Βόρεια Κορέα: To «μεσαιωνικό έπος» της δυναστείας των Κιμ

Το έπος της «λατρεμένης οικογένειας» των Κιμ μόλις απέκτησε μια νέα ηρωίδα. Οι γυναίκες στη Βόρεια Κορέα δεν είναι συνήθως στο προσκήνιο, αλλά η «αγία μητέρα» Κιμ Γιονγκ Σουκ είναι μια πολύ διαφορετική περίπτωση.

Διότι η Κιμ δεν είναι μια συνηθισμένη γυναίκα, αλλά η πρώτη σύζυγος του ιδρυτή της Βόρειας Κορέας Κιμ Ιλ Σουνγκ και γιαγιά του σημερινού ηγέτη Κιμ Γιονγκ Ουν.

Πιστεύεται ότι γεννήθηκε σε μια φτωχή αγροτική οικογένεια την παραμονή των Χριστουγέννων του 1917 και λέγεται ότι αγωνίστηκε με τις αντάρτικες δυνάμεις κατά των Ιαπώνων τη δεκαετία του 1930.

Πέθανε το 1949, σε ηλικία μόλις 32 ετών, και η επίσημη βιογραφία της αποδίδει τον πρόωρο θάνατό της στις κακουχίες που υπέφερε στο αντάρτικο. Για να τιμήσουν την εκατονταετηρίδα από τη γέννησή της, τα βορειοκορεατικά μέσα ενημέρωσης περιγράφουν τα πολεμικά της κατορθώματα με τις συνήθεις υπερβολές.

Η Κιμ δεν ήταν απλώς μια «εξαιρετική επαναστάτρια», αλλά «η αγία μητέρα της επανάστασης» και το «ύψιστο πρότυπο για κάθε γυναίκα». Για να την τιμήσει, η Βόρεια Κορέα κυκλοφόρησε νέα γραμματόσημα, νέα χρυσά και ασημένια νομίσματα και πραγματοποίησε πολιτιστικές παραστάσεις που εκθειάζουν τα κατορθώματά της.

Κιμ Ιλ Σουνγκ εγέννησε Κιμ Γιονγκ Ιλ, Κιμ Γιονγκ Ιλ εγέννησε Κιμ Γιονγκ Ουν… Ετσι αρχίζει η επική γενεαλογία μιας πολιτικής δυναστείας που κυβερνά την κομμουνιστική Βόρεια Κορέα με θεμέλιο την προσωπολατρία και όπλα τον φόβο και τον τρόμο στο πιο απολυταρχικό κράτος του 21ου αιώνα. Στάλιν και Μάο ούτε που διανοήθηκαν αυτό που πέτυχε ο Κιμ Ιλ Σουνγκ: να κυβερνά ως Αιώνιος Ηγέτης, ακόμη και μέσα από τον τάφο, με «μετενσαρκώσεις» τον γιο και τον εγγονό του.

Η Βόρεια Κορέα είναι μοναδική στο ότι έχει και έναν νεκρό για αρχηγό του κράτους. Η εξουσία ανήκει σε έναν ζώντα και σε έναν αποθανόντα Κιμ, σε μια «θανατοκρατία» που κληρονομείται στον εξ αίματος διάδοχο.

Ο «ενθουσιώδης» εορτασμός των γενεθλίων, στις 16 Φεβρουαρίου, του Κιμ Γιονγκ Ιλ, μακαρίτη γιου του «γενάρχη» Κιμ Ιλ Σουνγκ και πατέρα του νυν δικτάτορα, θα επιβεβαιώσει και εφέτος αυτή τη μακάβρια πολιτική φάρσα –ή τραγωδία.

Οταν ανακηρύχθηκε η Λαϊκή Δημοκρατία της Κορέας, το 1948, οι επίσημοι συγγραφείς της ιστορίας της άρχισαν να μετράνε τα χρόνια με αφετηρία τη γέννηση του πρώτου Κιμ. Σύμφωνα με αυτό το ημερολόγιο, ο ιδρυτής κατήλθε στη γη από τον ουρανό το 1912. Hδη το 1950 η προσωπολατρία του συναγωνιζόταν εκείνη του Ιωσήφ Στάλιν: το μεγαλύτερο πανεπιστήμιο της χώρας πήρε το όνομά του, το χωριό του έγινε εθνικός τόπος λατρείας, αγάλματα στήθηκαν σε όλες τις πόλεις, όπου στα γενέθλιά του κάθε Βορειοκορεάτης όφειλε να παρουσιαστεί για κατάθεση στεφάνου και προσκύνημα.

