Ιστορική και πολυδιάστατη είναι η επίσκεψη του Ρετζέπ Ταγίπ Έρντογαν στην Αθήνα. Το φάσμα των συνομιλιών Παυλόπουλου-Τσίπρα με τον Τούρκο πρόεδρο εκτείνεται κυριολεκτικά από την Ανατολή έως τη Δύση. Πρωτίστως διότι ο Έρντογαν επιχειρεί μέσω Ελλάδας να πατήσει ξανά το πόδι του στην Ευρώπη και να ζεστάνει τις παγωμένες σχέσεις του με Βρυξέλλες και Βερολίνο, ενώ την ίδια προσδοκία έχει και για τις αμερικανοτουρκικές σχέσεις, λόγω του ταξιδιού Τσίπρα στην Ουάσιγκτον.

Όπως τονίζουν εγχώριες διπλωματικές πηγές, «δεδομένης της κατάστασης των σχέσεων της Τουρκίας με ΕΕ και ΗΠΑ, είναι εξαιρετικά σημαντικό να αναβαθμιστεί ο διμερής δίαυλος επικοινωνίας με την Τουρκία για την αντιμετώπιση κρίσεων, τη μείωση της έντασης και τη διαχείριση περιφερειακών προκλήσεων».

Ένα από τα ζητήματα που ήταν εκτός ατζέντας, αλλά είναι δεδομένο πλέον ότι θα συζητηθεί, αποτελεί η τύχη των οκτώ επίδοξων πραξικοπηματιών από την Τουρκία, οι οποίοι συνελήφθησαν στην Αλεξανδρούπολη και η Δικαιοσύνη αποφάσισε να μην εκδοθούν στη γείτονα χώρα. Τις εξελίξεις φρόντισε μάλιστα να προκαταλάβει ο Αλέξης Τσίπρας, με μία αμφίσημη δήλωση στο τουρκικό πρακτορείο ειδήσεων Anadolu.

Ο Πρωθυπουργός ένιωσε συγκεκριμένα την ανάγκη να τονίσει ότι «οι πραξικοπηματίες δεν είναι ευπρόσδεκτοι στην Ελλάδα», αλλά, σπεύδοντας να διασκεδάσει τις εντυπώσεις, πρόσθεσε πως σέβεται τις αποφάσεις της Δικαιοσύνης και δεν μπορεί να παρέμβει σε αυτές.

Ο Πρωθυπουργός τόνισε πάντως ότι η επίσκεψη Έρντογαν στην Αθήνα – η πρώτη Τούρκου προέδρου ύστερα από 65 χρόνια – «είναι μια σημαντική ευκαιρία για να κάνουμε βήματα προς τα εμπρός». Πάγια θέση της ελληνικής πλευράς παραμένει η ευρωπαϊκή προοπτική της Τουρκίας, μέσα από την οποία περνά και η διατήρηση της συμφωνίας Ευρώπης-Τουρκίας για το προσφυγικό/μεταναστευτικό, με την Αθήνα να αναμένεται να τονίσει πως προέχει η ενίσχυση της συνεργασίας των δύο χωρών για την πλήρη εφαρμογή της και τον περιορισμό των ροών από τα τουρκικά παράλια, αλλά και την εφαρμογή του διμερούς πρωτοκόλλου επανεισδοχής.

Αμετακίνητη εμφανίζεται επίσης η ελληνική πλευρά ως προς την ανάγκη σεβασμού στο Διεθνές Δίκαιο και στις αρχές της Συνθήκης της Λωζάννης. Στη λογική αυτή, όπως σημειώνουν διπλωματικές πηγές, «θα τεθεί από την ελληνική πλευρά το ζήτημα του τερματισμού της τουρκικής παραβατικότητας στο Αιγαίο και η ανάγκη αναζωογόνησης του διαλόγου για τα Μέτρα Οικοδόμησης Εμπιστοσύνης στο Αιγαίο και των διερευνητικών επαφών για την υφαλοκρηπίδα». Ειδικά για τις τουρκικές παραβιάσεις, η Αθήνα θα τονίσει τον κίνδυνο πρόκλησης ατυχήματος (σ.σ.: που θα μπορούσε να εξελιχθεί σε θερμό επεισόδιο).

Αντίστοιχα, στο Κυπριακό, πάγια θέση της κυβέρνησης παραμένει η εξεύρεση λύσης βάσει των ψηφισμάτων του ΟΗΕ.

Το «μενού» των ελληνοτουρκικών επαφών κορυφής περιλαμβάνει και συμφωνίες οικονομικής συνεργασίας, ιδιαίτερα στους τομείς των μεταφορών, της ενέργειας, του εμπορίου, του πολιτισμού και του τουρισμού. Χαρακτηριστικά παραδείγματα ο αγωγός ΤΑΡ, η ακτοπλοϊκή σύνδεση Θεσσαλονίκης-Σμύρνης, η κατασκευή διασυνοριακής γέφυρας στον Έβρο, η σιδηροδρομική σύνδεση Θεσσαλονίκης-Κωνσταντινούπολης και η συμμετοχή της Τουρκίας στη σιδηροδρομική Εγνατία που σχεδιάζεται από κοινού με τη Βουλγαρία.

Σε ό,τι αφορά το ταξίδι Έρντογαν στη Θράκη, η ελληνική πλευρά προσδοκά να περιοριστεί στα… απολύτως απαραίτητα. Δηλαδή, την προσκυνηματικού χαρακτήρα επίσκεψη στην Κομοτηνή και το γεύμα που θα παρατεθεί προς επιφανή μέλη της μειονότητας. Ουδείς, ωστόσο, μπορεί να αποκλείσει π.χ. μια «αυθόρμητη» υποδοχή του Τούρκου προέδρου με σημαίες και συνθήματα ή να αποκλείσει μια εμπρηστική δήλωση από τον Έρντογαν, αντίστοιχη με την πρόσφατη του αναπληρωτή πρωθυπουργού, Χακάν Τσαβούσογλου για τη «μητέρα Τουρκία».