Αραπίνα

Εκπληξη το πρώτο βιβλίο του Γιώργου Κυριακόπουλου «Η τρισεγγονή της Αραπίνας» (Βιβλιοπωλείον της Εστίας), με 21 ιστορίες που κινούνται, θεματολογικά και χαρακτηριολογικά, εντός ή και στα όρια του αστικού κόσμου στις δεκαετίες 1950, ’60 και ’70, μολονότι ο χρόνος δεν είναι αυστηρά οριοθετημένος. Ολες οι ιστορίες είναι ρεαλιστικές, παρ’ όλο που στην ιστορία, η οποία δίνει τον τίτλο στη συλλογή, ο ρεαλισμός εκτρέπεται, σχεδόν απελευθερωτικά, προς τον θρύλο. Είναι ένας ρεαλισμός εικονοποιητικός: «Και κάνει ένα κύμα, Ειρήνη μου, και κουνιέται το καπάκι απ’ το φέρετρο και πέφτει έξω το χέρι του καπνέμπορου με το ρουμπίνι στο μεσαίο δάχτυλο».

Πολλές ιστορίες είναι οικογενειακές ή καλύτερα στον πυρήνα τους υπάρχει η μνήμη των οικογενειακών αφηγήσεων, άλλες είναι βιογραφικές ή είναι πάλι αυτοβιογραφικές, ένα είδος αυτομυθοπλασίας που ο συγγραφέας το ξέρει πολύ καλά, όπως τουλάχιστον δείχνουν σε εμένα οι αυτοβιογραφικές αναρτήσεις του στο φέισμπουκ.

Διαβάζοντας τις ιστορίες δεν αισθάνθηκα καμία νοσταλγία, ίσως γιατί η νοσταλγία, έτσι όπως την ξέρουμε, δεν μπορεί να αντισταθεί στο χιούμορ και στην ειρωνεία, που είναι επίσης βασικά χαρακτηριστικά της αφήγησης. Η γλώσσα κινείται ανάμεσα στη στιβαρότητα και στο παιγνίδισμα. Δείχνει –και είναι –πολύ σίγουρη για τον εαυτό της, κι έτσι δεν διστάζει να διερευνήσει είτε τα όρια της ντοπιολαλιάς είτε τα όρια της προφορικότητας. Πάνω απ’ όλα συμβάλλει όμως στην ομορφιά της αφήγησης, ακόμη και σε ιστορίες που είναι πολύ σκληρές, όπως στο διήγημα «Μούσα παιδική», μια τρομερή ιστορία αιμομιξίας και ενδοοικογενειακής βίας σε κάποιο παραθεριστικό χωριό.

Οι περισσότερες ιστορίες έχουν ένα υπόβαθρο αισθησιασμού. Το νιώθουμε από τις πρώτες σελίδες, ας πούμε στην ιστορία «Η θεία Ινώ», όπου ο ήρωας –παιδί –συνειδητοποιεί τα ερωτικά παιγνίδια της θείας με την παραδουλεύτρα της, τη Σταματία. Κάποτε ο αισθησιασμός εκρήγνυται, αν μπορώ να το πω έτσι, και γίνεται ερωτισμός και σεξουαλική πράξη.

Η λεπτομέρεια ρυθμίζει την αφήγηση. Πολλές φορές συνδέεται με αντικείμενα, μια λογοτεχνική συλλογή δεμένη με τις ιστορίες, όπως εκείνο «το πλαστικό κόκκινο ποτήρι με τις άσπρες βούλες».

Τέλος, είναι οι ήρωες, ή καλύτερα οι δυνατοί αντιήρωες, πολλοί από τους οποίους δίνουν τον τίτλο στις ιστορίες.