ΣΥΡΙΖΑ: Οι 53+, οι ΑΝΕΛ και η δύσκολη συγκατοίκηση

Δεν είναι η πρώτη φορά που η ιδιότυπη συγκατοίκηση ΣΥΡΙΖΑ – ΑΝΕΛ δοκιμάζεται. Ομως, σε ορίζοντα εκλογικού χρόνου, τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της προσλαμβάνουν ένα νέο περιεχόμενο. Οπως αυτό που αποτυπώθηκε στο πρόσφατο κείμενο – πλατφόρμα των 53+, θέτοντας εν αμφιβόλω την πορεία της κυβερνητικής συμβίωσης με το κόμμα του Π. Καμμένου. Αυτήν τη φορά η εσωκομματική τάση του ΣΥΡΙΖΑ έστειλε σαφή μηνύματα προς το Μέγαρο Μαξίμου, επισημαίνοντας ότι «οι πολιτικές συμμαχίες δεν μπορούν να ξεπερνούν τη διαχωριστική γραμμή Αριστερά – Δεξιά» και ότι «η υποχρεωτική και σε ορισμένες περιπτώσεις οδυνηρή συμμαχία με τους ΑΝΕΛ –και όσο αυτή θα διαρκέσει –δεν μπορεί να αποτελεί άλλοθι για υπαναχωρήσεις σε κρίσιμα για τη φυσιογνωμία μας ζητήματα».

Ηταν η πρώτη φορά που αμφισβητήθηκε σε βάθος η ετερόκλητη αυτή συνεργασία, η οποία, κατά τους 53+, «πολλές φορές μετατρέπεται σε ομηρεία από ένα πλήρως υπουργοποιημένο κόμμα που πιέζει για να μπλοκάρει σωρεία ριζοσπαστικών/θετικών μέτρων ή για να υιοθετηθούν συντηρητικές επιλογές». Οι θέσεις τους προκάλεσαν την οργισμένη αντίδραση του βουλευτή των ΑΝΕΛ και αντιπροέδρου της Βουλής Δ. Καμμένου, ο οποίος τόσο από το βήμα της Βουλής όσο και με δηλώσεις του στο «Βήμα» δεν διστάζει να σηκώσει το γάντι προκαλώντας τους: «Δεν μπορούν να λένε ότι είναι οδυνηρή η κυβερνητική συνεργασία. Αν θεωρούν ότι είναι οδυνηρή, τότε να σηκωθούν να φύγουν!».

Η οργή του κ. Καμμένου δεν κρύβεται. Ο ίδιος, άλλωστε, δεν ξεχνά ότι ο αποκλεισμός του από την κυβέρνηση –εντός 12 ωρών από την υφυπουργοποίησή του τον Σεπτέμβριο του 2015 –οφείλεται στις αντιδράσεις των συριζαίων, όπως δεν ξεχνά και τις «γκρίνιες» τους όταν προτάθηκε από το κόμμα του για τη θέση του αντιπροέδρου της Βουλής.

Κάποιοι μάλιστα τότε, σε μια κίνηση πολιτικού συμβολισμού, δήλωσαν «παρών». Μεταξύ αυτών και ο Ν. Φίλης, για τον οποίο ο κ. Καμμένος και συνολικά οι ΑΝΕΛ δεν τρέφουν τα καλύτερα συναισθήματα. Ο κ. Φίλης άλλωστε είναι εκείνος που είχε δηλώσει ότι δεν έχει καμία νομιμοποιητική βάση η συγκυβέρνηση με τον Π. Καμμένο και είναι ο πρόεδρος των ΑΝΕΛ αυτός που είχε θέσει «βέτο» για τον τότε υπουργό Παιδείας κ. Φίλη (Νοέμβριος 2016), κατά τη σύγκρουσή του με την Εκκλησία, διαμάχη η οποία οδήγησε στον εξοστρακισμό του από την κυβέρνηση.

Το πιο πρόσφατο επεισόδιο της «μάχης χαρακωμάτων», που μαίνεται εδώ και καιρό, ήταν η πρωτοβουλία του κ. Φίλη να απαιτήσει την ακύρωση της προηγούμενης απόφασης της Επιτροπής Εξοπλιστικών Προγραμμάτων και Συμβάσεων της Βουλής για τη συμφωνία πώλησης οπλικών συστημάτων στη Σαουδική Αραβία που προώθησε ο υπουργός Αμυνας. Είναι ενδεικτικά του «ψυχροπολεμικού» κλίματος που επικρατεί τα όσα δηλώνει ο αντιπρόεδρος της Βουλής κ. Καμμένος με αφορμή την τοποθέτηση του κ. Φίλη κατά τη συζήτηση επί του προϋπολογισμού του 2018, όπου έθεσε με αιχμηρό τρόπο τα θέματα των πλειστηριασμών και των πλεονασμάτων: «Δεν του αρέσει ο Πρωθυπουργός; Δεν του αρέσει η κυβέρνηση; Τι θέλει; Να μας το γράψει», αναφέρει χαρακτηριστικά, ενώ δεν διστάζει να δηλώσει με παρρησία για τους 53+: «Εκείνοι ελέγχουν τον Πρωθυπουργό. Εγώ τον προστατεύω». Εξαλλος δε για την υποτιμητική στάση που επιφυλάσσουν στον ίδιο και στο κόμμα του οι «συγκυβερνήτες» της ομάδας των 53+, σημειώνει: «Μάγκας γίνεσαι εκεί που πρέπει και όχι εκεί που σε παίρνει», ενώ υπογραμμίζει ότι εφεξής «δεν θα σηκώσω καμία προσβολή».

