Λένα Πλάτωνος: «Αισθάνομαι veritable καλλιτέχνις»

Το «λπ» σημαίνει μόνο Λένα Πλάτωνος. Αυτό και μόνο θα μπορούσε να περιγράψει τη συνθέτρια, η οποία από την αρχή της δεκαετίας του ’80, με το εμβληματικό και ίσως δυσνόητο για την εποχή «Σαμποτάζ», έβαλε τις βάσεις τής ηλεκτρονικής μουσικής στην Ελλάδα. Μια πορεία στη μουσική που πλησιάζει τα 40 έτη, μια στάση ζωής ανεξάρτητη και απολύτως προσωπική, δεν έγινε και δεν είναι ποτέ mainstream, από την άλλη όμως το γκελ που έχει στις νεότερες ηλικίες είναι μοναδικό. Αυτό και μόνο επιβεβαιώνει ότι το έργο της παραμένει όχι μόνο ζωντανό, αλλά ότι ήταν και είναι πάντα πιο μπροστά από την εποχή της.

Τη Δευτέρα, στη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση και στο πλαίσιο της σειράς «Flix it» στη Στέγη S02E03, παρουσιάζεται η μουσική ταινία «λπ» του Χρήστου Πέτρου. Ταινία που καταγράφει τη ζωή, το έργο, την επίδραση και τη διαχρονικότητα της Λένας Πλάτωνος. Μετά το τέλος της ταινίας, στην Κεντρική Σκηνή της Στέγης του Ιδρύματος Ωνάση θα ανέβει η ίδια η Λένα Πλάτωνος για ένα ακουστικό live στο πιάνο, σε μια σύμπραξη με τον σπουδαίο turntablist Philip Jeck, και το πάρτι θα συνεχιστεί στο λόμπι της Στέγης, με μουσική που θα επιλέγει ο Josh Cheon της Dark Entries Records.

«Κακοποιημένη» ζωντανή συνομιλία

Η Λένα Πλάτωνος θα παίξει ακουστικά, στο πιάνο, πιάνοντας το νήμα του «λπ» και μεταφέροντάς το, ζωντανά στο κοινό τής αίθουσας. O Jeck είναι μια πολύ ιδιαίτερη περίπτωση μουσικού: turntablist extraordinaire, αν θέλουμε να βάλουμε ετικέτα στη δουλειά του, χρησιμοποιεί βινύλια τα οποία λουπάρει και «κακοποιεί» ζωντανά πάνω σε χαλασμένα, και όχι μόνο, πικάπ και δημιουργεί μουσικά περιβάλλοντα που είναι δύσκολο να περιγραφούν με λέξεις. Οι συναυλίες του είναι μουσικά γεγονότα. Στο live της Στέγης η ιδέα είναι να παίξει αποκλειστικά χρησιμοποιώντας τα τρία βινύλια που είναι το θέμα της ταινίας «λπ» («Μάσκες Ηλίου», «Γκάλοπ», «Λεπιδόπτερα»), σε μια «συνομιλία» με τον ήχο της Λένας Πλάτωνος που θα παίζει στο πιάνο.

Μακριά από τα φώτα της δημοσιότητας, η Λένα Πλάτωνος «επικοινωνεί» με το έργο της. Αντισυμβατική, ιδιαιτέρως προσεκτική στις επιλογές της, παρουσιάζεται στο προσκήνιο μόνο όταν έχει κάτι να δώσει. Ηχογράφηση ή συναυλία. Και μετά αποτραβιέται και πάλι στο οχυρό της, ακούει τη μουσική που της αρέσει, ακόμη και μέσω κασετών, γράφει και περιμένει. Ολα αυτά έχουν συντελέσει ώστε γύρω της να χτιστεί ένας μύθος. Οχι, η ίδια δεν τον επιδίωξε και ούτε χρειάζεται κάτι τέτοιο. Στη συνομιλία μας, με αφορμή την προβολή της ταινίας, δείχνει ότι γνωρίζει ποιο είναι το αποτύπωμά της, ενώ παράλληλα δεν του δίνει και σημασία. Μια λεπτή ισορροπία μιας δημιουργού που, όπως μας λέει, «εγώ δεν είμαι από τους καλλιτέχνες που τρέχουν πίσω από το διαφημιστικό πρόσωπο του εαυτού τους. Για να κάνω κάτι, για να παρουσιάσω κάτι, για να συμμετάσχω κάπου, πρέπει να μου αρέσει. Και αν αξίζει. Αισθάνομαι veritable καλλιτέχνις. Το «λπ» είναι μια ταινία που αναφέρεται στο καλλιτεχνικό μου έργο και ειδικότερα στην τριλογία «Μάσκες Ηλίου», «Γκάλοπ»και «Λεπιδόπτερα» και όχι μια προσωπογραφία», Δεν την έχει ανάγκη άλλωστε. Γνωρίζει και η ίδια πού την έχει τοποθετήσει το κοινό. «Θα μπορούσα να πω πως είναι περίεργο ότι το έργο μου απευθύνεται και στις νεότερες γενιές. Δεν ήταν ποτέ όμως κάτι συνειδητό. Θέλω να πω ότι ποτέ δεν έγραψα έχοντας κάτι τέτοιο στο μυαλό μου. Δεν υπήρξε ποτέ τέτοια σκέψη εκ μέρους μου. Προέκυψε. Αλλωστε μου αρέσει αυτό το τερτίπι».

