Νέο τοπίο στη βιοϊατρική έρευνα

Ενα κέντρο αριστείας που θα γίνει πόλος έλξης για έλληνες ερευνητές και εκπροσώπους της διεθνούς επιστημονικής κοινότητας πρόκειται να ενισχύσει την καινοτόμο ερευνητική αλλά και κοινωνική δράση του Ιδρύματος Ιατροβιολογικών Ερευνών της Ακαδημίας Αθηνών (ΙΙΒΕΑΑ). Με στόχους την ανάπτυξη υπηρεσιών εξατομικευμένης ιατρικής, την ανάσχεση της φυγής ελλήνων επιστημόνων στο εξωτερικό αλλά και την ενίσχυση της επιχειρηματικότητας, οι νέες σύγχρονες εγκαταστάσεις θα δώσουν πνοή στο όραμα του ιδρυτή και προέδρου του Ιδρύματος, κ. Γρηγορίου Σκαλκέα.

Στην περιοχή του Χολαργού, στον χώρο όπου στεγάζεται το πλέον σύγχρονο ερευνητικό κέντρο βιοϊατρικών επιστημών στην Ελλάδα και ένα από τα πρώτα ευρωπαϊκά κέντρα μεταφραστικής έρευνας, θα κατασκευαστεί, με τη σύμπραξη δημόσιου και ιδιωτικού τομέα (ΣΔΙΤ), το νέο κτίριο εμβαδού 20.000 τ.μ. Επίσης, θα γίνει ολική ανακαίνιση του Λοβερδείου Ιδρύματος, που βρίσκεται στο Νοσοκομείο Σωτηρία, για τη δημιουργία μονάδας κλινικών μελετών πρωτοτύπων και γενοσήμων φαρμάκων.

Σήμερα, ως το μεγαλύτερο «σχολείο» βιοϊατρικής έρευνας στην Ελλάδα, το ΙΙΒΕΑΑ στεγάζει 450 ερευνητές, οι οποίοι διεξάγουν έρευνα αιχμής στις βιοϊατρικές επιστήμες. Η προσθήκη των νέων εγκαταστάσεων, που θα εφοδιαστούν με τελευταίας τεχνολογίας εξοπλισμό, θα υπερδιπλασιάσει τη δυναμικότητα του Ιδρύματος, παρέχοντας ταυτόχρονα ένα περιβάλλον συνέργειας μεταξύ ακαδημαϊκών και επιχειρηματικών φορέων προς νέες εφαρμογές.

Οι ραγδαίες εξελίξεις στην τεχνολογία, σε συνδυασμό με τα επαναστατικά επιτεύγματα στις βιοεπιστήμες και στην ιατρική, έχουν ήδη διαμορφώσει ένα νέο τοπίο για τη δημόσια υγεία.

Παράλληλα, το υψηλό κόστος των θεραπειών αναδεικνύει την ανάγκη να αναπτυχθούν νέες προσεγγίσεις, κυρίως στα πεδία της πρόληψης, έγκαιρης διάγνωσης και επιλογής κατάλληλης θεραπείας.

Μέσα σε αυτές τις συνθήκες «οικοδομήθηκε» η πρόταση του έργου υπό την καθοδήγηση του προέδρου του Ιδρύματος, διακεκριμένου ιατρού και πανεπιστημιακού, και αγκαλιάστηκε από τον σημερινό πρόεδρο της Ακαδημίας Αθηνών, κ. Λουκά Παπαδήμο.

Η πρόταση του έργου, επενδυτικού κόστους 60 εκατ. ευρώ, έχει την έγκριση της Διυπουργικής Επιτροπής ΣΔΙΤ, στην οποία προεδρεύουν ο υπουργός Οικονομίας και Ανάπτυξης κ. Δημήτρης Παπαδημητρίου και ο υφυπουργός κ. Στέργιος Πιτσιόρλας.

Με τις νέες υποδομές, το δυναμικό του Ιδρύματος θα είναι σε θέση να παρέχει υπηρεσίες που αποτελούν τη βάση εφαρμογής της εξατομικευμένης ιατρικής, σε συνεργασία με πανεπιστήμια, ερευνητικά κέντρα, νοσοκομεία, φαρμακοβιομηχανίες, εταιρείες πληροφορικής στον χώρο της υγείας κ.λπ. Επίσης, ο χώρος των νέων εγκαταστάσεων θα αποτελέσει «θερμοκοιτίδα» νεοφυών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στον τομέα της βιοτεχνολογίας, διαγνωστικής και ιατρικών εφαρμογών, προσφέροντάς τους πρόσβαση στις ερευνητικές υποδομές, αλλά κυρίως το προνόμιο διάδρασης με το επιστημονικό προσωπικό.

