Σε ναρκοπέδιο το Μέγαρο Μαξίμου

Σε απεγνωσμένη προσπάθεια διαχείρισης των πολλαπλών αδιεξόδων της βρίσκεται πλέον η κυβέρνηση, καθώς όλες οι εξελίξεις των τελευταίων εβδομάδων ανατρέπουν τα σενάρια και τους όποιους σχεδιασμούς της.

Επειτα από τους κλυδωνισμούς που προκλήθηκαν με τις ενάρξεις των πλειστηριασμών, τις αντιδράσεις λόγω της πώλησης των μονάδων παραγωγής της ΔΕΗ και της αλλαγής της απεργιακής νομοθεσίας, ένα νέο πεδίο αβεβαιότητας ανοίγει στα εθνικά θέματα.

Η αβεβαιότητα αυτή, με επιπτώσεις και κινδύνους για τα ζητήματα εθνικής σημασίας, εντάθηκε με την επίσκεψη του προέδρου της Τουρκίας Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στην Ελλάδα την προηγούμενη Πέμπτη και Παρασκευή.

Η κυβέρνηση δεν αποκόμισε τίποτε από τις συναντήσεις· αντιθέτως, βρίσκεται πλέον ενώπιον μιας ρευστής κατάστασης και, ενδεχομένως, σημαντικών ανατροπών. Οπως καταδείχθηκε, στην προετοιμασία της επίσκεψης Ερντογάν επικράτησε πρωτοφανής προχειρότητα και η ελληνική πλευρά αιφνιδιάστηκε από την ένταση με την οποία ο τούρκος πρόεδρος έθεσε όλες τις τουρκικές διεκδικήσεις, και μάλιστα σε ζωντανή τηλεοπτική μετάδοση από το Προεδρικό Μέγαρο της Ηρώδου Αττικού.

Κατά τις ημέρες που προηγήθηκαν, αλλά κυρίως όσο διαρκούσε η επίσκεψη και μετά την αναχώρηση της τουρκικής αντιπροσωπείας από την Ελλάδα, ένα ερώτημα αιωρείται στα πολιτικά και στα δημοσιογραφικά γραφεία: «Γιατί προσκλήθηκε σε αυτή τη συγκυρία ο Ερντογάν;».

Δεδομένου ότι οφέλη για την ελληνική πλευρά δεν είναι δυνατόν να εντοπιστούν, παρά μόνο πλήγματα και νέα ανοιχτά μέτωπα, η απάντηση στην οποία καταλήγουν πολιτικοί παράγοντες εντείνει την ανησυχία για το επόμενο διάστημα: Κατά τις εκτιμήσεις στελεχών (και του ΣΥΡΙΖΑ), στόχος και φιλοδοξία του Αλέξη Τσίπρα ήταν να εμφανιστεί μέσα από αυτή τη συνάντηση ως «παίκτης» στη γεωπολιτική σκακιέρα της περιοχής. Το μόνο που επιτεύχθηκε όμως ήταν να δοθεί στον τούρκο πρόεδρο ένα διεθνές βήμα για την παρουσίαση των διεκδικήσεών του, σε μια περίοδο κατά την οποία βρίσκεται σε ένα ιδιότυπο καθεστώς διεθνούς απομόνωσης και αντιμετωπίζει απειλές και προβλήματα συνοχής, εδαφικής και κοινωνικής.

Κυβερνητικοί και φιλοκυβερνητικοί κύκλοι επέμεναν τις προηγούμενες ημέρες ότι μέσω της επίσκεψης αυτής ο κ. Τσίπρας θα λειτουργούσε και ως γεφυροποιός μεταξύ Αγκυρας και Ευρώπης, και κυρίως Βερολίνου.

Αποδείχθηκε ότι τίποτε από αυτά δεν είχε βάση. Και ότι εν τέλει η επίσκεψη έγινε χωρίς προετοιμασία, όπως καταδείχθηκε από το γεγονός ότι ο κ. Ερντογάν άνοιξε άκομψα όλα τα ζητήματα τα οποία εξυπηρετούν την τακτική του για λόγους –κυρίως –εσωτερικής κατανάλωσης: αλλαγή της Συνθήκης της Λωζάννης, αναπροσδιορισμός του νομικού καθεστώτος της μουσουλμανικής μειονότητας της Θράκης, αλλαγή του status quo στο Αιγαίο… Πέραν των λοιπών ατυχών ελληνικών χειρισμών δε, μείζων προβληματισμός προκύπτει και από την εξής αναφορά του Αλέξη Τσίπρα: «Συμφωνήσαμε να ξαναρχίσουμε, υπό τη δική μας εποπτεία, τις συνομιλίες για τα μέτρα οικοδόμησης εμπιστοσύνης και ασφάλειας, αλλά και τις διερευνητικές συνομιλίες για την υφαλοκρηπίδα» δήλωσε ο Πρωθυπουργός μετά τη συνάντησή του με τον κ. Ερντογάν, ανατρέποντας την πάγια ελληνική θέση, ότι πρόκειται για θέμα που εμπίπτει στις αρμοδιότητες του Διεθνούς Δικαστηρίου της Χάγης.

