μέλλον της: Το χρήμα, κυρίως τα «πετροδολάρια», αλλάζουν τον χάρτη δημιουργώντας –μετά τις αμύθητου πλούτου σκηνές όπερας (όπως αυτή του Ντουμπάι που εγκαινιάστηκε το 2016) και τους υπερσύγχρονους συναυλιακούς χώρους σε κράτη χωρίς παράδοση στην τέχνη του μελοδράματος και στην κλασική μουσική –τις νέες «κιβωτούς» των εικαστικών τεχνών.

Αν σε Ευρώπη και Αμερική τα μεγάλα μουσεία δίνουν αγώνα για την εξεύρεση πόρων που θα τα βοηθήσουν να συνεχίζουν τη λειτουργία και την εξελικτική πορεία τους, στην Αραβική Χερσόνησο τα εγκαίνια του Λούβρου του Αμπου Ντάμπι, αλλά και τα σχέδια για τη δημιουργία και άλλων ακόμα πιο εντυπωσιακών εκθεσιακών χώρων που θα στεγάσουν (κυρίως) έργα καλλιτεχνών της Δύσης, επιβεβαιώνουν πως στο χρηματιστήριο της τέχνης οι φιλόδοξοι εμίρηδες των πετρελαιοπαραγωγών χωρών θα παίξουν στο άμεσο μέλλον σημαντικότατο ρόλο.

Από δίπλα (και αυτή είναι η δεύτερη σημαντική, αν όχι η σημαντικότερη, παρατήρηση), η τεχνολογία με την εντυπωσιακή ανάπτυξή της και τα επιτεύγματά της έρχεται να βάλει νέους όρους στο παιχνίδι. Πώς το κάνει αυτό; Οχι μόνο αναβαθμίζοντας την τηλεοπτική ψυχαγωγία μέσα από το Internet, αλλά και φέρνοντας, πάντοτε μέσω Διαδικτύου, όλο και περισσότερες σημαντικές συναυλίες, παραστάσεις όπερας και μπαλέτου, και θεατρικές πρεμιέρες, στα σπίτια μας με πολύ φτηνό αντίτιμο ή και εντελώς δωρεάν (μέσα από το YouTube και όχι μόνο).

Γαλλία και Αραβικά Εμιράτα αποφάσισαν να δημιουργήσουν το Λούβρο του Αμπου Ντάμπι υπογράφοντας συμφωνία 1 δισ. ευρώ πριν από περίπου δέκα χρόνια. Από αυτά τα 663 εκατ. ευρώ αφορούσαν την ολοκλήρωση του έργου και τα υπόλοιπα την «ενοικίαση» του brand name «Λούβρο» ως το 2037. Επιπλέον ποσά δαπανήθηκαν για την πρόσληψη ειδικευμένου προσωπικού από τη Γαλλία, το οποίο έχει αναλάβει την επίβλεψη και τη φύλαξη των 300 έργων τέχνης που έχουν νοικιαστεί από το Λούβρο του Παρισιού, τις Βερσαλλίες, το Κέντρο Georges Pompidou και το Musée d’ Orsay. Το μουσείο που εγκαινιάστηκε πρόσφατα προβάλλεται ως ένα από τα σημαντικότερα αξιοθέατα των Αραβικών Εμιράτων. Πριν από μερικές ημέρες μάλιστα απέκτησε και έναν πολύτιμο πίνακα του Λεονάρντο ντα Βίντσι, τον «Σωτήρα του Κόσμου», έναντι 450 εκατ. δολαρίων!

Σε εκείνους (δεν ήταν λίγοι) που εξέφρασαν τις αντιρρήσεις τους για τη «μετακόμιση» του original Λούβρου και τον «δανεισμό» των έργων, οι δημιουργοί του νέου μουσείου απάντησαν κάνοντας λόγο για μια καλή ευκαιρία για «διάλογο» και για ανταλλαγή πολιτισμού ανάμεσα σε Ανατολή και Δύση. Την ίδια όμως στιγμή η μοντέρνα αλλά και υπερφίαλη κατασκευή του Ζαν Νουβέλ (υπεφίαλη όπως και άλλα αρχιτεκτονήματα που «φυτρώνουν» με εντυπωσιακούς ρυθμούς στα κράτη που πλούτισαν από το πετρέλαιο) κάνει το Λούβρο του Αμπου Ντάμπι περισσότερο σύμβολο πλούτου παρά πολιτισμού.

Οπως και αν έχει, εκτός από τα εκθέματα, εντυπωσιακό έκθεμα μοιάζει και το ίδιο το κτίριο. Στη γιγάντια κατασκευή κυριαρχεί ο διάσπαρτος από αστέρια θόλος διαμέτρου 180 μέτρων, ο οποίος καλύπτει μέρος του μουσείου δημιουργώντας εντυπωσιακά παιχνίδια με το φως. Οι εσωτερικοί εκθεσιακοί χώροι εκτείνονται σε 8.600 τ.μ. Υπάρχουν και άλλα εξαιρετικά φιλόδοξα σχέδια: στο νησί Σααντιγιάτ όπου βρίσκεται το νέο Λούβρο, ετοιμάζονται δύο ακόμα μουσεία, ένα Γκούγκενχαϊμ και το Εθνικό Μουσείο Ζαγέντ. Τα «πετροδολάρια», είπαμε…

Αν γραφτείτε στα «live streaming» της Κρατικής Οπερας της Βιέννης ως τις 6 Ιανουαρίου 2018 και για έναν χρόνο θα έχετε δωρεάν και δύο επιπλέον μήνες, δηλαδή η συνδρομή σας θα λήξει τον Μάρτιο του 2019. Γιατί και προσφορές κάνουν οι μεγάλες όπερες προκειμένου να προσελκύσουν συνδρομητές στις διαδικτυακές μεταδόσεις τους. Εναντι μικρού αντιτίμου –14 ευρώ στοίχιζε η live πρόσβαση στην παράσταση της «Arabella» του Ρ. Στράους που παίχθηκε πρόσφατα στη Βιέννη –όλο και περισσότερες όπερες παρέχουν πρόσβαση στις παραστάσεις τους στο Internet.