Γνωρίζοντας σε ποια εποχή ζει και κινείται η Λένα Πλάτωνος, αντιλαμβάνεται ότι «τα (καλά) οικονομικά είναι η βάση για να γίνουν ωραία πράγματα, αν και σιχαίνομαι να μιλώ για οικονομικά. Οταν πρόκειται να φτιάξω ένα έργο, αυτό που με απασχολεί είναι η σχέση μου με την εποχή μου. Μοιραία όμως εισέρχεται μια προβληματική που έχει να κάνει με την εποχή της δημιουργίας. Σήμερα αυτό είμαι σε θέση να το διακρίνω, πιο μικρή δεν το έβλεπα». Αναπόφευκτα η συνομιλία επιστρέφει και πάλι στην ταινία «λπ». «Αυτό που θα ήθελα να πάρει ο κόσμος τη Δευτέρα είναι τέχνη και μόνο τέχνη. Στα τρία αυτά έργα όπου επικεντρώνεται η ταινία, το ένα ακολουθεί το άλλο. Αλληλοσυμπληρώνονται. Και τώρα που τα βλέπω από μακριά, διαπιστώνω ότι είναι ένας κύκλος ζωής. Με αρχή, μέση και τέλος».

Οι δίσκοι που τον έχουν σημαδέψει

Μουσική ταινία ή ντοκιμαντέρ το «λπ»; Δυσδιάκριτα τα όρια μεταξύ των δύο, όπως σημειώνει στο «Βήμα» ο σκηνοθέτης Χρήστος Πέτρου, ο οποίος ήρθε σε επαφή με το έργο της Λένας Πλάτωνος τη δεκαετία του ’90. «Ολα άρχισαν από το γεγονός ότι ήμουν φαν της Λένας. Την είχα παρακολουθήσει σε συναυλίες και από τότε στριφογύριζε στο μυαλό μου να κάνω μια ταινία για εκείνη. Γνωριστήκαμε χρόνια μετά, το 2006, στην παρουσίαση του βιβλίου «Τα λόγια μου» (εκδόσεις Πανός) και από τη συναυλία της στο Ηρώδειο, δύο χρόνια μετά,άρχισα να κινηματογραφώ σχεδόν τα πάντα. Πρόβες, στούντιο, συναυλίες, οτιδήποτε. Τελικά τίποτα από αυτά δεν μπήκε στην ταινία. Δεν πρόκειται για μια βιογραφία», εξηγεί ο Χρήστος Πέτρου, «αλλά για μια μουσική ταινία που ακολουθεί τη Λένα Πλάτωνος μέσα από τρεις δίκους που με έχουν σημαδέψει. Τις «Μάσκες Ηλίου» (Lyra 1984), «Γκάλοπ»(Lyra 1985, Dark Entries Records 2015 re-issue) και «Λεπιδόπτερα»(Lyra 1985). Στόχος μου είναι να θυμίσω τη Λένα Πλάτωνος και στους νεότερους, αν και βλέπω ότι είναι ιδιαιτέρως γνωστή και στους μικρότερους. Γύρω της έχει χτιστεί ένας μύθος. Η Λένα Πλάτωνος είναι υπερβατική, άλλωστε δεν μπορεί να μπει κάτω από συγκεκριμένη εποχή».

«Αρρώστησα / αγάπησα τη μουσική της»

Ο σκηνοθέτης Χρήστος Πέτρου περιγράφει πώς ο ίδιος ήρθε σε επαφή με τη μουσική της. «Θυμάμαι την πρώτη φορά που άκουσα μουσική της. Από εκείνη τη στιγμή, αρρώστησα / αγάπησα τη μουσική τής Λένας, που με συντρόφευσε σε ολόκληρη την εφηβεία μου και με επηρέασε βαθιά. Ηταν τότε ένας λόγος που με έκανε περήφανο, αφού άκουγα κυρίως ξένη μουσική και είχα πλέον μια αναφορά ελληνική. Θυμάμαι τη μάνα μου να φρικάρει όταν άκουγα τους δίσκους στο πικάπ και τους ροκάδες φίλους μου να ξενερώνουν όταν κάποιο τραγούδι της τρύπωνε στις κασέτες μου της εποχής. Ακόμα και σήμερα η Πλάτωνος έχει θέση στα μιξ που φτιάχνω στο mixcloud. Το «λπ» είναι το αποτέλεσμα μιας διαδικασίας που συνδυάζει την (υποκειμενική) αλήθεια των ανθρώπων που γνώρισαν και δούλεψαν με τη Λένα Πλάτωνος, τη δυναμική νέων μουσικών που ξαναβλέπουν το έργο της, την προσωπική μου εμπειρία μαζί της και την αγάπη μου για εκείνη». Στο «λπ» συμμετέχουν οι Σαβίνα Γιαννάτου, Πάνος Δράκος, Γιάννης Παλαμίδας, Θάνος Σταθόπουλος, Νίκος Αϊβαλής, Κλέων Αντωνίου, Josh Cheon, Red Axes, Coti K, Alexis Taylor, Natureboy Flako, Γιάννης Κύρης, Κώστας Χατζόπουλος, Nteibint, Δημήτρης Παπαϊωάννου, Ελλη Πασπαλά, Lena Willikens, Στάθης Γουργουρής, Felizol, Γιώργος Χρονάς.