Πρωτοχρονιές του διοικητή και των εργαζομένων

Η Πρωτοχρονιά του 1927 βρίσκει τον νεαρό Ξενοφώντα Ζολώτα αγκαλιά με ένα βιβλίο. Ο εικοσιτριάχρονος οικονομολόγος, διδάκτωρ Οικονομικών Επιστημών του Πανεπιστημίου της Λειψίας, θα αναγορευθεί την ίδια χρονιά υφηγητής του Πανεπιστημίου Αθηνών. Το 1928 θα εκλεγεί τακτικός καθηγητής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης και το 1930 έκτακτος καθηγητής στο Πανεπιστήμιο Αθηνών, όπου θα διδάσκει μέχρι να τον απομακρύνει η δικτατορία το 1968. Από όλες του τις ιδιότητες, του ακαδημαϊκού, διοικητή της ΤτΕ και πρωθυπουργού, η προσφιλέστερη, εκείνη με την οποία προτιμούσε να τον προσφωνούν σε όλη τη διάρκεια της μακράς ζωής του, ήταν του καθηγητή. «Φίλε κύριε Ζολώτα» τον προσφωνεί –ζητώντας συγγνώμη για το θράσος του –ο παλιός του φοιτητής στο Οικονομικό Σπουδαστήριο του ΑΠΘ Κώστας Κόκκινος σε επιστολή του στις 31 Δεκεμβρίου του ταραγμένου 1931. Εξομολογείται ότι δεν ξέρει και τι να του ευχηθεί: «Χρόνια πολλά; Φοβερή κοινοτοπία. Αν σας ευχόμουν ευτυχισμένο τον καινούργιο χρόνο θα ήτανε ασφαλώς περιττολογία κι ύστερα και σπατάλη ευχής. Σήμερα, που μες στον παγκόσμιο σάλο διψά ο κόσμος για μια σταγόνα ευτυχίας, να εύχεται κανείς σε σας, που ήδη έχετε αρκετή, ακόμα περισσότερη· δεν είναι αλήθεια περιττολογία!». Στις αρχές του ίδιου μήνα, ο νεαρός οικονομολόγος είχε αρνηθεί τη θέση του γενικού γραμματέα του Ανωτάτου Οικονομικού Συμβουλίου που του είχε προτείνει ο Ελευθέριος Βενιζέλος, για να αφοσιωθεί απερίσπαστος στην ερευνητική και συγγραφική δραστηριότητα.

Ο μακροβιότερος διοικητής της ΤτΕ και ισόβιος επίτιμος διοικητής βρέθηκε στο τιμόνι της ως συνδιοικητής (1944-1945) μετά την Απελευθέρωση της Αθήνας και ως διοικητής (1955-1967 και 1974-1981). Στο αρχείο του, το μεγαλύτερο προσωπικό αρχείο που διαθέτει η ΤτΕ, ανάμεσα σε ποικίλα προσωπικά έγγραφα, τη φοιτητική του ταυτότητα από το Πανεπιστήμιο Αθηνών και εκείνη από το Πανεπιστήμιο της Λειψίας, ένα ιδιόχειρο βιογραφικό του σημείωμα στα γερμανικά και οικογενειακές φωτογραφίες, βρίσκουμε επιστολικό δελτάριο με τη φωτογραφία του μικρού Ξενοφώντα και χειρόγραφη αφιέρωση προς τον παππού του: «Εγώ ήμε ο εγκονό σου κε βαπτιστικόσου ξενοφών. Ηλθα να με ηδής διά να δροσιστίς και της ξενιτιάς τον πόνο να τον λησμονίς…». Το ανορθόγραφο νήπιο του 1908 στην ετήσια συνέλευση του Διεθνούς Νομισματικού Ταμείου, το 1957, θα εκφωνήσει ομιλία στα αγγλικά αποτελούμενη εξ ολοκλήρου από αγγλικές λέξεις ελληνικής ρίζας, πράγμα που θα επαναλάβει και το 1959 –«Kyrie, it is Zeus’ anathema on our epoch for the dynamism of our economies and the heresy of our economic methods and policies that we should agonize between the Scylla of numismatic plethora and the Charybdis of economic anaemia…» –μένοντας στην Ιστορία για την εμφατική ανάδειξη της συμβολής της ελληνικής γλώσσας στον δυτικό πολιτισμό.

