Στο σφυρί 30.000 ακίνητα και «κόκκινα» δάνεια €10 δισ. από τις τράπεζες

Στον κλοιό των funds και των πλειστηριασμών, υπό το άγρυπνο βλέμμα της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας (ΕΚΤ), θα βρεθούν την επόμενη διετία νοικοκυριά και επιχειρήσεις, στο πλαίσιο της μεγαλύτερης αναδιάρθρωσης ιδιωτικού χρέους που έγινε ποτέ στη χώρα.

Οι δανειολήπτες, κόντρα στο αφήγημα της κυβέρνησης για προστασία των αδυνάμων, θα δουν, αρχής γενομένης από το α’ τρίμηνο του 2018, το σκληρό πρόσωπο των τραπεζών, καθώς δεν υπάρχουν άλλα περιθώρια κωλυσιεργίας στο συγκεκριμένο ζήτημα, εν όψει και των stress tests που ξεκινούν τον Φεβρουάριο.

Και αυτό διότι αν δεν περάσουν οι τέσσερις συστημικοί όμιλοι με επιτυχία τις συγκεκριμένες ασκήσεις αντοχής, ελλοχεύει ο κίνδυνος μιας τέταρτης ανακεφαλαιοποίησης, η οποία, αν καταστεί αναγκαία, θα αποσταθεροποιήσει όχι μόνο τον κλάδο, αλλά και το σύνολο της οικονομίας.

Μετά την αποτυχία των ελληνικών τραπεζών να πιάσουν τους στόχους θεραπείας των «κόκκινων» δανείων μέσω επιτυχών ρυθμίσεων, κυρίως λόγω της υπερφορολόγησης που «τρώει» το διαθέσιμο εισόδημα των πελατών τους, ο εποπτικός βραχίονας της Ευρωτράπεζας, ο SSM, έχει θέσει σε καραντίνα το εγχώριο χρηματοπιστωτικό σύστημα, ώστε να μην υπάρξουν νέες καθυστερήσεις στην εξυγίανση των δανειακών χαρτοφυλακίων.

Στο πλαίσιο αυτό, οι τέσσερις συστημικοί όμιλοι κυρίως και τα μικρότερα πιστωτικά ιδρύματα δευτερευόντως, έχουν αναλάβει δεσμεύσεις να προχωρήσουν μέσα στην επόμενη διετία σε πάνω από 30.000 πλειστηριασμούς ακινήτων με στόχο την άντληση εσόδων της τάξης των 6 δισ. ευρώ και να πουλήσουν σε funds δάνεια ονομαστικής αξίας 10 δισ. ευρώ.

Τα ποσό αυτό είναι αυξημένο κατά περίπου 5 δισ. ευρώ σε σχέση με τα αρχικά πλάνα των τραπεζών και φυσικά μπορεί να αναθεωρηθεί εκ νέου προς τα πάνω εάν δεν περπατήσουν οι ρυθμίσεις. Η ανάκτησή του κρίνεται επιβεβλημένη, καθώς πλέον η συμβολή των δανείων που «πρασινίζουν» στη συνολική μείωση των μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων είναι χαμηλότερη κατά 25% σε σύγκριση με τις πρώτες προβλέψεις των πιστωτικών ιδρυμάτων. Επιπλέον, έχει μπει «κόφτης» στη χρήση των διαγραφών, οι οποίες «κουρεύτηκαν» κατά 1,2 δισ. ευρώ έναντι των στόχων του προηγούμενου επιχειρησιακού σχεδιασμού.

Οι αλλαγές αυτές ήταν επιβεβλημένες, όχι μόνο λόγω του χαμηλού ρυθμού αποθεραπείας προβληματικών χορηγήσεων που καταγράφεται έως σήμερα, αλλά και της προς τα κάτω αναπροσαρμογής των εκτιμήσεων για την πορεία της ελληνικής οικονομίας.

Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, οι τράπεζες ενσωμάτωσαν στα μοντέλα τους χειρότερες μακροοικονομικές υποθέσεις σε σύγκριση με την προηγούμενη υποβολή (ρυθμός αύξησης ΑΕΠ, διαθέσιμο εισόδημα), οι οποίες επηρέασαν τον αναμενόμενο ρυθμό αθέτησης ρυθμισμένων δανείων και δημιουργίας νέων επισφαλειών. Ως αποτέλεσμα, η εισροή νέων μη εξυπηρετούμενων ανοιγμάτων την περίοδο Ιουνίου 2017 – Δεκεμβρίου 2019 αυξήθηκε κατά 1,2 δισ. ευρώ, ενώ αντίθετα η αποκατάσταση της τακτικής εξυπηρέτησης δανείων μειώθηκε κατά 2,5 δισ. ευρώ.

Παρά τις παραπάνω προσαρμογές, στις τραπεζικές διοικήσεις υπάρχει συγκρατημένη αισιοδοξία ότι ο νέος σχεδιασμός… βγαίνει, εάν συνεχιστεί η βελτίωση στην οικονομία και δεν υπάρξουν σημαντικές επιβαρύνσεις λόγω εξωτερικών παραγόντων. Θεωρούν δε ότι αρχής γενομένης από το α’ τρίμηνο του 2018, θα αρχίσουν να φαίνονται τα αποτελέσματα από τη διαχείριση των μη εξυπηρετούμενων δανείων, με την επιτάχυνση του ρυθμού μείωσης των σχετικών δεικτών.

Αλλωστε έχουν στη διάθεσή τους πλέον σχεδόν όλα τα εργαλεία που τους είναι απαραίτητα για να διαχειριστούν αποτελεσματικά τα ανοίγματά τους, όπως οι ηλεκτρονικοί πλειστηριασμοί, ο εξωδικαστικός συμβιβασμός και η δυνατότητα πώλησης δανείων σε funds, που από την 1/1/2018 απελευθερώνεται πλήρως ακόμη και για την πρώτη κατοικία.

Παράλληλα, τραπεζικές πηγές αναφέρουν ότι όχι μόνο δεν αναμένεται παράταση της ισχύος του νόμου Κατσέλη, πέραν του τέλους του 2018, αλλά θα υπάρξει και αυστηροποίησή του τον επόμενο χρόνο, ώστε να μην κρύβονται σε αυτόν όσοι έχουν και δεν πληρώνουν.

Κατά τα άλλα, στο γ’ τρίμηνο του 2017, οι τάσεις ήταν μεικτές. Μπορεί τα μη εξυπηρετούμενα ανοίγματα (NPEs) να υποχώρησαν για πρώτη φορά μετά από εννέα μήνες, μέσω οργανικών κινήσεων, κυρίως ρυθμίσεις, κατά 500 εκατ. ευρώ σε τριμηνιαία βάση, ωστόσο τα δάνεια με καθυστέρηση άνω των τριών μηνών (NPLs) κατέγραψαν άνοδο, έστω και οριακή (3 εκατ. ευρώ), μετά το θετικό διάλειμμα του β’ τριμήνου της χρονιάς.

Το πρόβλημα εντοπίζεται στα δάνεια που έχουν ρυθμιστεί, και τα οποία περιλαμβάνονται στους δείκτες NPEs, αλλά ξανασυμπληρώνουν 90 ημέρες καθυστέρησης, με αποτέλεσμα να αυξάνονται τα υπόλοιπα των NPLs. Η επιβάρυνση προέρχεται κυρίως από τη στεγαστική πίστη, καθώς πολλοί δανειολήπτες, παρά τις γενναίες ρυθμίσεις που τους έχουν προσφερθεί, δεν καταφέρνουν να ανταποκριθούν ούτε στις μηνιαίες δόσεις τους.

Μεταξύ τους υπάρχουν και στρατηγικοί κακοπληρωτές, οι οποίοι έπαιζαν ως σήμερα καθυστέρηση, λόγω της μη διενέργειας πλειστηριασμών κατοικιών. Από την άλλη πλευρά, καλύτερη είναι η εικόνα στην επιχειρηματική πίστη, όπου οι δείκτες NPEs και NPLs έχουν πτωτική πορεία.