Σοφία Βγενοπούλου: Το Μικρό Εθνικό μεγαλώνει

Η Σοφία Βγενοπούλου έχει ταυτίσει το όνομά της με το θέατρο για εφήβους και παιδιά. Ανήκει στους ανθρώπους εκείνους που σπούδασαν για να αφιερωθούν σε αυτό που αγαπούν και πιστεύουν. Και η ίδια δεν αφήνει περιθώρια αμφισβήτησης. Γι’ αυτό και όταν ο καλλιτεχνικός διευθυντής του Εθνικού Θεάτρου Στάθης Λιβαθινός τής πρότεινε να αναλάβει το Μικρό Εθνικό, διόλου δεν προβληματίστηκε: «Την αποδέχθηκα αμέσως» λέει. «Ηταν μια καλή στιγμή για μένα, είχα αποκτήσει εμπειρία». Και έτσι από τον περασμένο Μάιο που έγινε υπεύθυνη του Μικρού Εθνικού στρώθηκε στη δουλειά.

«Είναι μια ωραία ιστορία να δημιουργήσεις κάτι, να χτίσεις κάτι, και το Εθνικό έχει τεράστια δυνατότητα. Είναι μια ομπρέλα με καταπληκτικό έμψυχο δυναμικό, με ανθρώπους που έχουν ταλέντο και όρεξη να δουλέψουν. Το Εθνικό ανοίγει πόρτες, προσθέτει κύρος σε οποιαδήποτε δράση» λέει και εξηγεί: «Για μένα ο στόχος είναι διπλός. Η πορεία της πρώτης χρονιάς έχει χαραχθεί με πολύ συγκεκριμένο τρόπο. Προς το παρόν δεν έχουμε έναν χώρο για αμιγώς νέους ανθρώπους. Την ίδια στιγμή το κομμάτι των παιδιών βρήκε τον δικό του στην Κεντρική Σκηνή του Τσίλλερ, όπου στεγάζεται η Παιδική Σκηνή (σ.σ.: παίζεται η «Μόμο»). Παράλληλα μας ενδιαφέρει το Μικρό Εθνικό να πηγαίνει στα σχολεία, στις τάξεις, γιατί η παράσταση «Τα παιδιά του Γαλάζιου Πλανήτη» είναι φτιαγμένη με τα υλικά που βρίσκει κανείς στο δωμάτιό του ή στην τάξη του. Δίνει δηλαδή την ελευθερία της δημιουργίας ενός ολόκληρου κόσμου από το τίποτα».

Με παράλληλο και βασικό της μέλημα τους εφήβους, η Σοφία Βγενοπούλου κάνει τους διαχωρισμούς της: «Η εφηβική σκηνή έχει τα δικά της χαρακτηριστικά. Είναι με και για εφήβους, συνεργάζεται με ανοιχτά σχολεία του δήμου και ακολουθεί το μότο ότι «πάμε σ’ αυτούς που δεν έρχονται». Θέλουμε να γίνεται διάλογος με το κοινό». Και περιμένει με ανυπομονησία την εγκατάσταση της εφηβικής σκηνής, του χρόνου, στο ισόγειο του Rex, ώστε να αποκτήσει και το νεανικό κοινό τον δικό του χώρο.

«Παράλληλα κάνουμε εργαστήρια για πρόσφυγες –μια υπέροχη εμπειρία -, ενώ συνολικά στο Εθνικό λειτουργούν 25 εργαστήρια παιδιών, εφήβων και ενηλίκων, με τη συμμετοχή 550 ανθρώπων». Τι περιλαμβάνουν; Θεατρικό παιχνίδι, αυτοσχεδιασμό, κίνηση, τεχνικές συνόλου, επινοημένο θέατρο, μιούζικαλ, αφηγηματική μουσική, εξοικείωση με γνωστικά αντικείμενα συγκεκριμένων τάξεων του δημοτικού μέσα από το θεατρικό παιχνίδι, βιωματικά εργαστήρια που συνδέουν τους νεαρούς θεατές με το ρεπερτόριο του Εθνικού Θεάτρου, αισθητηριακό παιχνίδι για βρέφη, διερεύνηση ρόλων και χαρακτήρων.

