Ελισάβετ Μπαρμπαλιού: «Ο άνδρας στο ντιβάνι»

Η ταυτότητα του έλληνα άνδρα, έτσι όπως διαμορφώθηκε στο διάβα της ελληνικής ιστορίας και παράδοσης, αναλύεται στο βιβλίο της ψυχολόγου-ψυχοθεραπεύτριας Ελισάβετ Μπαρμπαλιού, με τίτλο «Η επιστροφή του άνδρα. Λύνοντας τη σιωπή αιώνων», το οποίο κυκλοφορεί από τις εκδόσεις «Πεδίο». «Αφηγούμενος την ιστορία του στο «ντιβάνι» της ψυχοθεραπείας, ο σύγχρονος άνδρας μοιάζει να κουβαλά ασυνείδητα τη δαιδαλώδη ιστορία της Ελλάδας στις πλάτες του», γράφει η συγγραφέας.

Επιχειρώντας να σκιαγραφήσει την ταυτότητα του έλληνα άνδρα και να προσδιορίσει τα ιδιαίτερα στοιχεία που την συνθέτουν: από τις υπαρξιακές αγωνίες του, μέχρι τους στερεότυπους ρόλους που του έχουν επιβληθεί διαχρονικά, η Μπαρμπαλιού αντλεί υλικό από την πολύχρονη επαγγελματική εμπειρία της στις θεραπευτικές συνεδρίες και ανατρέχει στο απώτερο παρελθόν. Διερευνά τον αρσενικό ψυχισμό μέσα από τα αρχέτυπα και τους συμβολισμούς της ανδρικής ύπαρξης στους μύθους και στα έπη, στη λαϊκή παράδοση, στους θρύλους, στην ποίηση, στη λογοτεχνία και στα τραγούδια, στις ιστορικές πηγές και βέβαια στις σύγχρονες επιστημονικές μελέτες.

Αναζητά το στίγμα του ως πολεμιστή στη μάχη, ως ναυτικού στη θάλασσα, ως μετανάστη, ως σκληρά εργαζόμενου στους σύγχρονους καιρούς. Σε κάθε χώρο όπου διαμορφώθηκε το πρότυπο του σκληρού και ισχυρού άνδρα, που καταπνίγει τις ευαισθησίες και τις αδυναμίες του και στη σημερινή εποχή προσπαθεί να απεγκλωβιστεί από τον φαύλο κύκλο των καταδυναστευτικών στερεοτύπων, να αποτινάξει τις «σκοτεινές» πλευρές που ενυπάρχουν στο ρόλο του ως γιού, συζύγου-συντρόφου και πατέρα. «Οι Έλληνες άνδρες, δοκιμάζοντας να αντέξουν και να κρύψουν τα τραύματα, χρησιμοποιούν το σώμα τους σαν μια πανοπλία ενάντια στις αγωνίες τους. Κατ΄ επέκταση και στην σεξουαλικότητά τους», σχολιάζει ο ψυχαναλυτικός θεραπευτής Τρύφων Ζαχαριάδης, αναφερόμενος στο βιβλίο, το οποίο, σύμφωνα με τον ίδιο, «συντελεί στο να συζητηθεί το ξεπέρασμα της λαθεμένης αγωγής, που απομόνωσε και φυλάκισε συναισθηματικά τα αρσενικά αυτού του τόπου».

Στις σελίδες του βιβλίου, ο έλληνας άνδρας λύνει τη σιωπή αιώνων και σαν σύγχρονος Οδυσσέας επιστρέφει στον «οίκο» του και διαμορφώνει σταδιακά μια νέα ταυτότητα. Η εικόνα του ‘έλληνα άνδρα δίνεται με «στοργική ματιά, όχι απορριπτική στάση, ούτε κηρυκτική διάθεση», όπως επισημαίνει ο ψυχολόγος, συστημικός ψυχοθεραπευτής Γιώργος Κίσσας. Στα πλεονεκτήματα του βιβλίου, σύμφωνα με τον τελευταίο, συγκαταλέγεται το ύφος του, το οποίο, «μολονότι το θέμα της απουσίας και της επιστροφής του άνδρα ανακινεί έντονα συναισθήματα σε άνδρες και γυναίκες, είναι μετριοπαθές, όχι απόλυτο και δογματικό».

Η Ελισάβετ Μπαρμπαλιού, καταφέρνει, όπως σχολιάζει ο Βασίλης Βασιλικός σε σημείωμά του στο βιβλίο, «να μη γράφει ως φεμινίστρια, αλλά ως ανατόμος μιας, εν πολλοίς ακόμα ανεξερεύνητης, σχέσης πατέρα – γιού στην εποχή μας».