Τα πυρά του περιλαμβάνουν και τη βουλευτή του ΣΥΡΙΖΑ Σία Αναγνωστοπούλου, η οποία, κληθείσα (στον ΣΚΑΪ) να σχολιάσει τη διαφωνία του βουλευτή των ΑΝΕΛ για το θέμα της εκλογής του μουφτή που άνοιξε προ ημερών ο υπουργός Παιδείας Κ. Γαβρόγλου, είπε: «Θέλετε να πάρω σοβαρά τον κ. Καμμένο; Δεν παίρνω σοβαρά τις δηλώσεις του». «Ποια είναι η Σία;», λέει ο κ. Καμμένος από την πλευρά του, ενώ από το βήμα της Βουλής τής απάντησε λέγοντας: «Εάν εγώ δεν είμαι σοβαρός, θα πρέπει να σεβαστείτε τη σοβαρή μου ψήφο τρία χρόνια και ό,τι έχω τραβήξει από τους εκβιασμούς και όλα αυτά που τράβηξα εγώ και η οικογένειά μου όταν έφυγα από υπουργός εκείνο το βράδυ. Θα σεβαστείτε την ψήφο μου και αυτό που κάνω και εγώ και οι Ανεξάρτητοι Ελληνες». Ο ίδιος διατύπωσε τη δυσαρέσκειά του για τις θέσεις των 53+: «Είναι οδυνηρό που συνεισηγούμαστε και έχουμε πάρει όλοι το πολιτικό βάρος; Για ποιον είναι οδυνηρό; Για τους 143 ή για τους εννιά; Είναι οδυνηρό για εμάς», είπε.

Εξ οικείων τα βέλη κατά του «μνημονιακού Τσακαλώτου»

Η κριτική των 53+ για την «οδυνηρή συμμαχία» με τους ΑΝΕΛ εδράζεται σε ένα νέο συνολικό πολιτικό σχέδιο, το οποίο προκρίνουν για την επόμενη περίοδο και το οποίο «θα αφορά τις κοινωνικές και πολιτικές συμμαχίες, τις προτεραιότητες με βάση την κοινωνική και ταξική μεροληψία, την ενίσχυση των ιδεολογικών και αξιακών διαχωριστικών γραμμών», με στόχο «ένα βαθύ αριστερό, κοινωνικό και οικολογικό αποτύπωμα, που θα δίνει απαντήσεις στα αιτήματα των λαϊκών κοινωνικών στρωμάτων και θα ανοίγει δρόμους κοινωνικού μετασχηματισμού».

Είναι εμφανής η διαφορετική οπτική που έχουν σε σχέση με το κυρίαρχο κυβερνητικό αφήγημα για την έξοδο από τα μνημόνια τον Αύγουστο του 2018, η οποία, όπως πιστεύουν, «δεν θα οδηγήσει αυτόματα στην ανάκτηση της κυριαρχίας κατά την άσκηση της οικονομικής πολιτικής», ενώ προειδοποιούν ότι «η “ενισχυμένη επιτροπεία” μετά την έξοδο και έως ότου αποπληρωθεί το 75% της δανειακής βοήθειας δεν αφήνει περιθώριο πανηγυρισμών».

Είναι εμφανής μια αγωνία επανακαθορισμού (ή «αναστοχασμού», όπως την προσδιορίζουν οι ίδιοι) από την πλευρά των 53+, οι οποίοι δεν φαίνεται να εκφράζονται εξ ολοκλήρου από τον υπουργό Οικονομικών Ευκλείδη Τσακαλώτο. Κάποιοι μάλιστα τον αποκαλούν πλέον «μνημονιακό». Δεν πέρασε άλλωστε απαρατήρητη η αιχμή του κ. Φίλη στο κανάλι της Βουλής, που εμφάνισε τον κ. Τσακαλώτο ως έναν επιτυχημένο υπουργό, λέγοντας ότι «ο άνθρωπος όλες τις μνημονικές υποχρεώσεις τις έχει τακτοποιήσει στην ώρα τους». Χρειάστηκε εκ των υστέρων να διευκρινίσει ότι ουδέποτε τον αποκάλεσε μνημονιακό. Αλλοι πάλι θεωρούν ότι περισσότερο τους εκφράζει ο κ. Φίλης, ο οποίος, αν και δεν εντάσσεται στους 53+, συνομιλεί μαζί τους και διατηρεί έναν σταθερό δίαυλο επικοινωνίας. Σε κάθε περίπτωση, οι ίδιοι δείχνουν να ανησυχούν και να προβληματίζονται για το νέο πλαίσιο που διαμορφώνεται και τους κινδύνους που υπάρχουν, ενώ δεν είναι καθόλου αδιάφορο το γεγονός ότι η παρέμβασή τους γίνεται εν όψει ανασχηματισμού, όπως και το ότι στο κείμενό τους «φωτογραφίζονται» υπουργοί και πεδία όπου πρέπει να δοθεί ιδιαίτερη έμφαση, όπως ο Γιάννης Μουζάλας και η διαχείριση του Προσφυγικού.