Οι τράπεζες περιμένουν επιστροφή καταθέσεων για να ξαναδώσουν δάνεια

Προς αναζήτηση… καυσίμων στην αγορά των καταθέσεων βρίσκονται οι τράπεζες καθώς η διεύρυνση της αποταμιευτική βάσης αποτελεί αναγκαία συνθήκη για την επιστροφή σε θετικούς ρυθμούς πιστωτικής επέκτασης και για την ενίσχυση της πραγματικής οικονομίας μέσω των δανείων.

Το 2017 τα σχετικά μεγέθη αναμένεται να σημειώσουν άνοδο για δεύτερη συνεχή χρονιά, ωστόσο ακόμη ο δρόμος προς την κανονικότητα και την επιστροφή στην προ… ΣΥΡΙΖΑ-ΑΝΕΛ εποχή είναι μακρύς και δύσβατος. Και αυτό διότι από τα 43 δισ. ευρώ που «δραπέτευσαν» λόγω της πολιτικής αλλαγής του 2015, έχουν γυρίσει μετά από δύο χρόνια μόλις 8 δισ. ευρώ.

«Από το καλοκαίρι και μετά δεν πάμε άσχημα, αλλά όχι όσο καλά θα θέλαμε» τονίζει μιλώντας στο «Βήμα» έμπειρο τραπεζικό στέλεχος, που παρακολουθεί σε καθημερινή βάση τις ροές ρευστότητας συστημικού ομίλου. Η αλήθεια είναι ότι μετά το αρνητικό ξεκίνημα της εφετινής χρονιάς οι τράπεζες κατάφεραν να «γυρίσουν» το… ματς.

«Οπως το 2016, έτσι και εφέτος βρεθήκαμε… πίσω στο σκορ με το καλημέρα, λόγω της αβεβαιότητας που προκάλεσαν οι καθυστερήσεις στις διαπραγματεύσεις της κυβέρνησης με τους δανειστές για το ελληνικό πρόγραμμα και οι οποίες οδήγησαν σε καθαρές εκροές 2,5 δισ. ευρώ μέσα σε τέσσερις μήνες» τονίζει σχετικά.

Ωστόσο, όπως προσθέτει, «με το που έκλεισε η συμφωνία με τους θεσμούς για τη δεύτερη αξιολόγηση, οι αποταμιεύσεις ανέκαμψαν. Το γεγονός αυτό σε συνδυασμό με την πολύ καλή τουριστική σεζόν βοήθησε το σύστημα να ξεκολλήσει από τα χαμηλά των 121 δισ. ευρώ στα οποία βρισκόταν από τον Ιούνιο του 2015, μετά το δημοψήφισμα και την επιβολή των capital controls».

Τραπεζικές πηγές εκτιμούν ότι το 2017 θα κλείσει με αύξηση των υπολοίπων κατά 5 δισ. ευρώ, στα επίπεδα των 125-126 δισ. ευρώ. Στο δεκάμηνο Ιανουαρίου-Οκτωβρίου οι καθαρές εισροές διαμορφώθηκαν στα 2,3 δισ. ευρώ περίπου, με βάση τα στοιχεία που έχει δώσει στη δημοσιότητα η Τράπεζα της Ελλάδος.

Ο Νοέμβριος, παρότι ήταν δύσκολος μήνας λόγω των αυξημένων φορολογικών υποχρεώσεων των ιδιωτών (ΕΝΦΙΑ, τελευταία δόση φόρου εισοδήματος), αναμένεται να είναι οριακά θετικός (200-300 εκατ. ευρώ) για τα φυσικά πρόσωπα.

εκ τούτου, το τελικό… σκορ για εφέτος θα κριθεί από τις επιδόσεις του τελευταίου μήνα της χρονιάς, που παραδοσιακά είναι έντονα ανοδικός, παρότι κατά τη διάρκειά του πληρώνονται τέλη κυκλοφορίας και ΕΝΦΙΑ. Με βάση συντηρητικές εκτιμήσεις τραπεζικών στελεχών, ο Δεκέμβριος είναι εφικτό να κλείσει με άνοδο των καταθέσεων περί τα 2,7 δισ. ευρώ. Κι αυτό διότι θα καταβληθούν 1,2 δισ. ευρώ στους αγρότες από κοινοτικές επιδοτήσεις, θα δοθεί το κοινωνικό μέρισμα ύψους 720 εκατ. ευρώ, ενώ θα καταβληθεί το δώρο Χριστουγέννων στους εργαζομένους, περί τα 1,6 δισ. ευρώ.