Στα χρόνια της θητείας του, ο Ξενοφών Ζολώτας έστειλε πολλές ευχετήριες κάρτες, έκοψε πρωτοχρονιάτικες πίτες με τους εργαζομένους της ΤτΕ και δεξιώθηκε στον ξενώνα τού διοικητή διεθνείς προσωπικότητες. Στις 3 Ιανουαρίου 1975, στην αρχή της τρίτης θητείας του, θα καλωσορίσει τη νέα χρονιά της αποκατεστημένης Δημοκρατίας με πρόγευμα προς τιμήν του Γάλλου Κλοντ Σεϊσόν, ευρωπαίου επιτρόπου τότε και μετέπειτα υπουργού του Φρανσουά Μιτεράν, όπου το μενού συνοδεύεται με ελληνικά κρασιά Καμπά και Μπουτάρη. Ιδιωτικά, στην οικία του στη Διονυσίου Αρεοπαγίτου 25, παραθέτει με τη σύζυγό του Λόλα κάθε Δεκέμβριο γεύμα σε φίλους, συναδέλφους τραπεζίτες και ακαδημαϊκούς και στο αρχείο του σώζονται τεκμήρια με τα ονόματα των προσκεκλημένων, την ταξιθεσία και το εορταστικό μενού. Σφυρίδα ποσέ, φραγκόκοτα με μανιτάρια, σουφλέ σοκολάτας, κρασιά από το Κτήμα Βατή και Κατώγι Αβέρωφ.

Δεν ήταν όμως όλες οι Πρωτοχρονιές του διοικητή της ΤτΕ λαμπερές και ανέφελες. Την Πρωτοχρονιά του 1964 λαμβάνει στεγνή επιστολή από τον λόρδο Κρόμερ, διοικητή της Τράπεζας της Αγγλίας, ο οποίος, ανήσυχος για την πολιτική αστάθεια στη χώρα μετά την παραίτηση της κυβέρνησης Παπανδρέου στα τέλη του Δεκεμβρίου του 1963, απευθύνεται στον Ξενοφώντα Ζολώτα, «ως διοικητής προς διοικητή», για να μεριμνήσει σχετικά με την επίτευξη συμβιβασμού στις διαπραγματεύσεις με τους ομολογιούχους για τη ρύθμιση του ελληνικού εξωτερικού δημόσιου χρέους.

Στα χαμηλότερα κλιμάκια, χαρακτηριστική της μεταπολεμικής ανάγκης για ανακούφιση από τις έγνοιες είναι η ευφρόσυνη ατμόσφαιρα στις γιορτές του Συλλόγου Υπαλλήλων Τραπέζης Ελλάδος από το 1949 και μετά. Με μελομακάρονα και κουραμπιέδες, ακορντεόν και κιθάρες, επισκέπτονται νοσοκομεία και τραγουδούν τα κάλαντα στους ασθενείς. Στους χώρους της ΤτΕ, γύρω από το χριστουγεννιάτικο δέντρο, στήνεται κουκλοθέατρο για τα παιδιά των υπαλλήλων και γιορτή με σκετς και τραγούδια, ενώ ο Αϊ-Βασίλης τούς μοιράζει δώρα, ξύλινες σβούρες και καραβάκια, κούκλες και ξύλινα αλογάκια, αυτοκινητάκια και υδρόγειες σφαίρες, χαμογελώντας με ελπίδα στο μεταπολεμικό μέλλον.