Οπερα και Χορός 2018: Μεγάλα θεάματα με σύγχρονη ματιά

Λίγο προτού το 2018 ανατείλει, μια ματιά στον προγραμματισμό των μεγάλων πολιτιστικών οργανισμών για τη νέα χρονιά έρχεται να δείξει ότι τα λεγόμενα «μεγάλα θεάματα» μέσα από τους χώρους της Οπερας και του Χορού, και δη με μια σύγχρονη ματιά, δεν θα λείψουν παρά τον συνδυασμό του απαιτητικού χαρακτήρα τους και της δύσκολης οικονομικής συγκυρίας.

Το «Ζ» του Βασίλη Βασιλικού, ένα μυθιστόρημα που προκάλεσε ιδιαίτερη αίσθηση στην εποχή του και έγινε διεθνώς γνωστό τόσο από τις πολυάριθμες μεταφράσεις του όσο και από τη μεταφορά του στον κινηματογράφο με την ομότιτλη ταινία του Κώστα Γαβρά, μπαίνει στο λυρικό ρεπερτόριο! Πρόκειται για παραγγελία της Εναλλακτικής Σκηνής της Λυρικής και η πρεμιέρα θα δοθεί στην αίθουσά της στο Κέντρο Πολιτισμού Ιδρυμα Σταύρος Νιάρχος στις 2 Μαρτίου 2018 (οι άλλες παραστάσεις έχουν προγραμματιστεί στις 3, 8, 10, 11, 15, 17, 18/3 & 14, 15, 21, 22/4).

Ο «διάλογος» με μια από τις σημαντικότερες στιγμές της σύγχρονης πολιτικής ιστορίας της χώρας, τη δολοφονία του βουλευτή της ΕΔΑ Γρηγόρη Λαμπράκη, έρχεται να καταδείξει το ενδιαφέρον της Εναλλακτικής Σκηνής της Λυρικής για ζητήματα που είναι ακόμη ανοικτά στη συνείδηση της κοινωνίας και ως εκ τούτου δεν μπορεί παρά το εγχείρημα να αναμένεται με μεγάλο ενδιαφέρον.

Τη μουσική υπογράφει ο Μηνάς Μπορμπουδάκης, συνθέτης με σημαντική διαδρομή ο οποίος εργάζεται στη Γερμανία και εν προκειμένω συνθέτει μια όπερα που εξερευνά τα ηχοτοπία της ταραγμένης δεκαετίας του ’60, βασισμένος στο λιμπρέτο του λογοτέχνη Βαγγέλη Χατζηγιαννίδη. Την ευθύνη της μουσικής διεύθυνσης έχουν ο συνθέτης και ο Νίκος Βασιλείου, τη σκηνοθεσία υπογράφει η Κατερίνα Ευαγγελάτου και συμμετέχουν έμπειροι αλλά και νεότεροι λυρικοί ερμηνευτές.

Μια παράσταση που προκάλεσε πολλές συζητήσεις στον βρετανικό Τύπο μετά την πρεμιέρα της στη Βασιλική Οπερα του Λονδίνου το 2016 θα έχουμε την ευκαιρία να παρακολουθήσουμε τον Μάρτιο του 2018 (14, 16, 17, 18, 21, 23, 24, 28/3) στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής. Ο λόγος για την αριστουργηματική «Λουτσία ντι Λαμερμούρ» του Ντονιτσέτι, ένα πραγματικό «κόσμημα» του μπελκάντο, που επιστρέφει στην ΕΛΣ ύστερα από 37 χρόνια απουσίας.

Εν προκειμένω θα παρακολουθήσουμε μια «φεμινιστική» εκδοχή του έργου, όπως η ίδια η διάσημη βρετανίδα σκηνοθέτρια Κέιτι Μίτσελ την έχει χαρακτηρίσει. Πριν από την πρεμιέρα στο Κόβεντ Γκάρντεν, οι «προειδοποιήσεις» του θεάτρου ότι η νέα παραγωγή περιλαμβάνει πολύ σεξ, αίμα και βία έκαναν πολλούς να πιστέψουν ότι το σκάνδαλο βρίσκεται επί θύραις. Ωστόσο, παρότι οι αντιδράσεις δεν έλειψαν, η πλειονότητα της κριτικής εστίασε στην επιθυμία της σκηνοθέτριας να δώσει ζωηρή φωνή στην ηρωίδα. Ως αντίστιξη στον σκοτεινό ανδροκρατούμενο κόσμο του Βορρά όπως τον φαντάστηκε ο σερ Γουόλτερ Σκοτ – στο ιστορικό μυθιστόρημα του οποίου βασίζεται το λιμπρέτο του Σαλβαντόρε Καμαράνο – η Μίτσελ φέρνει στο προσκήνιο τη γυναικεία οπτική και τοποθετεί την όπερα συνολικά στο πλαίσιο της λογοτεχνίας της εποχής, στην ατμόσφαιρα έργων όπως αυτά των αδελφών Μπροντέ. Η σκηνή του θεάτρου χωρίζεται στα δύο, επιτρέποντας στον θεατή να παρακολουθεί παράλληλα την πλοκή και την προτεινόμενη ανάγνωση.

