Η άνευ προηγουμένου επίθεση στο ΣτΕ

Αν ο υπουργός Δικαιοσύνης κ. Σταύρος Κοντονής παρίστατο στο συνέδριο της Διεθνούς Ενωσης Δικαστών στη Χιλή, τον περασμένο Νοέμβριο, θα αισθανόταν μάλλον άβολα. Και ίσως να μην αποφάσιζε να συνεχίσει τον πόλεμο της κυβέρνησης με το Συμβούλιο της Επικρατείας για το πόθεν έσχες των δικαστικών λειτουργών, ωθώντας τον πρόεδρό του κ. Νικόλαο Σακελλαρίου να κάνει λόγο για «ωμές παρεμβάσεις στον χώρο της Δικαιοσύνης». Το συνέδριο, με θέμα τις απειλές κατά της ανεξαρτησίας των δικαστών και τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν στο έργο τους («Threats to the Independence of Judiciary and the Quality of Justice»), αφιέρωσε σημαντικό μέρος του στη δημόσια κριτική που υφίστανται οι δικαστές ως δραστικό παράγοντα υπονόμευσης της ανεξαρτησίας τους. Πού σταματά άραγε η κριτική, την οποία επικαλείται ως άλλοθι η κυβέρνηση των ΣΥΡΙΖΑΝΕΛ, και πού αρχίζουν η πίεση και η παρέμβαση;

Στα συμπεράσματα του συνεδρίου (δείτε στην ιστοσελίδα www.iaj-uim.org), η Διεθνής Ενωση Δικαστών δεν διστάζει να κάνει λόγο για «ρητορική μίσους» από πλευράς κυβερνητικών στελεχών και media (έχουν και αυτά μερίδιο στην ευθύνη) εις βάρος δικαστικών και εισαγγελικών λειτουργών στις τέσσερις γωνιές του πλανήτη.

«Ασφαλώς, διαφωνία και κριτική, στο πλαίσιο της νομιμότητας και του ενδεδειγμένου σεβασμού, είναι συνήθεις στις δημοκρατικές κοινωνίες, αλλά η κατάσταση τείνει να ξεφύγει εκτός ελέγχου» σημειώνουν οι δικαστές, κρίνοντας ότι το ζήτημα των ορίων επιβάλλεται να συζητηθεί ευρύτερα και επισταμένως.

Είναι προφανές ότι η επιθετικότητα της ελληνικής κυβέρνησης δεν συνιστά παγκόσμια πρωτοτυπία, διαθέτει όμως τα δικά της ιδιαίτερα χαρακτηριστικά. Εχει, για παράδειγμα, μπροστάρη τον κ. Κοντονή, αλλά διαθέτει εδώ και καιρό τη στήριξη της… μισής Βουλής: από τον Πρόεδρο του Κοινοβουλίου κ. Νίκο Βούτση, τον αναπληρωτή υπουργό Δικαιοσύνης κ. Δημήτρη Παπαγγελόπουλο και τον βουλευτή κ. Μάκη Μπαλαούρα –επικεφαλής 29 βουλευτών του ΣΥΡΙΖΑ που είχαν καταθέσει ερώτηση με αιχμές περί συνειδητής καθυστέρησης ως προς την έκδοση οριστικής απόφασης από το ΣτΕ για το ζήτημα του πόθεν έσχες –ως τον αναπληρωτή υπουργό Υγείας κ. Παύλο Πολάκη, ακόμη και τον ίδιο τον πρωθυπουργό κ. Αλέξη Τσίπρα. Σε συνέντευξή του στην ΕΤ3, ο κ. Τσίπρας τόνισε μεν ότι οι κυβερνήσεις βεβαίως και οφείλουν να σέβονται τις αυτόνομες διαδικασίες της δικαστικής εξουσίας χωρίς να παρεμβαίνουν, ξεκαθάρισε ωστόσο ότι «όταν βλέπω δικαστικές αποφάσεις οι οποίες είναι τελείως αντίθετες με το περί δικαίου αίσθημα του μέσου έλληνα πολίτη, εγώ ως πολίτης έχω το δικαίωμα της κριτικής».