Ενα μεγάλο μέρος των θετικών ροών το 2017, που αντιστάθμισε τη μείωση των υπολοίπων λόγω των φορολογικών βαρών, προήλθε από τις καταθέσεις αποθησαυρισμένων χαρτονομισμάτων.

Στη συγκεκριμένη πηγή αποδίδεται σχεδόν το 60% των εισροών που σημειώθηκαν, ενώ το υπόλοιπο 40% σχετίζεται με ρευστοποιήσεις αμοιβαίων κεφαλαίων ξένων οίκων, που είχαν αποκτηθεί κυρίως από μεσαία πορτοφόλια, το πρώτο εξάμηνο του 2015.

Θετική είναι επίσης η συμβολή των μικρομεσαίων επιχειρήσεων και των επαγγελματιών από τον περασμένο Μάιο.

Ο λόγος είναι ότι τα μετρητά που δέχονται από τους καταναλωτές, μεγάλο μέρος των οποίων βρισκόταν στο… στρώμα, τα καταθέτουν στον λογαριασμό τους. Ετσι, οι μικροί του επιχειρείν έχουν καταστεί βασικός διαμεσολαβητής για την ανάκτηση των… χαμένων, λόγω αναλήψεων, τραπεζογραμματίων. Πρόκειται για μία σαφή ένδειξη βελτίωσης της εμπιστοσύνης προς το τραπεζικό σύστημα.

Και το ερώτημα είναι τι θα γίνει με τις καταθέσεις την ερχόμενη χρονιά. Τραπεζικοί κύκλοι εκτιμούν ότι σε ένα βασικό σενάριο τα υπόλοιπα θα μπορούσαν να αυξηθούν κατά επιπλέον 5 δισ. ευρώ, σκαρφαλώνοντας για πρώτη φορά από τον Απρίλιο του 2015 πάνω από τα 130 δισ. ευρώ.

«Μπορεί οι προοπτικές να είναι θετικές, ωστόσο οι ρυθμοί αύξησης θα πρέπει να είναι υψηλότεροι για την επιστροφή σε μερικά χρόνια από σήμερα των καταθέσεων στα προ του 2015 επίπεδα» επισημαίνει γενικός διευθυντής συστημικού ομίλου. Χαρακτηρίζει πάντως θετικό το γεγονός ότι η τρίτη αξιολόγηση θα κλείσει, όπως όλα δείχνουν, εγκαίρως.

«Τουλάχιστον δεν θα ξεκινήσει το νέο έτος με εκροές λόγω πολιτικών εξελίξεων, όπως συνέβη τα δύο προηγούμενα χρόνια. Αν επιβεβαιωθεί αυτή η πρόβλεψη, το πρώτο εξάμηνο του 2018 είναι εφικτό να κλείσει σταθεροποιητικά. Η εμπιστοσύνη θα χτίζεται βήμα-βήμα και στο δεύτερο μισό της χρονιάς θα φουλάρουμε για το καλύτερο δυνατό αποτέλεσμα» υπογραμμίζει η ίδια πηγή.

Ο κύριος προβληματισμός του σχετίζεται με τα stress tests στα οποία θα συμμετάσχουν οι τέσσερις συστημικοί όμιλοι από τον Φεβρουάριο έως και τον Απρίλιο. «Ανησυχώ για το ενδεχόμενο να κυκλοφορήσουν ανυπόστατες φήμες για το αποτέλεσμα των συγκεκριμένων ασκήσεων. Εάν υπάρξει επίδραση στην ψυχολογία των καταθετών, δεν αποκλείεται να δούμε νέες εκροές μέσω αναλήψεων και επαναγοράς αμοιβαίων κεφαλαίων ξένων οίκων» σημειώνει ο έμπειρος τραπεζίτης.