Η ιδεολογία της Βόρειας Κορέας μπορεί να συνοψιστεί σε μια φράση: ο λαός είναι τόσο καθαρόαιμος και ως εκ τούτου τόσο ηθικά καθαρός που δεν μπορεί να επιβιώσει σε αυτόν τον κακό κόσμο χωρίς τον «πατέρα-ηγέτη». Αυτή η ιδεολογία συνεχίζει να έχει ευρεία υποστήριξη. Αλλά η λατρεία της προσωπικότητας δεν εμπνέει ακριβώς το ίδιο πάθος όπως τις δεκαετίες του 1970 και του 1980. Το γεγονός ότι έχει αρχίσει να φθίνει είναι ένας από τους λόγους που έχουν αναγκάσει το καθεστώς να καταφεύγει σε στρατιωτικές προκλήσεις για να ενισχύσει τη δημοτικότητά του.

Σήμερα η αγιογραφία των Κιμ παραμένει ένα από τα βασικά εργαλεία προπαγάνδας, μαζί με τη φυλετική καθαρότητα, την υπερηφάνεια για τα πυρηνικά, το μίσος για τον καπιταλισμό και τους «μπάσταρδους» στις ΗΠΑ. Στην πραγματικότητα, ο ιδρυτής γεννήθηκε ως κοινός θνητός ονόματι Κιμ Σονγκ Τζου στις 15 Απριλίου 1912, στο ζενίθ του δυτικού και του ιαπωνικού ιμπεριαλισμού. Στον πρώτο από τους οκτώ τόμους με τα απομνημονεύματά του, ο ίδιος περιγράφει τα χρόνια πριν από τη γέννησή του ως «εποχή υποταγής και εθνικής ταπείνωσης για την κορεατική φυλή» και χαιρετίζει τη νέα εποχή του αντάρτικου αγώνα του κατά των ιαπώνων κατακτητών.

Στην επαναστατική κοσμολογία της Βόρειας Κορέας δεν υπάρχει τύχη, μόνο πεπρωμένο. Αλλά το γεγονός ότι η Λαϊκή Δημοκρατία της εξακολουθεί να υπάρχει οφείλεται στον φόβο, στον μιλιταρισμό, στον απομονωτισμό και στην προπαγάνδα της δυναστείας. Το μήνυμα είναι σαφές. Οπως ο πατέρας και ο παππούς του, ο Κιμ Γιονγκ Ουν έχει ευλογηθεί από την παιδική ηλικία με πρώιμη διάνοια και μεσσιανική αποστολή. Σκοπός της πλύσης εγκεφάλου; Να επιβληθούν οι Κιμ ως «ύψιστη μορφή ύπαρξης που κάθε Βορειοκορεάτης θα πρέπει να μιμηθεί» (αν και όλοι γνωρίζουν ότι κάτι τέτοιο είναι αδύνατον). Το καθεστώς τοποθετεί έτσι τους πολίτες στον χώρο της αέναης επιδίωξης ενός ανέφικτου στόχου. Τους λέει, δηλαδή, ότι είναι και θα είναι πάντα νάνοι μπροστά στο μεγαλείο της Αγίας Τριάδας των Κιμ.

Τα αρχετυπικά θέματα της προσωπολατρίας έχουν αναπτυχθεί στη φόρμα του παραμυθιού για μαζική κατανάλωση και υποταγή. Γέννηση και θάνατος του ηγέτη συνοδεύονται από υπερφυσικά φαινόμενα και η επί γης ζωή του είναι γεμάτη από υπεράνθρωπα κατορθώματα. Αναλυτές εκτιμούν ότι οι περισσότεροι Βορειοκορεάτες δεν πιστεύουν τέτοια παραμύθια. Αλλά δεν τολμούν να εκφράσουν δυσπιστία από τον φόβο της σκληρής, συχνά μέχρι θανάτου, τιμωρίας στα στρατόπεδα συγκέντρωσης, όπου έχουν εγκλεισθεί τουλάχιστον 150.000 ισοβίως φυλακισμένοι αντιφρονούντες.