Κάποτε ήταν το ραδιόφωνο που μετέδιδε «ζωντανά» τις σημαντικές πρεμιέρες, μετά ήρθε η τηλεόραση, τώρα το Internet έρχεται να υποσχεθεί τη μέρα που θα βλέπουμε όποια παραγωγή θέλουμε, από όλα τα μέρη του κόσμου, καθισμένοι στην πολυθρόνα μας.

Οπως και στη μουσική, στο θέατρο, στα εικαστικά, έτσι και στη μόδα το Internet ανοίγει νέους δρόμους και νέες πόρτες: μέρα με τη μέρα όποιος θέλει μπορεί να έχει όλο και πιο εύκολη πρόσβαση μέσα από την οθόνη του υπολογιστή του στις πασαρέλες και στα ατελιέ των μεγάλων δημιουργών.

Στο μεταξύ, όσο η μόδα ανοίγεται προς τον καινούργιο, θαυμαστό κόσμο της τεχνολογίας που όρια δεν γνωρίζει τόσο περισσότερο αναζητεί και μια θέση στους χώρους όπου διαφυλάσσεται (και επαναξιολογείται) το παρελθόν, στα μουσεία: το «επώνυμο» ρούχο, οι δημιουργίες των μεγάλων μόδιστρων, προβάλλεται πλέον όλο και πιο έντονα ως είδος μουσειακό. Ετσι, οι πιο σημαντικές δημιουργίες του Ιβ Σεν Λοράν βρήκαν θέση στο ομώνυμο μουσείο του στο Παρίσι (Avenue Marceau 5), το οποίο εγκαινιάστηκε τρεις εβδομάδες μετά τον θάνατο του συντρόφου του και συνεργάτη του Πιερ Μπερζέ.

Το δεύτερο αφιερωμένο στον κορυφαίο γάλλο μόδιστρο μουσείο εγκαινιάστηκε τον περασμένο Οκτώβριο στο Μαρακές και στεγάζεται σε ένα υπερσύγχρονο κτίριο που σχεδίασε το αρχιτεκτονικό στούντιο ΚΟ, κοντά στη βίλα Μαζορέλ την οποία ο Λοράν και ο Μπερζέ είχαν αγοράσει το 1980.

Τρεις πλατφόρμες, πολλά εκατομμύρια

Η όξυνση του ανταγωνισμού ανάμεσα στις ψηφιακές πλατφόρμες τηλεοπτικού περιεχομένου είναι δεδομένη και τους τελευταίους μήνες έχει πάρει εντυπωσιακές διαστάσεις, με τα Netfilx, Amazon και Hulu να «πολεμάνε» με ένταση για την επικράτηση του ισχυρότερου. Και οι τρεις πλατφόρμες πλουτίζουν διαρκώς το πρόγραμμά τους προβάλλοντας όχι μόνο εξωτερικές παραγωγές αλλά και δικές τους, εξαιρετικά υψηλής ποιότητας σειρές που ανταγωνίζονται στα ίσα τον αμερικανικό και τον ευρωπαϊκό κινηματογράφο. Τον περασμένο Σεπτέμβριο είχε γραφτεί πως προκειμένου να αντιμετωπίζει τους «αντιπάλους» το Hulu ετοιμαζόταν να επενδύσει στο περιεχόμενό του 2,5 δισ. δολάρια! Πριν από μερικές ημέρες η Disney αγόρασε την 21st Century Fox στο αστρονομικό ποσό των 66,1 δισ. ευρώ (52,4 δισ. για τη μεταβίβαση και 13,7 δισ. για την κάλυψη ενός χρέους της εταιρείας). Στη συμφωνία περιλαμβάνεται και η μεταβίβαση των ποσοστών που είχε η FOX στη Hulu, γεγονός που θα κάνει, όπως όλα δείχνουν, τον ανταγωνισμό ακόμα και έντονο. Στο μεταξύ, και στην Ελλάδα όπου διατίθενται τα Netflix και Amazon όλο και περισσότερα νοικοκυριά στρέφονται προς το νέο αυτό είδος οικιακής ψυχαγωγίας το οποίο παρέχει έναντι μικρού αντιτίμου εκατοντάδες σειρές, κινηματογραφικές ταινίες, ντοκιμαντέρ, εκπομπές για παιδιά… Μήπως η επόμενη ημέρα του θεάματος (Netflix και Σία παρέχουν ακόμα και συναυλίες, και stand up comedy, ενώ πλουτίζουν διαρκώς το πρόγραμμά τους με νέα είδη) είναι εδώ και λέγεται ψηφιακή πλατφόρμα τηλεοπτικού περιεχομένου;