Το έργο σχεδιασμού, ανέγερσης, χρηματοδότησης, εξοπλισμού, συντήρησης και λειτουργίας του νέου κτιρίου του ΙΙΒΕΑΑ, καθώς και της ανακατασκευής του Λοβερδείου Ιδρύματος, αποτελεί το πρώτο που θα υλοποιηθεί στη χώρα μας με αυτή τη μέθοδο. Χώρες της Βόρειας Ευρώπης υιοθετούν τον θεσμό των ΣΔΙΤ για την υλοποίηση υποδομών υγείας, ενώ στο γνωστό ως πακέτο Γιούνκερ έχουν ήδη υπογραφεί έργα πρωτοβάθμιων κέντρων περίθαλψης στην Ιρλανδία και μητροπολιτικού νοσοκομείου στη Βρετανία, ενώ έχει λάβει έγκριση έργο νοσοκομείων στην Αυστρία.

Πολεμώντας το brain drain

Το φαινόμενο της φυγής ανθρώπινου κεφαλαίου, γνωστό με τον όρο brain drain, έχει λάβει στα χρόνια της κρίσης μεγάλες διαστάσεις. Συνυπολογίζοντας ότι το νέο κύμα μετανάστευσης, το οποίο εκτιμάται ότι αριθμεί 500.000 άτομα, αφορά κυρίως ανθρώπους σε παραγωγική ηλικία και με υψηλό επίπεδο μόρφωσης, θεωρείται ένα από τα σοβαρότερο πλήγματα στην ελληνική κοινωνία. Είναι χαρακτηριστικό ότι μέσα στην τελευταία επταετία έχουν αφήσει τη χώρα 18.000 γιατροί.

Η ανάσχεση αυτής της τάσης αποτελεί θεμέλιο της στρατηγικής του ΙΙΒΕΑΑ, στην οποία και πρόκειται να συμβάλει η επέκταση του συμπλέγματος των εγκαταστάσεών του. Η υποστήριξη νέων δυνατοτήτων στον τομέα της έρευνας, η παροχή εξοπλισμού σύγχρονων τεχνικών προδιαγραφών αλλά και η μέχρι σήμερα διεθνώς αναγνωρισμένη εμπειρία του επιστημονικού δυναμικού θέτουν τις βάσεις για τη δημιουργία ενός κέντρου που μπορεί να δώσει κίνητρο επιστροφής σε έλληνες ερευνητές.

Επίσης, η αξιοποίηση των ευρημάτων της βασικής έρευνας σε συνεργασία με τη βιομηχανία θα προσελκύσει νέες επενδύσεις, οδηγώντας στη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Παράλληλα, η αξιοποίηση των ερευνητικών αποτελεσμάτων και της τεχνογνωσίας για την ανάπτυξη καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών μέσω της συνεργασίας με εταιρείες που δραστηριοποιούνται στον χώρο της βιοτεχνολογίας και βιοϊατρικής, εκτός από τη δημιουργία εσόδων, θα φέρει νέες θέσεις εργασίας και νέες λύσεις σε σημαντικά κοινωνικά προβλήματα.

Χαρακτηριστική είναι η πρόταση για τη δημιουργία πλατφόρμας με σκοπό τη λειτουργική ενοποίηση και ολοκλήρωση μοριακών και κλινικών δεδομένων, πληροφοριών για βιολογικά δείγματα κ.λπ. μέσω τεχνολογιών πληροφορικής. Στόχος θα είναι η επιλογή της κατάλληλης θεραπευτικής μεθόδου, ο εξατομικευμένος προσδιορισμός της φαρμακευτικής αγωγής, η εκτίμηση της αποτελεσματικότητας των φαρμάκων ανά περίπτωση ασθενούς. Επίσης, τέτοια «μεγάλα δεδομένα» μπορούν να υποστηρίξουν κλινικές δοκιμές για την αξιολόγηση νέων πρωτοτύπων και γενόσημων φαρμάκων σε κατάλληλες ομάδες ασθενών.