Στις παραστάσεις της Λυρικής, τη μουσική διεύθυνση αναλαμβάνουν ο καλλιτεχνικός διευθυντής της Καμεράτα Γιώργος Πέτρου και η νέα καλλιτεχνική διευθύντρια της Κρατικής Ορχήστρας Θεσσαλονίκης Ζωή Τσόκανου. Τον ρόλο του τίτλου ερμηνεύουν οι υψίφωνοι Χριστίνα Πουλίτση και Βασιλική Καραγιάννη.

Με αφετηρία το Βερολίνο, η παραγωγή του «Μαγικού Αυλού» του Μότσαρτ που θα δούμε από τις 31 Μαρτίου και για 12 συνολικά παραστάσεις (1, 11, 13, 14, 15, 18, 20, 22, 25, 27, 29/4) στην Αίθουσα Σταύρος Νιάρχος της Εθνικής Λυρικής Σκηνής έχει γίνει διάσημη σε ολόκληρο τον κόσμο! Η αλήθεια είναι ότι όπου και αν έχει παρουσιαστεί η συγκεκριμένη παράσταση σε σκηνοθεσία του Μπάρι Κόσκι –του αυστραλού καλλιτεχνικού διευθυντή της Κωμικής Οπερας του Βερολίνου –έχει συναρπάσει αφενός με τη φαντασία της σύλληψης και αφετέρου με την ακρίβεια με την οποία εκτελούν οι καλλιτέχνες τη «χορευτική» σκηνοθεσία. Το animation συναντά το «ζωντανό» θέαμα και η αισθητική του καμπαρέ, του μιούζικ χολ και των θεαμάτων της περιόδου της Δημοκρατίας της Βαϊμάρης έρχεται να ενωθεί με το βρετανικό χιούμορ (η συνεργασία του Κόσκι με τη βρετανική θεατρική ομάδα «1927» γαρ) και την όπερα!

Στις παραστάσεις της Λυρικής την ευθύνη της μουσικής διεύθυνσης έχουν η Ζωή Τσόκανου και ο Γιώργος Μπαλατσινός και πρωταγωνιστούν έλληνες λυρικοί καλλιτέχνες.

Η ελληνική λέξη «Xenos» δίνει τον τίτλο στο νέο έργο του Ακραμ Καν, η παγκόσμια πρεμιέρα του οποίου θα δοθεί στην Αθήνα και στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών του Ιδρύματος Ωνάση τον Φεβρουάριο του 2018 (21-27/2) αποτελώντας αναμφίβολα γεγονός διεθνούς εμβέλειας. Ο 43χρονος διάσημος χορευτής και χορογράφος που αντιπαραβάλλει το ινδικό κατάκ με τον σύγχρονο χορό έχει δηλώσει ότι ο «Xenos» –όπου θα βρεθεί στη σκηνή μόνος, μαζί με πέντε μουσικούς –σηματοδοτεί την τελευταία σόλο εμφάνισή του σε μεγάλης διάρκειας έργο. Θα συνεχίσει να εμφανίζεται ως χορευτής σε μικρότερους ρόλους, ενώ θα ασχοληθεί περισσότερο με τη χορογραφία, την τηλεόραση και με άλλα πρότζεκτ.

Το νέο του έργο αντλεί έμπνευση από τον μύθο του Προμηθέα και εντάσσεται στο πλαίσιο των εκδηλώσεων μνήμης με την ευκαιρία της συμπλήρωσης 100 χρόνων από τη λήξη του Α’ Παγκοσμίου Πολέμου. Μετά τις παραστάσεις της Αθήνας, το έργο θα παρουσιαστεί στην Αυστραλία, στο πλαίσιο του Φεστιβάλ της Αδελαΐδας τον Μάρτιο, στην Ευρώπη, στη Βόρεια Αμερική, στο Χονγκ Κονγκ και στο Sadler’s Wells του Λονδίνου.

Μία από τις πλέον εμβληματικές χορογράφους του καιρού μας, η Γερμανίδα Σάσα Βαλτς, παρουσιάζει με την ομάδα της το νέο της έργο με τίτλο «Δημιουργία» («Kreatur») τον Μάρτιο του 2018 (23 & 24/3) στο Μέγαρο Μουσικής Αθηνών. Το έργο έκανε πρεμιέρα τον περασμένο Ιούνιο στο Βερολίνο, ενώ έχει ήδη γνωρίσει επιτυχία σε Ιταλία, Ισπανία, Πορτογαλία. Μόλις λίγες ημέρες πριν από τις παραστάσεις του Μεγάρου, το έργο αναμένεται να παρουσιαστεί στη Γερμανική Πλατφόρμα Χορού 2018 στην Εσση.

Εν προκειμένω η δημιουργός –η οποία από το 2019 αναλαμβάνει επισήμως τα καθήκοντα της καλλιτεχνικής διευθύντριας του Κρατικού Μπαλέτου του Βερολίνου –και οι 14 χορευτές της εξετάζουν φαινόμενα της ύπαρξης στο πλαίσιο μιας διαταραγμένης κοινωνίας: η εξουσία και η έλλειψή της, η κυριαρχία και η αδυναμία, η ελευθερία και ο έλεγχος, η κοινωνία και η απομόνωση…