Κατόπιν όλων αυτών, στο εσωτερικό πολιτικό πεδίο, το διήμερο της παρουσίας του προέδρου Ερντογάν στην Ελλάδα δημιούργησε εν τέλει άλλον έναν λόγο ανησυχίας και για τους βουλευτές του ΣΥΡΙΖΑ. Ελάχιστοι ήταν σε θέση να υποστηρίξουν την ορθότητα της απόφασης υπέρ της επίσκεψης. Ακόμα λιγότεροι ήταν πρόθυμοι να μιλήσουν.

Επιστροφή σε πλειστηριασμούς, ΔΕΗ και… Καμμένο

Η επίσκεψη Ερντογάν και τα αρνητικά της αποτελέσματα προστίθενται σε μια σειρά «ατυχήματα» τα οποία σωρεύονται στις πλάτες της κυβέρνησης από το καλοκαίρι κι έπειτα. Η περίοδος των επόμενων εβδομάδων είναι κρίσιμη, με πολλά ζητήματα σε εκκρεμότητα και την εσωτερική ένταση και ανησυχία στον ΣΥΡΙΖΑ να κλιμακώνεται.
Τα περισσότερα ανοιχτά θέματα έχουν πλέον εκλογική επίπτωση για τους κατά τόπους βουλευτές και υπ’ αυτήν την έννοια τις επόμενες εβδομάδες αναμένεται ότι το Μέγαρο Μαξίμου θα πρέπει να καταφύγει σε νέες προσπάθειες κατευνασμού των ανησυχιών.

Τα πεδία στα οποία εκδηλώνονται οι αντιδράσεις από τα χαμηλότερα κομματικά και κοινοβουλευτικά κλιμάκια είναι, μεταξύ άλλων:

n Οι πλειστηριασμοί, ειδικότερα όσο πλησιάζει η 31η Δεκεμβρίου, οπότε και παύει να ισχύει ο νόμος Κατσέλη για την προστασία της πρώτης κατοικίας.
n Η πώληση των μονάδων της ΔΕΗ, η οποία έχει ήδη αρχίσει να πυροδοτεί αντιδράσεις (ακόμα και από την Εκκλησία) σε περιοχές όπως η Κοζάνη, η Φλώρινα και η Μεγαλόπολη.
n Η αλλαγή του νομικού πλαισίου των απεργιών, πεδίο στο οποίο η σύγκρουση με τις ομάδες των συνδικαλιστών που είχαν μεταπηδήσει από το ΠαΣοΚ στον ΣΥΡΙΖΑ είναι ορατή.
n Το ενδεχόμενο να απαιτηθούν και νέα μέτρα εφόσον δεν επιτευχθεί ο στόχος του 1,6% για τον ρυθμό ανάπτυξης του 2017, όπως διαφάνηκε από τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ.

Εν όψει όλων αυτών, οι στάσεις και οι διαθέσεις στο εσωκομματικό σκηνικό τείνουν να μετατραπούν σε ναρκοπέδιο για το Μέγαρο Μαξίμου και το υπουργείο Οικονομικών.

Οπως αρχίζει να φαίνεται δε, στο εσωτερικό του ΣΥΡΙΖΑ δεν λειτουργούν πλέον οργανωμένες και συμπαγείς ομάδες διαφοροποίησης – ούτε καν οι περιβόητοι «53+». Αντιθέτως, πρόσωπα με επιρροή σε συγκεκριμένους κύκλους αναλαμβάνουν ρόλο και στέλνουν προειδοποιητικά σήματα.

Ο πλέον ενεργός όλων είναι κατά την τρέχουσα περίοδο ο Ν. Φίλης, ο οποίος κάνει συγκεκριμένες και σχεδιασμένες παρεμβάσεις, με πιο χαρακτηριστική αυτήν κατά του Ευκλείδη Τσακαλώτου την προηγούμενη εβδομάδα. «Ο άνθρωπος, όλες τις μνημονικές υποχρεώσεις τις έχει τακτοποιήσει στην ώρα τους» ανέφερε σε καυστικό του σχόλιο ο κ. Φίλης μιλώντας στο κανάλι της Βουλής. Η παρέμβαση ερμηνεύθηκε ως υπαινιγμός όχι μόνο κατά του υπουργού Οικονομικών, αλλά και κατά υψηλότερα ισταμένων στην κυβέρνηση.

Ο «άγνωστος Χ» πολιτικός παράγων για το επόμενο διάστημα παραμένει πάντως ο Πάνος Καμμένος. Εξελίξεις στα ελληνοτουρκικά όπως τις περιέγραψε ο κ. Ερντογάν ή κάποια νέα δεδομένα στη Θράκη θεωρείται βέβαιο ότι θα θέσουν σε δοκιμασία τους ΑΝΕΛ, καθώς τα ζητήματα αυτά αποτελούν και τον πυρήνα της πολιτικής τους ταυτότητας. Είναι χαρακτηριστικό ότι ο υπουργός Αμυνας απουσίασε από κάθε συνάντηση στο πλαίσιο της επίσκεψης του τούρκου προέδρου. Πολλοί εκτιμούν πλέον ότι αναλόγως και της εξέλιξης στην υπόθεση των όπλων προς τη Σαουδική Αραβία, ο κ. Καμμένος θα βρεθεί υπό ασφυκτική πίεση και ότι η σχέση με τον Αλέξη Τσίπρα θα δοκιμαστεί πιθανώς υπό νέες συνθήκες.