Και πρόσθεσε: «Οταν βλέπω φαινόμενα όπου οι δικαστές επιχειρούν ή επιθυμούν να βγάζουν αντισυνταγματικούς νόμους που αφορούν τα δικά τους εισοδήματα ή όταν επιθυμούν ή επιχειρούν και σπεύδουν προκειμένου να μην ελέγχονται, όπως όλοι οι υπόλοιποι έχοντες θέση ευθύνης, τότε και εγώ και ως πολίτης αγανακτώ, αλλά και ως έχων τη βαρύνουσα ευθύνη –με εξέλεξε ο ελληνικός λαός προφανώς όχι για να κρατάω τη γνώμη μου μέσα μου –οφείλω να εκφράζω αυτή τη δυσαρέσκεια. Και οφείλω να το κάνω και για την προστασία του ίδιου του θεσμού της Δικαιοσύνης».

Πολύπειροι δικαστές που έχουν θητεύσει σε ανώτατες θέσεις της Δικαιοσύνης δεν μπορούν να θυμηθούν προηγούμενο του ιδίου βεληνεκούς. Ακόμη και όταν στο ΣτΕ προήδρευαν ισχυρές προσωπικότητες, όπως ο κ. Παναγιώτης Πικραμμένος, λένε, ουδείς διανοούνταν σύρραξη και μάλιστα κατά αυτόν τον επεισοδιακό τρόπο. Αιχμηρές δηλώσεις έχουν κάνει υπουργοί (όχι Δικαιοσύνης) περασμένων δεκαετιών, ιδίως για θέματα περιβάλλοντος, όπως τα σχετικά με τον Αχελώο ή την περιφερειακή του Υμηττού. Εντάσεις είχαν σημειωθεί και όταν είχε επιχειρηθεί αλλαγή ως προς τη λειτουργία τμημάτων του ανώτατου δικαστηρίου∙ αλλά αιχμές, σχόλια σε επίπεδο πρωθυπουργού και καταγγελίες για «ωμές παρεμβάσεις» ποτέ.

Ο «αγώνας» έχει βεβαίως πλεονεκτήματα για την κυβέρνηση, καθώς διεξάγεται σε εύκολο «γήπεδο». Οι δικαστές δεν μιλούν εύκολα (έως και καθόλου) δημοσίως, δεν βγαίνουν να απαντήσουν, να διαπληκτιστούν, να φωνάξουν. Ακούγεται ίσως παράδοξο, αλλά ακόμη και αυτή η εύλογη αντίδραση του –συνήθως ήπιου –κ. Σακελλαρίου σχολιάστηκε ποικιλοτρόπως στους δικαστικούς κύκλους, με έμπειρους λειτουργούς να εκτιμούν ότι η απάντηση στον υπουργό θα μπορούσε να δοθεί με μεγαλύτερη κομψότητα.

Καλά ενημερωμένες πηγές μιλούν για έκρηξη που πυροδοτήθηκε τόσο από το γεγονός ότι η υπόθεση του πόθεν έσχες είναι ακόμη ανοιχτή και διαμορφούμενη όσο και από το απαξιωτικό για τον πρόεδρο παρασκήνιο, που θέλει –μετά την απόφαση για το τηλεοπτικό τοπίο –να έχει χαθεί και ο τελευταίος δίαυλος επικοινωνίας με το κυβερνητικό στρατόπεδο. Ο ίδιος ο κ. Σακελλαρίου κινείται σε χαμηλούς τόνους την τελευταία εβδομάδα, δεν δίνει τροφή για συζητήσεις εντός του δικαστηρίου, ωστόσο υπάρχουν διαρροές που τον φέρουν να κινείται στο μέλλον με τρόπο, αν μη τι άλλο, εντυπωσιακό. Αποχωρεί άλλωστε από το δικαστήριο τον προσεχή Ιούνιο, του 2018.

Σε αντιδιαστολή, ο κ. Κοντονής συνεχίζει μόνος του την κόντρα, με δηλώσεις σε δικαστικές εκδηλώσεις, ακόμη και από βήματος της Βουλής, με αιχμές για κάποιους που θέλουν εξαιρέσεις και δεν επιθυμούν τον έλεγχο. Η ψύχραιμη ανακοίνωση της Ενωσης Δικαστικών Λειτουργών του ΣτΕ που τον διορθώνει και του θυμίζει ότι οι δικαστικοί και «πόθεν έσχες» υποβάλλουν, και δεν επιθυμούν να εξαιρούνται (σ.σ.: η απόφασή τους αφορά όλους τους υπόχρεους) δεν στάθηκε ικανή να του αλλάξει στάση, ως εκ τούτου η κυβερνητική σημαία κατά των «ιδιοτελών» δικαστών συνεχίζει να κυματίζει στα χέρια του∙ φαίνεται ότι αποδίδει επικοινωνιακά τα μέγιστα.