Το τέλος της χρονιάς είναι συνυφασμένο με απολογισμούς, προοπτικές, με μια αίσθηση ελπίδας και αισιοδοξίας για το αύριο. Σε μια χώρα όμως που μπαίνει ουσιαστικά στον δέκατο χρόνο κρίσης, μπορεί η γιορτινή ατμόσφαιρα να επισκιάζει προσωρινά τις σκιές που αφήνει πίσω του ο χρόνος που φεύγει, αλλά δύσκολα μπορεί να μιλήσει κανείς για κλίμα αισιοδοξίας. Μια αίσθηση συλλογικού πεσιμισμού επικρατεί στην κοινωνία την ώρα που από την κυβέρνηση διαχέεται ένα κλίμα ανορθολογικής αισιοδοξίας.
Σίγουρα τα πάθη του παρελθόντος έχουν υποχωρήσει αισθητά τουλάχιστον, μαζί με την εμπιστοσύνη στους πολιτικούς και την πολιτική. Η πλειονότητα των πολιτών αναζητεί ατομικές διεξόδους επιβίωσης, η νέα γενιά εξακολουθεί να φεύγει όπου και όπως μπορεί, αλλά μια μειοψηφία επιμένει να αναζητεί νοσταλγικά το χαμένο παρελθόν της ευμάρειας και της ευκολίας.
Είναι εμφανές ότι για την πλειοψηφία των πολιτών ο κύκλος των χαμένων ψευδαισθήσεων κλείνει σιγά-σιγά. Ολο και περισσότεροι συνειδητοποιούν ότι θα ζήσουμε για πολύ καιρό ακόμη με επιτηρήσεις, μέτρα, περικοπές. Τα ψήγματα μεταρρυθμίσεων που έγιναν και γίνονται υπό τη δαμόκλειο σπάθη των δανειστών μας αλλάζουν με αργόσυρτους ρυθμούς το παραγωγικό μοντέλο της χώρας αφού είτε υιοθετούνται με το ζόρι είτε αδρανοποιούνται από τη γραφειοκρατία και τη διάχυτη ιδεοληψία.
Η κρίση άλλαξε –και συνεχίζει να αλλάζει –νοοτροπίες, αντιλήψεις, συνήθειες, αλλά εξακολουθεί να απουσιάζει το πολιτικό υποκείμενο, τα πρόσωπα που θα ενοποιήσουν σε ένα συνολικό σχέδιο αυτές τις αλλαγές και κυρίως θα διαμορφώσουν το νέο πρότυπο εθνικής ταυτότητας που χρειάζεται η χώρα και απαιτούν οι συνθήκες.
Διάσπαρτες φωνές υπάρχουν αλλά δεν αρκούν. Ο διάχυτος λαϊκισμός που επιβιώνει ακόμη υπονομεύει τις προσπάθειες συλλογικής αυτογνωσίας, συντηρεί τα εθνικά μας κόμπλεξ, διατηρεί μια παρωχημένη εσωστρέφεια και ακυρώνει τη θέληση και τη διάθεση όσων επιμένουν και προσπαθούν να γυρίσουμε επιτέλους σελίδα.
Ας μην είμαστε όμως μεμψίμοιροι. Η προσωπική και συλλογική μας προσπάθεια είναι ένα μείγμα αισιοδοξίας και απογοήτευσης. Επιτυχιών και αποτυχιών. Ας ελπίσουμε ότι η νέα χρονιά θα είναι λιγότερο γκρίζα και περισσότερο φωτεινή.
ΕΝΤΥΠΗ ΕΚΔΟΣΗ