«Θέλουμε οι νέοι να είναι σε επαφή με το Εθνικό Θέατρο και το ρεπερτόριό του, να υπάρχουν διάλογος και συναλλαγή» λέει η υπεύθυνη του Μικρού Εθνικού. «Ο πρώτος στόχος μας είναι να εκπαιδευθούν οι θεατές του μέλλοντος. Οχι όμως με σχολαστικό τρόπο, αλλά δίνοντας βάρος στην ενσυναίσθηση, στην ανοιχτότητα. Τα εργαστήρια δεν είναι για να γίνεις ηθοποιός. Αλλά για να θρέψουν ευφάνταστους και δημιουργικούς πολίτες». Και συνεχίζει: «Ενα από τα δικά μου μελήματα, μία από τις έννοιες μου, είναι να μη λειτουργεί η παράσταση ως πυροτέχνημα, αλλά ως εφαλτήριο για τα παιδιά και τους εφήβους. Να γίνονται συνδημιουργοί. Και το θέατρο να πιάνει χώρο στη ζωή τους, στη ζωή μας –να μην είναι απλά ένας χώρος. Αλλωστε, ακόμα και στον οικονομικό τομέα, για να καταφέρεις να χτίσεις κάτι πρέπει να βρεις συνεργάτες».

Λόγω της εμπειρίας της στην επικοινωνία με το ανήλικο κοινό, η Σοφία Βγενοπούλου ξέρει πού είναι το πρόβλημα: «Οχι, δεν αφορά τα παιδιά, αλλά τους γονείς τους. Τα ίδια τα παιδιά δεν έχουν πρόβλημα. Βλέπω τόσα γουρλωμένα μάτια μέσα στα εργαστήρια. Αλλά πελάτες σου είναι οι γονείς. Οσο για τους εφήβους, αντιπαθούν το θέατρο. Η μεγαλύτερη δυσκολία είναι να αντιστραφεί αυτή η ιστορία. Δεν μπορείς να κάνεις κάτι για τους εφήβους χωρίς να τους υπολογίζεις. Ονειρεύομαι ένα ολόκληρο σύμπαν για παιδιά και εφήβους –και θέλω να γίνει… χθες».

Η Σοφία Βγενοπούλου ύστερα από μία δεκαετία στις ΗΠΑ, όπου σπούδασε υποκριτική στο Stella Adler Conservatory της Νέας Υόρκης, σκηνοθεσία στο Towson University της Βαλτιμόρης και Drama Therapy στο Πανεπιστήμιο της Νέας Υόρκης και παιδοψυχιατρική στο Mt Sinai Medical Center, επέστρεψε στην Αθήνα (2001).

Απέκτησε εμπειρία σε οργανισμούς όπως το Creative Alternatives NY, όπου σκηνοθέτησε και παράλληλα εργάστηκε ως ηθοποιός και εμψυχώτρια με ευάλωτες και περιθωριοποιημένες κοινωνικές ομάδες. Με το εφηβικό θέατρο άρχισε να ασχολείται το 2009. Είναι συνιδρύτρια της θεατρικής ομάδας Grasshopper (2005) και καλλιτεχνική διευθύντρια της Grasshopper Youth που πρωτοπόρησε στο εφηβικό θέατρο στη χώρα μας (από το 2010). Εχει σκηνοθετήσει στα θέατρα Χώρα, Νέου Κόσμου και στη Στέγη Γραμμάτων και Τεχνών, ενώ επί οκτώ χρόνια συνεργάστηκε με θεατρικά εργαστήρια εφηβικών ομάδων γράφοντας κείμενα και σκηνοθετώντας. Το 2011 δημιούργησε ένα φεστιβάλ εφηβικού θεάτρου, το οποίο έναν χρόνο μετά υιοθετήθηκε από τη Στέγη του Ιδρύματος Ωνάση και λειτούργησε ως το 2017. Μέσα σε αυτή την πενταετία, πάνω από 600 έφηβοι γνώρισαν εκ των έσω τι θα πει θεατρική πράξη.